:1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама 2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялық факторлары(температура,гормондар,ингибиторлар,интерферондар)

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
АГРАРЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ «ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ САНИТАРИЯ» КАФЕДРАСЫ

БӨЖ

Тақырыбы:1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға
сипаттама
2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалы қ ,жалпы физиологиялы қ
факторлары(температура,гормондар,ингибиторлар,интерферондар)

Орындаған :Бейсенова Айна
Тобы : ВС-303
Тексерген :Омарбеков Е.О.

2015 жыл
Жоспары:

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы
Инфекция түрлері және оларға сипаттама
Иммунитеттің механизмдері.
Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялы қ
факторлары(температура,гормондар,ингибиторлар,интерферон
дар)
Қолданылған әдебиеттер
Вирустың организмге ену жолдары әр түрлі:
Алиментарлық(жем,шөп,су арқылы) жол,оған мысал:аусыл ауруы,ірі
қара асқазан ішек аурулары т.б.
Тыныс жолы арқылы ену(мысалы:ірі қараның парагрип ауруы,шошқа
обасы т.б);
Трансмиссивтік жол-вирусты қоңыздар,маса ,шіркейлер,кенелер
таратады;
Вирустар тері арқылы таралады(жарақаттанған және жарақаттанбаған
тері),олар құс ,қой және ешкі шешегі т.б;
Жыныс мүшелері арқылы таралады;
Лас аспаптардан малдәрігерлік көмек көрсету кезінде таралады;
Вирустың ағзаға тыныс
жолдары арқылы енуі

Вирустың ағзаға
алиментарлы жолмен енуі

Вирустың ағзаға
трансмиссивті жолмен енуі

Вирустың ағзаға тері арқылы енуі
Вирустың таралу жолдары:
Вирус ағзада қан арқылы таралады,оны «вирусемия» деп
атайды.Вирустар қанға лимфа арқылы түседі сосын лейкоциттерден
таралады.Алғашқы түскен ағзалардан капиллярға жайылады;
Лимфа тамырларымен тарайды;
Вирустар нерв жүйелері арқылы да таралады.Мысалы:құтырық
вирусы,герпесвирустар.Демек вирус қоздыратын ауруларды ң таралуына көптеген
факторлар әсер етеді.Осы факторларға сәйкес вирустық инфекцияның өршіген
кезінде вирус геномы мен клетка геномының арасында өзара әр т үрлі байланыстар
болуы мүмкін.
Вирустық инфекциялардың түрлері

1. Түсікті (абортивная) инфекция – нақты организмде
репродукцияланудың толық циклын атқара алмайтын
вирустарға тән, бірақ мұндай инфекцияны ң иесіні ң
организміне тигізетін әсері жоқ деуге болмайды. Мысалы:
кеміргіштерде SV40 вирусы қоздыратын инфекция
пермиссивті емес, бірақ жасушаларда трансформациялы қ
процесс дамуына әкеледі. «Пермиссивтілі емес» деген термин
– жасуша ішіне енген вирустың репродукциялануын қолдай
алмайтын жағдайды білдіреді.
2. Жедел (жіті ) инфекция – соңында иесінің иммундық жауабы ар қылы вирустан
толық арылатын жағдай.
3. Кейіннен латентті инфекцияға айналатын жедел инфекция. Бұл кезде
белсенділігінің қайталану және организмннен шығу кезеңдері алмасып, вирус
инфекциялық емес (неинфекционный) жағдайда болады. Инфекцияны ң осындай
түрін қоздыратын вирустардың белгілі бір жағдайларда жасушаларды ң біреуінде
өнімді (продуктивная) инфекция, ал басқа жасушаларда пермиссивті емес инфекция
қоздыру қабілеттілігі болады.
4. Кейіннен персистентті инфекцияға айналатын жедел инфекция. Б ұл кезде
инфекциялық вирус тұрақты бөлінеді, немесе зақымданған тінде кездеседі. Иесіні ң
иммунды жауабы жедел инфекция кезінде вирусты жоя (элиминирлей) алма ған
жағдайда персистентті инфекция пайда болады.
5. Баяу, үдемелі (прогрессирующий) инфекциялар. Б ұл
инфекциялар айналымға түспейтін (циркуляцияланбайтын)
агенттерге тән (приондар), олар бас миын за қымдайды. Иесімен
оған енген вирус арасындағы күрес вирусты ң
элиминациялануымен немесе инфекция персистентті, болмаса
латентті түрімен аяқталады. Персистентті инфекция ға айналуы
үшін вирус, иесінің иммунды реакциясынан қашы қтау
механизмін пайдаланады. Вирустарды ң сол үшін пайдаланатын
стратегиясы өте спецификалы ж әне иммунды қ ж үйені ң әр т үрлі
деңгейін зақымдайды.
Иммунитеттің механизмдері

