Бағалаудың қағидалары

Презентация қосу

Бағалаудың
қағидалары
Бағалау қызметі ғылымының негізінде, бағалау
бойынша кез келген тапсырманы орындау үрдісін
қадағалайтын, бірқатар қағидалары бар.
Кәсіпорынның мүліктік кешен құнын бағалау
кезіндегі қажет негізгі экономикалық ортақ
қағидаларын қарастырайық.
Олар мыналармен байланысты және 3 топ
қағидалар жүйелеріне келтіруге болады:
Иесінің мүлік туралы көзқарасымен;
Нарықтық ортамен;
Мүлікті эксплуатациялаумен.
Пайдалылық қағидасы

Орнын басу қағидасы

туралы
Иесінің мүлік

Күту қағидасы көзқарасымен

Сұраныс пен ұсыныс
арасындағы сәйкестік
қағидасы

Бәсеке қағидасы

Құнның өзгеру кағидасы
Нарықтық ортамен

Өндіріс факторларының
қағидасы
Қалдық өнімділіктің
қағидасы
умен
Мүлікті

Салым қағидасы.
Бағалау қағидалары

Баланстандырылған
(пропорционалды)
эксплуатацияла

кағидасы
Неғүрлым тиімді
пайдалану қағидасы
Иесінің мүлік туралы көзкарасымен байланысты
қағидалар.Бұл топ мынандай қағидаларға ие:
Пайдалылық қағидасы. Меншік объекілерінің иемденуге қабілеті жо қ
болса,онда олардың құны болмауы мүмкін.Сондықтан потенциалды
меншіктенушіге пайдалы болған кезде ғана мүліктік кешенні ң құны
болады.Кағиданың анықталуы: пайдалылық- берілген уақыт
периодтарында және берілген жерде меншік объектісі иесінің
қателіктерін қанағаттандыру қабілеті.
Орнын басу қағидасы. Иесінің қажеттіліктерін
қанағаттандыра алатын жэне табыс әкеле алатын
барлық меншік объектілері, өзінің әр түрлілігіне
қарамастан, бір-бірімен байланысты. Меншік
объектісі үшін оны қалпына келтіруге кететін
шығындардың сомасынан көп ешкім төлемейді. Егер
екі меншік объектілерінің қабілеті бірдей болса, онда
біз бағаның төменін аламыз.Қағидалардың
анықталуы: меншіктің максималды құны ең төмен
бағамен немесе құнмен анықталады.Сөйтіп орнын
басу құны бағаланатын мүлік құнының жоғарғы
шегін анықтауға мүмкіндік береді.
Күту қағидасы. Инвестор объектіге
қаражатты салып, ол меншік
объектілерінен болашақта табыс
күтеді. Бағаланатын құн -
болашақтағы барлық табыстардың
ағымды құны.Қағиданың анықталуы:
күту - болашақта меншікті иелік
етуден түсетін табыстардың ағымды
құнының орнатылуы.
Нарықтық ортамен байланысты қағидалар.Бұл топ
келесі қағидалардан тұрады: сұраныс пен ұсыныс арасында ғы сәйкестік,
бәсеке, құнның өзгеруі.
Сұраныс пен ұсыныс арасында ғы сәйкестік қа ғидасы. Мүлікке деген

