Саз құндыз шаруашылығы

Презентация қосу

Сазқұндыз шаруашылығы өнімдерін
жұқпалы аурулар кезінде
ветеринариялық - санитариялық
сараптау. Жабайы кәсіби жануарлар және
ауланатын құстарды аулау әдістері.

Ор ы н д а ғ ан :
Ух и ян ов С.

Текс ер ген:
С ери кова А.Т.
Жоспар
1. Саз құ ндыз шаруашылы ғы
2. Саз құ ндызы етіні ң химиялы қ құрамы
3. Жұқ палы аурулар кезіндегі саз құндызыны ң сойыс өнімдерін
ветеринариялы қ-санитариялы қ сараптау
4. Топалаң
5. Құтыру
6. Сіреспе
7. Пастереллез
8. Вирусты геморрагиялы қ ауру
9. Листериоз
10. Туляремия
11. Салмонеллез
12. Колибактериоз
13. Некробактериоз
14. Туберкеулез
Саз құндыз
шаруашылығы
Біздің мемлекетімізде саз құндыз етін кең
түрде қолданбайды десек те мүлде
қолданыстан алынып тастады деп те айтуғада
келмейді. Саз құндыз етінін химиылық
құрамында 67-73% су бар, 20,8% ақуыз бар,
4,0-10% май бар, 1,1% минералдық заттар бар
және еттің каллорийлік көрсеткіші 156-213%.
Құнды тері, еті дәмді келетін бағалы аң – бұл,
саз құндыз еті. Қазақстанда бүгінде саз
құндызын Жамбыл, Шығыс Қазақстан,
Қарағанды, Алматы облыстарында жеке қолда
аң шаруашылықтарында өсіреді. Өзен, көлдің
қоғалы-қамыстың жағалауын мекендейді.
Саз құндызының еті (сүйексіз ұша, ішкі
майлары және субөнімдерінсіз) келесі
химиялық құраммен ерекшеленеді.
Саз құндыз етінінің құрамында көптеген
мөлшер дәрумендер бар. Сонымен қатар ет
құрамында аминқышқылдары және
микроэлементтер де жетерлік. Саз құндыз еті
имунитеті төмендеп кеткен адамдарға өте
пайдалы. Оның иммунитетін көтеруге септігін
тигізеді.
Саз құндызы етінің химиялық
құрамы
Аминқышқылдар мөлшері:
Триптофан 1,4-1,7%
Лизин 4,3-6,24%
Треонин 2,9-3,84%
Валин 5,7-3,95%
Метионин 2,9-2,16%
Изолейцин 4,3-3,75%
Фенилаланин 2,9-4,0%

