К. Д. Ушинскийдің халықтық ойын туралы ақпарат

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ

Тақырыбы: К.Д Ушинскийдің халықтық ойын туралы пікірі.

Орындаған: Байкен Қымбат
П-223
Тексерген:Кулмышева Н.А.
Константин Дмитриевич
Ушинский Тула қаласында
чиновниктің отбасында дүниеге
келді.Өзінің балалық және
жастық шағын Чернигов
губерниясының Новгород —
Северск қаласына жақын жерде
орналасқан әкесінің шағын
жекеменшігінде өткізді. Орта
білімді Новгород — Северск
гимназиясында алады.
Еңбек жолы

1840 жылы Москва университетінің заң факультетіне оқуға
түседі, онда белгілі профессорлар (Грановскийдің ж әне
басқалардың) лекциясын тындады. Студенттік жылдарда
Ушинский әдебиетпен, театрмен қызыға айналысты, халықты ң
арасына сауаттылықты тарату туралы армандады.

1846 жылы Университетті бітіргеннен кейін 22 жастағы
К.Д.Ушинский Ярославль заң лицейі профессорының міндетін
атқарушы болып тағайындалды

1857-1858 жылы "Тәрбие үшін журналда" өзінің
"Педагогикалық әдебиеттің пайдасы туралы", "Қоғамдық
тәрбиенің халықтығы туралы", "Мектептің үш элементі" ж әне
басқа да орыс педагогикасына құнды үлес қосқан мазмұнды
мақалаларын жариялады.
1854 жылы Ушинский алғашыңда Гатчинадағы жетімдер
институтында орыс тілінің мүғалімі, кейіннен сол институтты ң
инспекторы қызметін атқарады.

1859 жылы Ушинский Смольныйдағы инабатты қыздар
институтының инспекторы болып тағайындалады.

1862 жылы Институттан шығарылды.
1864 жылы Шетелде "Ана тілі" атты тамаша оқу кітабын жазды
және "Ана тілін оқытуға басшылық" деген мүғалімдер мен ата-
аналарға арналған оқу құралы жарық көрді.

1867 жылы Ушинский өзінің ең басты шығармасы "Адам-
тәрбиенің пәні" атты еңбегін жазды

1870 жылы 46 жасында орыс халқының ұлы перзенті
К.Д.Ушинский қайтыс болды.
Ушинскийдің айтуынша

Халықтық бастамаға негізделген тәрбие
ғана "халықтық дамудың тарихи
үрдісінде тірі орган болып табылады".
Халықтық тәрбиенің мақсаты- адамгершілік
қасиеттерін бойына жинақтаған адамды қалыптастыру.

        Міндеті: «Дербестікті дамыту» , бұл шындыққа,
сұлулыққа және жақсылыққа жұмыс істеуі қажет деп
есептеді.Баланың бойына адамдық қасиеттерді дамыту
Адамгершілік тәрбиесінің қағидалары

Тәрбиеленушіні тежеп отыру. ( Баланы басқару арқылы
әдептілікке тәрбиелеу)

Баланы анықтай отырып отырып бағыттау.

Мақұлдау және жазалау арқылы баланың жан дүниесіне
әсер ету.

Балаға насихат-өсиет айту, жіберген қателігін көрсету,
және оның түзету.
К.Д. Ушинскийдің «Халықтық тәрбие»
теориясы бойынша

Тәрбиеші баланың жеке басын терең
құрметтеудің және табиғи жас ерекшелігін ескеру
негізінде оқыту. Тәрбие үш түрлі қайнар көзден нәр
алады.

Табиғат қоршаған адам қоршаған заттар
Дене тәрбиесі   Жан тәрбиесі

Тәрбие саласы
төртке бөлінеді

Ақыл тәрбиесі Сұлулық пен
әдеп-құлық
тәрбиесі
«Егер де адам баласына осы төрт тәрбие тегіс
берілсе, оның тәрбиесі түгел болғаны. Егер де ол
ыстық, суық, аштық, жалаңаштық сықылды
тұрмыста жиі ұшырайтын күштерді елемейтін
мықты берік денелі болса, түзу ойлайтын, дұрыс
шешетін, дәл табатын ақылды болса, сұлу, сөз,
сиқырлы әуен, әдемі түрден ләззат алып, жан
толқындырарлық болса, жамандықтан жаны
жиреніп, жақсылықты жаны тілеп, тұратын
құлықты болса ғана адам баласының дұрыс тәрбие
алып, шын адам болғандығы. Балам адам болсын
деген ата-ана осы төрт тәрбиені дұрыс
орындасын...», «Баланы тәрбиешінің дәл өзіндей
қылып шығару емес, келешек заманына лайық қып
шығару»
Балабақша Отбасы
К. Д. Ушинский балаларды
мектепке даярлауға, балалар
бақшасымен бастауыш мектеп
Сабақтастық бағдарламаларының
үйлесімділігіне жәые
сабақтастығына ерекше көңіл
бөлді.
Мектеп
Ру-тайпалардың тұрмысы, әдет-
ғұрыптары, ойын-сауықтары жайлы Көшпелі халықтың
көптеген этнографиялық материал біздерге көрсеткен сый-
дар жинаған құрметі мен ойын-
сауықтары естен кететін
шаруа емес.
Халықтық ойындар
туралы тұжырым

