Табиғи, жасанды және синтетикалық ЖМҚ алу тәсілдері

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Инженерлік - технологиялық факультеті

«Химия» кафедрасы

БӨЖ

Тақырыбы:

Табиғи, жасанды және синтетикалық ЖМҚ алу тәсілдері

Орындаған : Бабешкина А. А.

Тобы: ХО - 303

Тексерген: Лебаева Ж. Т.

Семей қ., 2015 ж

Жоспар

1 ЖМҚ жалпы сипаттама

2 ЖМҚ алу тәсілдері

3 Полимерлер синтезі

4 Полимерлену

5 Поликонденсациялау

6 Сополимерлену

7 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Жоғары молекулалы қосылыстар немесе полимерлер (гр. πολύ- көп, μέρος - бөлік, бөлігі) - молекула құрамында өзара химикалық немесе координаттық байланыстармен қосылған жүздеген, мыңдаған атомдары бар және өздеріне ғана тән қасиеттермен ерекшеленетін заттар тобы.

Табиғи

Жасанды

Синтетикалық

ЖМҚ бөлінеді:

Табиғи жоғары молекулалы қосылыстар биосинтез барысында тірі организм клеткаларында түзіледі. Оларға ақуыздар, нуклеин қышқылдары, табиғи шайырлар жатады.

Жасанды жоғары молекулалы қосылыстар табиғи полимерді химикалық реактивтермен әрекеттестіру кезінде алынады. Оларға ксантогенат, нитрат, целлюлоза ацетаты жатады

Синтетикалық жоғары молекулалы

қосылыстар мономерлерді

поликонденсациялау, полимерлеу

арқылы алынады. Оларға полиамид,

полипропилен, полистирол,

полиэтилен, фенолды шайыр, т. б.

Жоғары молекулалық қосылыстарға (ЖМҚ) жалпы сипаттама

Полимерлену

Поликонденсациялау

Қосымша заттар бөле жүретін төмен молекулалы қосылыстардан жоғары молекулалы қосылыстардың түзілу реакциясы

Төмен молекулалы заттардың (мономерлердің) қосылып, жоғары молекулалы қосылыстарды түзу реакциясы

Гомополимеризация - бір мономер молекуласының қосылуы

Сополимеризация - екі және одан көп молекулалардың қосылуы

Сополиконденсация- екі және одан көп молекулалардың қосылуы

Гомополиконденсация - бір мономер молекуласының қосылуы

Алу тәсілдері

Полимерлену -мономерлердің қосылуынан ЖМҚ түзілу процессы.

Полиэтиленді алу:

CH2= CН2+CH2=CH2 

CH2- CH2-CH2-CH2 

 (-CH2- CH2-) n

Поликонденсациялау - мономерлерден ЖМҚ түзілу процессы, қосалқы өнімі су, аммиак және т. б.

Капронды алу:

-nNH2 - (CH2) 5 -COOH 

(-NH - (CH2) 5-COO-) n+ +(n-1) H2O

Полимерлердің синтезі

Полимерлену реакциясы еселі (қос, үш) байланыстардың есебінен немесе тұйық тізбектердің ашылу салдарынан жүзеге асады.

Мономерде реакцияға қабілетті бір топша болса жеткілікті.

Полимерлену инициатордың әсерінен тізбекті процесс түрінде жүреді.

Инициатор ретінде бос радикалдарға жеңіл айырылатын заттар қолданылады.

Полимерлену

Поликонденсациялану

Поликонденсациялау деп көп функционалды топтарының әрекеттесуінен ЖМҚ түзілу реакцияларын айтады.

Поликонденсациялау кезінде көп жағдайда төмен молекулалық қосалқы заттар бөлінеді. Сондықтан бұл реакция кезінде түзілетін полимерлік буындардың құрамы бастапқы мономерлердің құрамынан өзгеше болады.

Поликонденсациялау мономерлері ретінде екі немесе одан да көп функционалды топтары (OH, OR, NH2, Cl, COOH, COOR, COCl, SiOH, SiOR) бар қосылыстар қолданылады.

СОПОЛИМЕРЛЕНУ

Сополимерлену, яғни әр түрлі мономерлерді біріктіріп полимерлеу арқылы "егу, тігу" әдістерін қолдана отырып, қасиеттері алдын ала болжанған сапалы, бағалы полимерлер алынады.