Материалдарды қысқарту әдістері және құрылымдық қатаңдық

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕТТІК

УНИВЕРСИТЕТІ

Пән: «Надежность технологических машин»

СӨЖ

Зақымдану процесі

Тексерген: Абдилова Г. Б

Орындаған: Манатов Е. Б

Топ: ТО-311

Семей - 2015 ж

Жоспар: 1. Материалдарды қысқарту әдістері. 2. Құрылма қатаңдығы.

1. Ыстық қысыммен өңдеу - кристаллиттерді арнайы бағыттау арқылы материалдарды жұмсақ құрылымын тығыз құрылымға айналдыру нәтижесінде қарапайым түрге енеді. Кристаллиттер арасындағы қуыс тығыздалып пісіріледі, кристалиттердің түйісіп әсерінен қабаттардағы қоспалар жоғары температураның мен қысымның әсерінен ұсақталып металдарда ерейді.

Материалдарды қысқарту әдістері

Легірлеу - металдарды тұтқырлықты, ыстыққа, суыққа, тотығуға және тозуға т. б. төзімділікке қарсы жеке қасиеттерін арттыру арқылы беріктікті жақсарту.

Термиялық өңдеу арқылы қысқартуда

- (жоғарғы, орташа және төменгі босаңдату (отпуск) арқылы шынықтыру және изотермиялық шынықтыру) қалыпсыз құрылым, тығыздықтың дислокациясының артуын және күшті деформациялы атомды-кристалды құрылымның (сорбит, троостит, мартенсит, бейнит) жинақталуын туғызады.

Құрылмалық болаттар үшін көбінесе жетілдіріледі (улучшение) (сорбитте жоғарғы босаңдатумен шынықтыру) - ол болаттың беріктігін, тұтқырлығын, пластикалық қасиетін жақсартады.

Химия-термиялық өңдеу арқылы қысқартуда

- жоғарғы деңгейлі көмірқышқылмен қанықтыру (цементация) немесе азотпен қанықтыру (азоттау) → әртүрлілігі → термодиффузиялық беттік легрлеу → легрленген элементтер атомдарымен беттік деңгейді қанықтыру; хроммен легрлеуде - хром (Cr) және алюминимен (Al) қанықтыру; сульфадтау - кікірт (S) көмірқышқыл және азотпен (N2) қанықтыру; борлау (бормен (B), көмірқышқыл және азотпен) титандау, берилеу, борлау силицилеу (Si, Fe2Si) және т. б.

Суық пластикалық деформациялық тәсілмен өңдеу - қалыптау.

Қатаңдық - жүйенің жұмыс қабілеттілігін бұзбайтын, деформациялайтын сыртқы күштің әсеріне жүйенің қарсы тұру қабілеті.

Шыдамдылық - қатаңдыққа қарсы түсінік жүйенің сыртқы күштің әсерінен біршама үлкен деформацияға түсу қабілеті.

Қатаңдық - жүйеге түскен күшпен Р осы күш тудыратын деформацияның f қатынасын көрсететін қатаңдық коэффиценті арқылы анықталады.

Гук заңы бойынша сығылу-созылу:

мұндағы F-сырық қимасы, мм3; l-күштің қозғалысына бағыттас сырызтың ұзындығы.

мұндағы Iр - сырықтың қимасының полярлы моментінің инерциясы. Иілу үшін:

Шыдамдылық коэффициенті:

Айналдыру үшін:

мұндағы а - жүктелу жағдайына қатысты коэффициент.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

А. Е. Проников. Надежность машин, -М. : Машиностроение, 1978.

Соколов В. И. Основы расчета и конструирования машин и аппаратов пищевых производств. - М. : Колос, 1992. - 399 с.

Харламов С. В. Практикум по расчету и конструированию машин и аппаратов пищевых производств. - Л. : Агропромиздат. Ленинградское отд-ние, 1991. - 256 с.

В. М. Соколов. Основы расчета и конструирования деталей и узлов пищевого оборудования. - М. : Машиностроение, 1970. - 422 с.