Девиантты мінез-құлықтағы балалармен педагогикалық жұмыс: теориясы мен тәжірибесі

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті Педагогикалық психология факультеті

Девиантты мінез - құлықты балалармен педагогикалық жұмыс.

Орындаған:Әбілманова Ә.

П- 225 топ.

Семей 2015ж.

Н. Смелзер: «девиантты мінез - құлық деп қоғамда қалыптасқан нормалар мен типтерге сай келмейтін іс-əрекеттерді түсіну қажет» деп жазған.

В. Фокс девиантты мінез-құлық «тəртіп бұзушыны түрмеге қамауға немесе басқа жазаға тартуға əкелетін, нормадан ауытқу» деп есептейді.

Роберт Мертон мінез - құлық ауытқушылығының себебін қоғамның мәдени мақсаттары мен оған жетудің әлеуметтік мақұлданған жолдарының арасындағы үйлеспеушілік деп түсіндіреді.

И. А. Невский: Девиантты (ауытқулы) мінез-құлық деп, қазіргі қоғамда белгіленген ережеге сәйкес келмейтін, әлеуметтік мінез-құлықты айтады.

И. С. Кон: Девиантты мінез-құлық ол психикалық саулық, құқық, мәдениет және адамгершіліктің әрекет жүйесі ретінде, жалпы бекітілген ережеден ауытқуы, - деп қарастырды.

Девиантты мінез-құлық - нақты тұлғаның қоғамда бекітілген нормалардан, қоғамдық тəртіпке қауіп төндіретін іс-əрекеттері.

Девиантты мінез-құлық ( лат. deviatio - ауытқу) - жалпыға ортақ ережелерден ауытқитын әлеуметтік іс-әрекет, осы ережелерді бұзатын адамдар мен әлеуметтік топтардың қылықтары; қабылданған құқықтық немесе моральдық нормаларды бұзған адамның мінез-кұлқы.

Абрумова А. Г., Жезлова Л. Я. девиантты мінез-құлық түрлерінің, əлеуметтік психологиялық тəсілге негізделген, тұжырымын ұсынған. Олар балалар мен жасөспірімдердегі девиантты мінез-құлықтың негізгі төрт түрін бөліп көрсетеді:

-агресия:

демонстрация;

оқудан, еңбектен бет бұру;

үйден кету;

алкоголизм;

наркомания;

қоғамға жат қылықтар;

жыныстық жат мінез-құлық;

суицид т. б.

Девиантты мінез - құлықты балаларға тәртіпсіздік, әлеуметтік

тәрбиеге қарсы, заңға қарама - қайшы, теріс іс - әрекеттерді бойына

сіңірген балаларды жатқызу болады. Олар өмірдің ащысын көп

көрген, отбасы жылуы болмауынан ұшырасады. Бұл балалардың

дамуында кідіріс болады, тіпті физикалық және психикалық аурулар

симптомының пайда болуына әкеліп соқтырады. Соның салдары

денсаулықтың төмендеуіне себеп болады, сондықтан да оларды тек

педагогтар емес, дәрігерлерде бақылау керек.

Статистикаға сүйенсек, ауыр жағдайдағы бұзақылық, зорлаудың 90%, басқа қылмыстардың 40% маскүнемдікке байланысты болып отыр. Кісі өлтіру, ұрлық, қарақшылық шабуыл жасау. Ауыр зақым тигізудің 70% адамдар мас күйінде жасаса, ажырасудың 50% жуығы маскүнемдікке байланысты.

Сот экспертизасы көрсеткендей, 68% ерлер мен 31% әйелдер алкогольді масаю салдарына өз өмірлерін қиған. Асқынған маскүнем ретінде есепте тұрған ерлердің 12% өміріy қиса, 20, 2% өз өміріне қауіп төндірген.

Девиантты мінез - құлықты балалармен педагогикалық жұмыс:

Қорыта айтқанды, девиантты мінез - құлықты балалармен тәрбиелік жұмыстарын жүргізуде римдік философ Сенеканың: «әрбір адам өмірінің тек кейбір жақтарын ойлап талдайды, бірақ ешкім жалпы өмір туралы ойланбайды» деген ой-пікіріне сүйене отырып, девиациялық мінез - құлыққа коррекция жасаушы әрбір педагог, баланың тек кейбір мінездік кемшіліктерін түзетіп қана қоймай, оларды, қоғамдық өмірдің талаптарымен ұштасқан дұрыс қарым-қатынас жолына қайтып әкеліп, ары қарай қалыптаса дамуына, әлеуметтенуіне көмектесуі қажет.