Май 4,0-10%
Ақуыз 20,8%
Су 67-73%
Минералды заттар 1,1%
Жұқпалы аурулар кезіндегі саз
құндызының сойыс өнімдерін
ветеринариялық-санитариялық сараптау
Союға тек саз құндыздарына рұқсат
беріледі. Сою арнаулы құрылғылармен
жабдықталған , жақсы жарықтанған,
онай жуылып – тазаланатын орындарда
жүргізіледі. Ветеринариялық –
санитариялық тексеруге ұша толықтай
, бассыз, құйрықсыз, терісіз жіберіледі.
Сонымен қатар,қосымша ішкі ағзалар –
жүрек , бауыр, көк ет, бүйректер
тексеріледі.
Саз құндызының еті және басқа
өнімдері міндетті түрде
ветеринариялық-
санитариялықсараптаудан өтуі шарт.
Сойыс өніміне қабылдамас бұрын
ветеринариялық куәлікпен
танысады.Артынан сазқұндыздарына
ветеринариялық тексерулер жүргізеді.
Топалаң
• Сойғаннан кейінгі диагностика.
Септикалық формада ұша нашар
қансызданады, серозды қабықтарда қан
ұю байқалады. Көк бауыр ұлғайған,
тіндері қою қоңыр түсті,қаны қою,
ұйымаған. Бауыр, бүйрек, жүрек
ұлпалы дегенерация кезінде өкпесі
тығыз, өліеттенген.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-
санитариялық баға. Топалаңға күдік
туса сою үрдісін дереу тоқтату керек.
Күдікті ұшадан көк бауырды, өзгеріске
ұшыраған ұлпалардан, зақымдалған
лимфа түйіндерінен сынама алып
бактерископиялық және
бактериологиялық зерттеу үшін
зертханаға жібереді. Нәтиже шыққанға
дейін ұшаларды бөлек жерде ұстайды.
Нәтиже оң болса бактериологиялық
зерттеуді күтпей ұшаларды ішкі
Залалсыздандыру
• Ұша мен ішкі ағза және оның қалдықтарын түгелдей
жойып болғаннан кейін бөлмені міндетті түрде
заласыздандырады. Залалсыздандыру шаралары:
• Зақымдалған ұшаның орның 5% хлорлы әкпен,
• Еден, қабырғаларды 2% белсенді хлоры бар ерітіндісімен
• Бөлмені үш қайтара заласыздандырады
• Қолданған құралдарды 30 мин қайнатып 5% калцинденген
соды да
• Қызметкерлердің киімдерін автоклавта
залалсыздандырады
• Бактериоскопиялық нәтиже теріс болса өнімдерді
бактериологиялық зерттеу нәтижесі шыққанша
оқшаулайды.
Құтыру
• Сойғаннан кейінгі
диагностика. Ұша төмен
қондылықта, теріде тістелген іздер
болуы мүмкін, ішкі ағзаларда
гиперемия, қарынның іші бос,
ішектердің кілегей қабығы қабынған,
қанталаулар байқалады. Бас миы
және оның қабырғалары ісінген.
• Сойыс өнімдеріне
ветеринариялық-
санитариялық баға. Ауру
жануарлар сойысқа жіберілмейді.
Сойып қойған жағдайда ұшаны ішкі
ағзаларымен өртеуге жібереді.
Сіреспе
• Сойғаннан кейінгі диагностика. Ұшада патологиялық-
анатомиялық өзгерістер аса байқалмайды. Бұлшық еттің түсі
піскен ет тәрізді болуы мүмкін, бауыр мен бүйректе
дегенеративті өзгерістер, эпикардта қан жиналу байқалады.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-санитариялық баға. Бұл
аурумен зақымдалған жануарларды сойысқа жібермейді. Сойылып
кеткен жағдайда ұшаны ішкі ағзаларымен бірге өртейді.
Пастереллез
• Сойғаннан кейінгі диагностика. Плеврада,
өкпеде, эндокардта әр түрлі көлемдегі қан
ұйықтары кездеседі. Кеуде қуысында іріңді
жалқаяқ кездеседі. Өкпесі ісінген, шеттерінде сұр
гепатизация байқалады. Бауыры жұмсақ, әртүрлі
боялған. Бүйректер де солған кескенде шырынды,
ұлғайған.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-
санитариялық баға. Сойыс өнімдерін шикі түрде
жіберуге тиым салынады. Бұлшық етте дегениративті
өзгерістер болса ұшаны барлық ағзаларымен
утилизацияға жібереді.патологиялық өзгерістер
байқалмаса бактериологиялықзерттеуді жүргізгеннен
кейін ғана тағамға қолдануға рұқсат етіледі.
Вирусты геморрагиялық ауру