Адам және мал организмінде түрлі вирустар кездеседі. Соған орай организмде сол вирустар ға
қарсы арнайы қорғаныс механизмдері пайда болады.
Вирусқа қарсы иммунитеттің негізгі қызметі – организмге енген вирустарды тауып алу ж әне
организмді сол вирустан, олардың антигендерінен және вирус за қымдан ған жасушалардан
тазарту.
Осы қорғану қызметі организмнің иммунологиялық жүйесінің және иммунитетке жауапты
жасушаларының арқасында іске асады. Сонымен бірге, организмде арнайы емес қор ғаныс
факторлары да бар (ингибиторлар, интерферон, комплемент т.б.). Олар да вирусты ң к өбеюі мен
организмге таралуына кедергі жасайды. Бұл факторлар арнайы механизмдерден б ұрын іске асады.
Сонымен қатар, организмде басқа вирустарға қарсы анатомиялы қ-физиологиялы қ кедергілер де
бар. Олар инфекцияның ең алғашқы басталу кезінде организмге вирусты енгізбеуге тырысып,
вирустармен бірінші рет кездеседі (тері, кілегейлі қабықшалар, гормондар ж әне т.б.).
Вирусқа қарсы арнайы иммунитет пен табиғи са қтану механизмдері өзара
өте тығыз байланыста болады және бір-бірінің қызметін ұлғайтады. Тек
осындай жағдайда ғана олар ең негізгі мақсаттарын – организмде
вирустардың сезімтал жасушаларда көбеюіне кедергі жасап, вирустарды
жояды.
Вирусқа қарсы иммунитеттің бактерияға қарсы иммунитеттен
ерекшеліктері бар. Ол ерекшеліктері вирустардың таби ғатына байланысты.
Себебі вирустар тек тірі жасуша ішінде ғана тіршілік ететін б өлшектер.
Вирустар қоздыратын аурулар өте күрделі. Бұлар бүкіл организмді т үгел
қамтитын процесс болып саналады және өзіне тән зардабы, өту жолдары,
айығу мүмкіндіктері бар. Осыған сәйкес вирусқа қарсы иммунитет те өзара
байланысқан біртұтас процесс болып есептеледі.
Вирустық инфекцияларға қарсы қорғаныс механизмдері белгілі бір
заңдылыққа бағынады да, ол механизмдер организмде болатын өзгерістерді
ұлғайтпай, вирустарды жоюға, олардың биологиялық қасиеттерін жойып,
организмнің ішкі ортасының тепе-теңдігін сақтауға арналады.
Соған орай вирусқа қарсы тұрудың екі түрін ажыратады:
1. Вирусқа табиғи немесе туа біткен түрге ж әне генетикалы қ қасиетке с әйкес т өзімділік
(невосприимчивость, иммунитет). Ол жа ғдай туа біткен қасиетке немесе өсе келе организмні ң белгілі бір
ауруға қарсы тұрарлық қасиетіне сәйкес келеді. Көрсетілген екі жа ғдайда да организмде вирус өсіп-к өбейе
алатын жасушалар болмайды немесе фагоцитозды ң, ингибиторларды ң ар қасында организмде вирус қа қарсы
тұрарлық жағдайлар жеткілікті болады. Мысалы, адам ірі қара малды ң обасымен немесе тау қтарды ң
тырысқағымен ауырмайды. Керісінше, тауықтар адамны ң тырыс қа ғымен, жануарлар адамны ң к үл, сал
ауруларымен ауырмайды.
2. Жүре біткен төзімділік (невосприимчивость, иммунитет) - организм ауырып
жазылғаннан соң немесе қолдан егудің арқасында пайда болады. Т ұмау
(ортомиксовирустар тудыратын) немесе парамиксовирусты аурулар (парагрипп, РС-
вирус) - тыныс алу жолдарының зақымдауымен өтетін аурулардан со ң 2-3 жылдар ға
созылатын арнайы иммунитет пайда болады. Ал, қызылша немесе ұшпа мен
ауырғаннан соң пайда болған арнайы иммунитет өмір бойы сақталады. Осы жолмен
пайда болған иммунитетті - жұқпадан соң пайда болған иммунитет деп атайды
(постинфекционный).
Вирусқақарсы иммунитетті зерттеу тарихы И.И.Мечниковтің
(фагоцитоздың басты ролі туралы), П.Эрлих пен Э.Берингтің
(арнайы антиденелер ролі туралы) аттарына тығыз байланысты.

