Бидайдың жер көбелегі: биологиялық ерекшеліктері, таралуы және күресу шаралары

Бидайдың жер көбелегі

Жоспар

Бидай жер көбелегінің биологиялық ерекшеліктері

Олардың таралуы

Зиян келтіретін фазасы

Зерттеу әдістері

Күресу шаралары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Биологиялық ерекшеліктері

Алдыңғы қанаттарының ұзындығы 22-27мм, түсі кара, ақшыл түсті дақтары бар. Қанаттарының алымы 45-61мм. Артқы қанатының түсі ақ-сұр түсті.

Таралуы

Бидайдың жер көбелегі Қазақстанның барлық жерінде таралған, көбінесе Солтүстік және Орталық аймақтарға тән.

Солтүстік және Орталық Қазақстанда кеміргіш көбелектердің мынадай түрлері таралған: қара жер көбелегі(E. nigricans. L) және жылдам жер көбелегі(E. cursoria. L) .

Даму циклі

Жылына 1 рет көбейеді. Жұлдызқұрты жұмыртқа күбіршесінде қыстап, ерте көктемде жарып шығады. . Солтүстік Қазақстанда көбелек жұлдызқұртының даму кезеңі 70 күнге созылады, ал қуыршағының дамуы 30 күнге деййін. Көбелектің ұшуы мен жұмыртқа салуы шілденің аяғынан қырқүйектің ортасына дейін созылады. Жұмыртқаларын жердің үстіңгі қабатына 5-15 данадан үйіп салады.

Зиян келтіретін фазасы

Жұлдызқұрттар жабайы өсімдіктермен қоректенеді, ал өскеннен кейін ауыл шаруашылығы мәдени өсімдіктердің барлық түрлеріне зиян келттіреді.

Олар ең маңызды дақыл бидайға зиянын келтіреді.

Есептеу әдістері

Қысқы көбелектер мен басқа да кеміргіш көбелектерді бақылаудың көктемгі, жазғы және күзгі тексеру әдістері бар.

Көктемгі тексеріс- күзде көбелек санының көп беогіленген алқаптарында жүргізіледі. Топырақтың қарапайым тексеріс әдісі қолданылады(50х50 см, тереңдігі 15-20см) . Қуыршақтанудың мерзімі мен көбелектің ұшуын анықтау үшін көктемгі жырту кезінде қыстап шыққан 50шақты жұлдызқұртты жинап алады. Оларды қалыңдығы 5 см дымқыл топырағы бар жәшікке салады. Көбелектердің алғаш пайда болғаннан бастап табиғатта ұшуын бақыланады. Ол үшін жарық шамды тұзақты пайдаланады.

Жазғы тексеріс. Егістіктің және көкөніс алқабының 10пайыз ауданын қамтиды. Есеп 2 алқапта жүргізіледі. Есептеу кезінде топырақтың тереңдігі 5см болу керек. 1м2-ге жұлдызқұрт пен қуыршақтарының ортақ саны белгіленеді. 1М2 0, 2 жұлдызқұрттың топырқта орналасуы әлсіз, 0, 4-0, 6 - орташа, 0, 8 және одан кқп болса күшті деп саналады.

Қысқы көбелек есепке алу олардың егістікті зақымдалу мөлшерін анықтаумен қатар жүреді. Зақымдалу мөлшері 3 баллдық шкаламен анықталады. 0 - зақымдалмаған өсімдіктер, 1 - әлсіз зақымтьдалған, 2 - қатты зақымдалған, 3 - өліп қалған өсімдіктер.

Күздік тексеріс қыстап қалған жұлдызқұрттардың даму сатысын анықтауға арналған. Олрадың саны, жастық құрамы және физиологиялық қабілетін анықтайды. Бұл тексеру әдісі жұлдызқұрттардың санын анықтау үшін ғана емес, сонымен қатар олардың паразиттермен және жұқпалы аурулармен зақымдалуын анықтау үшін жүргізіледі.

Күресу шаралары

Егер зиянкестерінің саны ЭЗШ мөлшерінен көп болса, жұлдызқұрттарды төменгі жастарында биологиялық не болмаса химиялық препараттармен жою керек. Инсектицидттер «Тізім…» регламенті бойынша қолданылады.

Сондай-ақ олардың санын азайту үшін, арам шөптермен жүйелі түрде күресу, топырақты ерте сыдыра жырту, отамалы дақылдардың қатар аралықтарын қопсыту қажет.

Қорытынды

Қортындылай келе, бидайдың жер көбелегі ауыл шаруашылық дақылдарына көп зиян келтіреді. Көбелекті есептеу әдістерінің көмегі арқылы және де күресу шараларын тиімді қолдана отырып жоя алатынымызды байқадық. Нақтылап айтқанда, күресу шараларын дұрыс қолдану, сапалы, таза өнім алуға мүмкіндік береді деп ойлаймын.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Агибаев А. Ж., Тулеева А. К., Сулейменова З. Ш “Ауыл шаруашылық дақылдарын зинкестер мен аурулардан қорғау ” Алматы, 2010

2. Сулейменова З. Ш “Методические указание по мониторингу численности вредителей, сорных растений и развития болезней селскохозяйственных культур” Астана, 2004

3. Ә. Т. Тілменбаев, Г. Ә. Жармұхамедова “Энтомология

Ұқсас жұмыстар

Жүгерінің сабақ көбелегі (Ostrinia nubilalis): биологиялық сипаттамасы, таралуы және күресу шаралары

Күздік бидайдың қортық қаракүйе ауруының биологиясы, таралуы және күресу шаралары

Далалық шырмауық (Convolvulus arvensis): таралуы, морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері, зияндылығы мен күресу шаралары

Қарақаттың бүршік кенесінің биологиялық ерекшеліктері, таралуы, есептеу әдістері және күресу шаралары

Астық қоңыздары: биологиялық ерекшеліктері, таралуы, зиянды фазасы, есептеу әдістемесі және күресу шаралары

Қазақстанға таралмаған сыртқы карантиндік зиянкестер: алмұрт қан көбелегі, мақтаның египеттік көбелегі және тұт қалқаншалы сымыры - биологиясы мен күресу шаралары

Қияр пероноспорозы: биологиялық және морфологиялық ерекшеліктері, симптомдары мен күресу шаралары

Кәдімгі қышабас (Barbarea vulgaris): морфологиялық және биологиялық сипаттамасы, таралуы мен күресу шаралары

Күздік және қыстап шығатын арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері мен күресу шаралары

Сарыағаш ауданының көкөніс дақылдары зиянкестері: таралуы, биологиясы және күресу шаралары