• Сойғаннан кейінгі диагностика. Танаудан қан ағады, жарып
қарағанда тыныс алу, ас қорыту, бауыр, бүйрек, көк бауыр,
жүрек бұлшық еттерінде геморрагиялық белгілері байқалады.
Қан жеткілікті ұйымаған. Катаральды гастрит кездеседі.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-санитариялық баға.
Ауру және ауруға күдікті саз құндыздарын қанын шығармай
өлтіріп, терісімен бірге өртеп жібереді.клиникалық тұрғыдан
сау саө құндыздарын етке сояды, ұшаны қайнатып
залалсыздандырады. Бас, аяқтарын, ішкі ағзаларын, қан және
т.б. сойыс өнімдерін өртейді.бөлмені, серуендеу алаңын,
құрал саймандарын, төсеніш, азық қалдықтарын, темір
құралдарын жалынмен күйдіреді. Клиникалық сау, ауру саз
құндыздарымен байланыста болмаса, вакцинациядан өткізеді.
Терілерін тығыз, залалсыздандырылған екі қабатты
материалмен орап қайта өндеуге жібереді.
Листериоз
• Сойғаннан кейінгі диагностика.
Жүректің гипертрофиясы
байқалады. Көк еттің ұлғаюы 1,5
есе болады, оның сірлі қабығының
астында ақшыл-сұр некрозды
ошақпен, бауырдың ұлғаюымен
сипатталады.
• Сойыс өнімдеріне
ветеринариялық-санитариялық
баға. Зақымдалған ағзалар мен
басынутилизацияға жатқызады.
Ұшаларды қайнатадытеріні
залалсыздандырып сақтайды.
Туляремия
• Сойғаннан кейінгі диагностика. Ішкі
ағзалардың лимфа түйіндері зақымдалады.
Лимфа түйіндері 10-15 есе ұлғаяды,
кескенде тығыз, ішінде сұр-сары түсті
заттар көрінеді. Өкпеде , көк етте, кейде
бауырда некрозды ошақ орындары
байқалады. Бауыр ұлғайған, солған. Көк
бауыр 2-3 есе ұлғайған, бүйректе
дистрофия мен гиперемия белгілері
байқалады.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-
санитариялық баға. Ұшаны ішкі
ағзаларымен қоса сонымен қатар терісімен
бірге өртеуге жібереді. Ұшамен, ішкі
ағзаларымен, қанмен жанасқан барлық
өнімдерді қайнату арқылы
залалсыздандырады. Бөлмені 2,0 ыстық
күйдіргіш натрий ерітіндісімен, ал жұмыс
құралдарын 5,0 калцинденген содамен 30
минут қайнатады жұмыс киімін автоклавтайды.
Салмонеллез
• Сойғаннан кейінгі диагностика. Ұшалар
арық. Қарынның кілегей-қабықтарында 0,3-
0,5мм көлемде жаралар кездеседі. Бауыр
босап , ұлғайған.өт қабы ұлғайып , қою
сұйыққа толы, көк бауыр 8-10 есе ұлғайып,
қою қоныр түстес.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-
санитариялық баға. Ішкі ағзаларды утильдейді
ұшаларда өзгерістер байқалмаса , қайнатып барып
пайдалануға болады. Терілерді ережеге сәйкес
залалсыздандырады
Колибактериоз
• Сойғаннан кейінгі диагностика. Ауру іш
өту , тыныс алу ағзаларын, орталық жүйке
жүйесінің зақымдалуымен сипатталады.
аналары буаз болған жағдайда түсік тастайды
немесе төлдерін өлі туады.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-
санитариялық баға. Ұшаны бұлшық ет
талшықтарында дегенеративті өзгерістер болмаса,
қайнатып залалсыздандырады. Ішкі ағзаларды
жойып жібереді. Ал бұлшық етте дегенеративті
өзгерістер байқалса онда дереу утилдеуге
жібереді.
Некробактериоз
• Сойғаннан кейінгі диагностика. Негізгі патологиялық-
анатомиялық ауытқулар некробактериозды ошақтар пайда
болған мүшелерде инфилтрат, ірінді жара түрінде кездеседі.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-санитариялық баға.
Паталогиялық өзгерістері бар мүшелерді жақсылап тазалаған соң,
ұшаларды шектеусіз босатады. Некробактериоздың асқынған
түрінде ұшаларды ішкі ағзаларымен бірге уилдейді.
Туберкеулез
• Сойғаннан кейінгі диагностика. Өкпені жарып
туберкуллез ошақтары бар жоғын
анықтайды.бронхтарда жарып қарағанда каверналар
болады. Көк етте көптеген сұлуның дәніндей көлемде
түйіндер пайда болады. Кеуде қуысына сұйық
жиналады. Өкпенің лимфа түйіндері ұлғайған, кескенде
шырынды, туберкуллез ошақтарының іші ірімшік
тәріздес затқа толы. Көк бауыр, бауыр және порталды
лимфа түйіндері ұлғаяды. Аурудың нақты диагнозы
бактериологиялық зерттеу нәтижесінен кейін
қойылады.
• Сойыс өнімдеріне ветеринариялық-санитариялық
баға. Ұшалар мен ішкі ағзаларды утильдейді. Терілерді шектеусіз
босатады.

Ұқсас жұмыстар

Терісі бағалы аңдарды күтіп-бағу

Сазқұндызының

Сазқұндыз шаруашылығы өнімдерін жұқпалы аурулар кезінде ветеринариялық - санитариялық сараптау

Жабайы кәсіби жануарлар және ауланатын құстарды аулау әдістері

Бағалы аң терісін сұрыптау, сақтау және сату

Қояндарды ұстау

Күй аңызы әңгімесі

Қыз сыны Әй, керім – 2009

Терісі бағалы аңдар гигиенасы

Егіншілік пен мал шаруашылығы

Пәндер