«Өзге халықтар сияқты
қазақтың да ертеден
Халықтық ойын негізінен ұрпақ қалыптасқан, атадан –
қамын басты мақсат етіп қойып, балаға мұра болып
балалардың нағыз азамат болып жалғасып келе жатқан
қалыптасуына аса зор мән берген. ұлттық ойын-сауық
Нәтижесінде дәстүрлі бала түрлері бар.
тәрбиесінің басты құралы ретінде
ұлттық ойынды орайластырып,
дамытып отырған».
елдің өмірі-мен тығыз байланысты, оның
шаруашылық, экономикалық, әлеуметтік тұрмысынан
туған. Сондықтан оның тәрбиелік маңызы аса
жоғары, әрі құнды.
Халықтық ойындары ерлікті, өжеттікті, батылдықты,
шапшаңдықты, ептілікті, тапқырлықты, табандылықты, байсалдылықты,
т. б. мінез-құлықтың ерекшеліктерімен бірге күш-қуат
молдылығын, білек күшін, дененің сомданып шынығуын қажет етеді.
Ұлттық ойындарының
түрлері

Аңға, малға Түрлі заттармен
байланысты ойналатын
ойындар ойындар

Зеректілікті, ептілікті және икемділікті қажет
ететін ойындар
Аңға, малға байланысты ойындар

Аңға байланысты ойындар: ақсерек-көксерек,
аңшылар, аңшылар мен қояндар, кірпіше қарғу,
қас-құлақ, ордағы қасқыр.
Малға байланысты ойындар: аларман (қойға
қасқыр шапты), асау көк, бура-қотан, көксиыр,
соқыр-теке, түйе мен бота
«Тышқан мен мысық» ойыны
Түрлі заттармен ойналатын ойындар

Ағаш аяқ, аққала, ақпа, ақсүйек, ақшамшық, алакүшік,
алты-бақан, арқан аттау, арқан тартпақ, арқан тартыс,
арынды арқан, асау мәстек, асық, аттамақ, ауыртаяқ,
әйкел, әуетаяқ, батпырауық, белбеу соқ, белбеу тартыс,
дауыстап атыңды айтам, епті жігіт, жаяу көкпар, жемекіл,
жігіт қуу, жігіт ойыны, күзетшілер, күміс ілу, қамалды
қорғау, қараше, қимақ, қыз қуу, лек (шөлдік), монданақ,
орамал тастау, сақина жасыру, сиқырлы таяқ, тапшы,
кімнің дауысы, таяқ жүгірту, тепе-теңдік, тобық, тұтқын
алу, түйілген орамал, шалма, шертпек, шілдік, хал қалай?
«Асық» ойыны                                     «Арқан тартыс»
Зеректілікті, ептілікті және икемділікті қажет
ететін ойындар

Айгөлек, айдапсал, атқума, аударыспақ, бағана
өрмелеу, балтам шап, бөріктастамақ, бұғнай,
бұғыбай, бұқатартыс, бұрыш, біз де, егер…,
жасырынбақ, жаяу жарыс, көкпар, көрші, күрес,
қарамырза, қассың ба, доссың ба?, қындық-
сандық, орын тап, отырмақ, санамақ, сұрақ-
жауап, тасымақ, тасымалдау, тең көтеру, тымпи-
тымпи, ұшты-ұшты, үй үстіндегі кім?, шымбике
Аударыспақ Бөріктастамақ
Қорытындылай келе, қазақ ұлты негізінен ұрпақ
қамын басты мақсат етіп қойып, балалардың нағыз
азамат болып қалыптасуына аса зор мән берген.
Нәтижесінде дәстүрлі бала тәрбиесінің басты құралы
ретінде ұлттық ойынды орайластырып, дамытып
отырған. Қазақ халқы- ұлт ойындары ерлікті,
өжеттілікті, батылдықты, шапшаңдықты тағы басқа
қуаты молдылығын, білек күшін дененің сомданып
шынығуын қажет етеді.
Пайдаланған әдебиеттер:

1.Ж.Қоянбаев,Р.Қоянбаев. Педагогика.-Алматы, 1998, 2000.
2. Е.Сағындықұлы. Педагогика. - Алматы,1999.
3Қ.Сейталиев «Педагогика тарихы» Алмты,2012
4,Бержанов Қ.Б., Мусин С. Педагогика тарихы. Алматы:
"Мектеп", 1984.
5.Б.Төтанаев. Қазақтың ұлттық ойындары. Алматы.

Ұқсас жұмыстар

Константин Дмитриевич Ушинский

К.Д.Ушинскийдің халықтық ойын туралы пікірі

Эмпатия өзгенің жағдайын сезініп, түсіне білу

Мұғалімнің жеке тұлғасы оның кәсіби қызметінің негізгі өзегі

Шоқан мен Ыбырайдың орны

«Тұлға тәрбиелеудегі қазақ фольклорінің ролі»

Мәскеу психиатриялық клиникасына сәйкес прогрессивті паралич

Қазақ халқындағы азаматтық патриоттық тәрбиенің ерекшелігі

Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқытудың психологиялық және педагогикалық негіздері

Тұлғаның қалыптасуындағы ойынның алатын орны

Пәндер