бағаның өзгеруі сұраныс пен ұсыныс шамаларының өзгеруіне
тәуелді.Негізгі заңдылықтар:
Егер сұраныс тұрақты болып, ал ұсыныс ұлғайса, онда ба ғалар т өмендейді;
Егер сұраныс тұрақты болып, ал ұсыныс төмендесе, онда ба ғалар
көтеріледі;
Егер ұсыныс тұрақты болып, ал сұраныс өссе, онда ба ғалар өседі;
Егер ұсыныс тұрақты болып, ал сұраныс төмендесе, онда ба ғалар
төмендейді. Егер нарықта сұраныс пен ұсыныс арасында сәйкестік
орнатылса, бағалар тұрақты болады.
Қағиданың анықталуы: ұсыныс - құрамындағы белгілі ба ға бойынша
тауарлар саны, сұраныс - белгілі баға бойынша қажетті тауарлар саны.
Сұраныс пен ұсыныс арасындағы өзара іс-қимыл ба ғасын аны қтайды.
Бәсеке қағидасы. Жал шарты немесе мүлікті сатып
алу не сату мәмілелерін жасайтын жалгер мен жал
берушілер, сатушылар мен сатып алушылар
арасында, жылжымайтын мүлік нары қтарында
бәсеке пайда болады. Әрбір объекті бәсекеде болады.
Пайда бәсекені туғызады, ал арты қ пайда к үйреген
бәсекені ынталандыру тенденциясы бар. Б әсекені ң
болмауы монополиялық жағдайды
туғызады.Қағиданың анықталуы: нарықтағы
пайда, өндіріс факторларын өтеу үшін қажетті
деңгейден асып кетсе, онда берілген нары қта таза
табыстардың орташа деңгейінің т өмеңдеуіне
алып келетін бәсеке өрлей бастайды.
Құнның өзгеру кағидасы. Мүлік объектілері әр уақытта
өзгерістерге ұшырайды. Жерді пайдалану мақсаты
мемлекет пен жекеше сектордың әсерінен өзгереді және
олар тозады, техника, технология және шикізат базасы
өзгереді. Экономикалық шарттар жаңа мүмкіндіктерді
туғызады, ақша массасының көлемі мен пайыздық
ставкалары толқиды. Адамдардың талғамы мен
ынталары өзгереді. Обьектінің орналасу ортасы өсу, т үсу,
тоқырау мен жаңару фазаларынан өтеді. Барлық бұл
өзгерістер берілген жердегі мүлік объектілеріні ң
пайдалылық дәрежесіне әсер етуі мүмкін. Қағиданың
анықталуы: мүлік объектілерінің құны көбінесе
тұрақты болып қалмайды, ол уақыт ағымымен өзгеріп
тұрады.
Эксплуатациядағы мүлікпен байланысты қағидасы.
Берілген топ мынадай факторлар қағидасын ұсынады:
өндірістік, қалдық өнімділік, салымдық,
баланстандырылған, неғүрлым тиімді пайдалану.
Өндіріс факторларының қағидасы. Мүліктік кешен
өңдірістік жүйе болып табылады. Оның табыстылығы
4 фактормен анықталады: менеджментпен, еңбекпен,
капиталмен және жермен. Таза табыс - осы барлық
төрт фактордың нәтижесі болып табылады.
Сондықтан табысты бағалау негізінде барлық
жүйелердің құны анықталады. Мүліктік кешенді
бағалау үшін барлық жүйелердің табысын құрудағы
әрбір фактордың үлесін білу қажет.
Қалдық өнімділіктің қағидасы. Жердің құнын бағалау
негізінде оның қалдық өнімділігі жатыр. Экономикалы қ
қызметтің кез келген түрі келесідей факторлардың болуын
қажет етеді: менеджмент, еңбек, капитал ж әне жер.
Әрбір фактор берілген қызметпен жасалатын таза
табыстардан төленуі тиіс. Өйткені жер жылжымайды,
сондықтан еңбек, капитал және кәсіпкерлік о ған
бейімделуі керек. Біріншіден, үш фактор т өленеді, ал сосын
табыс қалдығы жер иемденушісіне рента т үрінде
төленеді. Өндірістің барлық бас қа факторларыны ң
төленуінен кейін қалдығы болса, онда жерді ң ба ғалылы ғы
болады.Сөйтіп, қалдық өнімділігі, е ңбек пен капитал
эксплуатациясына және менеджменттің шы ғындары
өтелгеннен кейін, жер теліміне қосылған таза табыспен
анықталады.
Салым қағидасы. Салым - кез келген бір жаңа
факторды ендіру нәтижесінде шаруашылық объект
құнының өсім сомасы. Кейбір факторлар кәсіпорынны ң
мүліктік кешенінің құнын ұлғайтады, ал кейбіреулері
төмендетеді. Мысалы, үйдің сыртын жаңадан сырлау
сыртқы түрін жақсартады, ал егер бояудың т үсі
нарықтық стандарттарға сай болмаса, онда үйдің құны
төмендетілуі мүмкін.Салымның анықталуы:
шаруашылық объектілерінің құнының ұлғаймалы немесе
төмен сомасы.Сөйтіп, мүліктік кешенге қосымша
активтерді қосу тиімді бола-ды, егер олар мүліктік
кешеннің нарықгық бағасынан жоғары болса. Мүліктік
кешенге кез келген қосылған элементтер өтеледі, егер
мүліктік кешен құнының өсімі, бұл элементтерді алу ға
кеткен шы-ғындардан жоғары болған жағдайда.
Баланстандырыл ған (пропорционалды) ка ғидасы. Өндіріс
факторлары экономикалы қ баланстандырыл ған болса, онда
меншік объектісіні ң қү ны максималды болады немесе
сақгалады. Меншік объектілеріні ң к ұныт өрт элементгерді ң
баланстандырылуына т әуелді: рента ға, е ңбекке (е ңбек а қы),
капиталға (инвестиция, салым), бас қа-ру координациясына
(менеджментіне). Е ң жо ғар ғытабысты қамтама-сыз ететін
әрбір меншік объектісі үшін теореггикалы қтепе-те ңдік
нүктесі бар. Қа ғиданы ң аны қталуы: кез келген мешпік
объектісіне өндірісті ң әр т үрлі факторларыны ң оптималды
сомасы сәйкес келеді. Оларды ң бір-біріне сай болуы ар қылы
мүлікті ң максималды құ ны пайда болады.С өйтіп, әр т үрлі
мінездеме бойынша, м үліктік кешенді құрайтын үлестер бір-
бірімен келісуі керек. М үліктік кешенге кез келген бір элементті
қосу, берілген принципті б ұзу, оны ң құныны ң өсуіне алып
келмейді.
Неғұрлым тиімді пайдалану қағидасы - барлық
қарастырылған үш қағиданың синтезі мүмкін
болатын варианттардың ішінен жеткілікті
негізделген мүліктік кешеннің функционалды
мүмкіндіктерін неғұрлым толығымен орындайтын
және объектінің ең жоғарғы құнына алып
келетін, мүліктік кешен неғұрлым тиімді пайдалану
варианты таңдалады. Құнды бағалау үшін осы
вариант қолданылады.Аталған қағидалар жалпы
түрде әмбебап және мүліктің барлық түрлеріне
қолданылады. Олардың құрамы объектінің
ерекшеліктеріне тәуелді өзгеріп отыруы мүмкін.
Бағалау обьектілері Бағалау қағидалары
Кәсіпорынға 1) Нарықтық ортамен байланысты
қағидалар;
Сауда саттыққа 2) Иесінің мүлік туралы
Құрылыс- машина көзқарасымен байланысты
Жылжымалы Құрал- құрал жабдықтары қағидалар
мүлік жабдықтар 3)
Ауыл
шаруашылық
мақсатындағы
құрал жабдықтар