И.И Мечников П. Эрлих
Э. Беринг
Вирусқа қарсы болатын қорғаныс механизмдерін екіге бөлуге болады :
І. Иммунитеттің арнайы факторлары: гуморальдік және жасушалық
1. гуморальдік факторлары – вирусқа қарсы гуморальдік факторлар В-лимфоциттерге
тығыз байланысты. В-лимфоциттер өзгере келіп плазматикалы қ жасушалар ға айналады,
ал ол жасушалар вирусқа қарсы антиденелерді бөліп шы ғарады. Адам мен жануарлар қан
сарысуында болатын арнайы антиденелер – иммунитетті ң гуморальді факторы ар қылы
болуының көрсеткіші болып табылады. Сонымен бірге, к өптеген вирустар ға қарсы
жергілікті иммунитет болады..
2. жасушалық факторлары - вирусқа қарсы иммунитеттің жасушалы қ факторлары Т-
лимфоциттерге, макрофагтарға байланысты болады. Т-лимфоцит жасуша ға жабыс қан
немесе цитоплазма мембранасына енген вирус ақуыздарын таниды. Вирустарды ң
организмге енуінің арқасында Т-лимфоциттердің өзгеруі басталады. Т-лимфоциттер
бөліп шығаратын интерлейкин-2 арқылы Т-киллердің к өбеюіне әсер етеді, ал Т-
киллерлер арнайы рецепторлар арқылы вирус зақымда ған жасушаларды тауып, оларды
өлтіреді.
ІІ.Организмнің арнайы емес қорғаныс факторлары да гуморалдік және жасушалық деп
екіге бөлінеді:
Гуморальдік факторларына - ингибиторлар жатады, оның ішінде:
α-ингибиторлар – біркелкі тұрақты мукопротеидтер, вирустарды ң қан

түйіршектерін біріктіретін қасиетін жояды;
β-ингибиторлар - температураға шыдамайтын липопротеидтер, к өп вирустарды

жоятын қасиеті бар (тұмау вирусын, арбовирустарды);
γ- жоғары температураға шыдайтын гликопротеидтер, 100º С са қталады. Т ұмау

вирусынан сақтандырады.
Комплемент – антиген-антидене комплексі иммуноглобулинні ң Fc-фрагментімен

комплементтің белгілі компоненттеріне косылып комплекс құрады. Ол комплекс
фагоцитоз, иммунологиялық жабысу процестерін күшейтеді. Комплемент
антиденелермен бірігіп кейбір вирустарды, вирус енген жасушаны ерітеді.
Пропердин - комплементтің қызметін фагоцитозды күшейтеді, жасушаны ерітеді.

2. Жасушалық арнайы емес қорғаныс факторлары - осындай негізгі
факторлардың бірі – вирус енген жасушаны ң интерферон б өліп шы ғаруы.
Интерферон вирусқа қарсы арналған агент емес, ол тек жасушада вирус қа
қарсы жағдай жасауға көмектеседі. Негізінде, барлы қ вирустар
интерферон пайда болуына әсер етеді. Интерферон фагоцитозды
күшейтеді, жасушаның өсіп көбеюін, яғни бөлінуін тежейді. Осы қасиеті
қатерлі ісіктердің жасушалырының өсірмеу үшін қолданылады.
Организмді қорғаудың жасушалы қ факторлары ретінде гранулоциттерді ң
– эозинофил, базофил, нейтрофильдерді айту ға болады. Эозинофильдер
антиген-антидене комплексін жұтып қояды. Базофилдер – вирус қа қарсы
қасиеті бар заттар – гистамин, гепарин және т.б. шы ғарады.
Нейтрофильдер – ұсақ вирустарды жұтып, өз лизосомальды қ ферменттері
арқылы ерітеді.
Қолданылған әдебиеттер:

1. Жалпы вирусология. Ш. Мырзабекова. // Алматы. – 1994. – 176
бет.
2. Жалпы және жеке вирусология. А.Ә.Стам құлова,
К.Құдайбергенұлы, Б.А.Рамазанова.// Алматы. – 2010. – 380 б.
3. Лурия С. Общая вирусология. М. – 1981. – 680с.
4. Л.Б.Борисов. Медицинская микробиология, вирусология,
иммунология. //Москва. – МИА. – 2005. – 736с.
5. Жданов В.М. Эволюция вирусов. // Москва. – Медицина. - 1990.-
376с.

Ұқсас жұмыстар

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама. Иммунитеттің механизмдері

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы

Иммунитеттің механизмдері. Иммунитеттің гуморальдық, клеткалық, жалпы физиологиялық факторлары (температура, гормондар, ингибиторлар, интерферондар)

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы туралы ақпарат

1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама 2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялық

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама

«Вирустың енуі. Иммунитет»

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекц ия түрлері және оларға сипаттама.Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық,жалпы физиологиялық факторлары

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама. 2. Иммунитеттің механизмдері. Иммунитеттің гуморальдық, клеткалық, жалпы физиологиялық факторлары

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама.Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық,жалпы физиологиялық факторлары

Пәндер