Неғұрлым тиімді пайдалану;
Салым қағидасы;
Пәтерлер Баланстандырылған
(пропорционалды) кағидасы;
Пайдалылық қағидасы
Күту
Тұрғын үй Өзгеру
Жылжымайтын Тұрғындық Бәсеке
мүлік ғимараттар Сұраныс пен ұсыныс арасындағы
сәйкестік
Саяжай Құнның өзгеру
сәйкестік

коттедж
пайдалылық;
күту;
Тауар белгісі
сәйкестік;
сұраныс;
аймақтың
экономикалық
тәуелділігіне және
Компьютерлік макроэкономикалық
Интелектуалды программалар жағдайына тәуелділік
меншікті бағалау қағидасы.

лицензия
пайдалылық;
күту;
сәйкестік;
қалдық өнімділік;
сұраныс пен ұсыныс;
құнның өзгеруі;
неғұрлым тиімді; пайдалану;
бәсекелестік;
салым;
Жұмыс істейтін кәсіпорын қалдық өнімділік;
Баланстандырылған
(пропорционалды) кағидасы;
Өндіріс факторларының
қағидасы.
Бизнесті бағалау
пайдалылық;
күту;
сәйкестік;
қалдық өнімділік;
сұраныс пен ұсыныс;
құнның өзгеруі;
неғұрлым тиімді; пайдалану;
бәсекелестік;
Кәсіпорын акциялары салым;
қалдық өнімділік;
Баланстандырылған
(пропорционалды) кағидасы;
Өндіріс факторларының қағидасы;
Өзгеру;
Прогрессия және регрессиялық
қағидасы.

Назар
аударғандарыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Оқушының бағалаудан

Критериалды бағалау өлшемі сапалы білім өлшемі

Бухгалтерлік есеп концепциялары мен қағидалары

Критериалды бағалау пайдасы

БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ

Критериалды бағалау түсінігі

Бух. есептің қағидалары, әдістері,принциптері

Болжам мен жоспарлаудың методолоиялық қағидалары

Қалыптастырушы бағалау үдерісі

Жаңартылған білім беру бағдаралмасы

Пәндер