Мәліметтер қорының басқа да модельдері

Мәліметтер қорының басқа да модельдері.

Орындаған: Тұрсынова Г. А. Т-341

Тексерген: Арғынгазина Ж. Н.

Мәліметтер қоры (МҚ) - қандай да пәндік аймақтағы ақиқат өмірдің нақты объектілері туралы мағлұматтардың өзара байланыстағы жиынтығы. МҚ-ның негізгі мақсаты - нақты өмірдің объектілері туралы өте үлкен мәліметтер санын олардың арасындағы байланыстарды ескере отырып өңдеу. Мәліметтер қорын пайдалану файлдық құрылым мәліметтерінде болған шектеулер мен кемшіліктерді жоюға мүмкіндік берді. Мәліметтер қорының көмегімен шешілетін әралуан есептер мәліметтер қорын құрылымдау мен мәліметтердің арасындағы байланыстарды ұйымдастырудың түрлі әдістерін қалыптастыруға әкеледі. Соның нәтижесінде мәліметтер қорының бірнеше моделі пайда болды. Мәліметтер қорының моделі деп мәліметтер қорының логикалық кейіптеуін атаймыз.

Мәліметтер қорының модельдері:

иерархиялық,

желілік,

реляциялық модельдері пайда болды, олар

кейіннен классикалық, негізгі модельдерге айналды.

Соңғы уақытта осылардың негізінде

Постреляциялық модель.

Көпөлшемді модель.

Нысанды-бағытталған модельдер пайда болды.

1. Иерархиялық модель- мәліметтер арасындағы байланысты реттелген графтар арқылы сипаттауға болады. Қандайда бір программалау тілінде иерархиялық деректер қоры құрылымын есептеу үшін тармақ мәліметтер типі пайдалынылады.

2. Желілік модель-мәліметтердің элементтерінің еркін графтар түріндегі өзара байланысын білдіреді. Желілік деректер қорының схемасын сипаттауға екі тип пайдалынылады: жазба және байланыс.

3. Реляциялық модель - мәліметтердің реляциялық моделін JBM фирмасының қызметкері Эдгар Код ұсынған және ол қатынас ұғымына негізделеді.

Мәліметтердің постреляциялық моделі кестенің жазбаларында сақталған мәліметтердің бөлімбеушілік шектеуін алып тастайтын кеңейтілген реляциялық моделі болып табылады. Постреляциялық модель көп мәнді, яғни мәндерді ішкі мәліметтерден құралған өрістерден тұрады. Постреляциялық деректер моделі өзін кеңейтілген реляциялық модель ретінде көрсетеді. Бұл модель көп белгілі жолдарды енгізеді, олар белгіден кейінгі жолдардан тұрады. Белгілердің терімі көптік белгілік жолдарды дербестік кесте деп саналады.

Постреляциялық модель

Жапсырма номері

Сатып алушы

0373

8723

8374

8232

7364

8723

Жапсырма номері

Тауардың аты

саны

0373

Тетради

300

1373

Ручки

200

8374

Карандаши

100

8374

Скрепки

1000

8374

Папки

200

7364

Блокноты

250

Жапсырма номері

Сатып алушы

Тауардың аты

Саны

0373

8723

Тетради

300

Ручки

200

8374

8232

Карандаши

100

Скрепки

1000

Папки

200

7364

8723

Блокноты

250

А)

Б)

Суреттен көргендей реляциялық модель (А) екі кесте жапсырма номері жолдарында байланысты. Постреляция моделінде мәліметтер аса тиімді сақталады. Өңдеу кезінде 2 кестедегі мәліметтерді біріктіру керек емес.

Постреляциялық модельдің артықшылығы: мәліметтер реляциялық байланысқан кестелердің жиынтығы бір реляциядан кейінгі кестеден көруге болады. Бұл ақпаратты көрсету көрнектілігін және оны өңдеу тиімділігін көрсетуді қамтамасыз етеді.

Постреляциялық модельдің кемшіліктері: мәліметтерді шешу қиындығын жұмылдыруды қамтамасыз ету және сақталған мәліметтерді қайшылықсыздығы болып табылады.

Көпмөлшерлі деректер моделі реляциондық мәліметтер модельдерімен қатар пайда болды. Бірақ оларға деген қызығушылық 90 ж. көрсетілген. Бұған 1993 ж. Э. Коддтың бағдарламалық мақаласы әсер етті. Егер реляциялық СУБД информацияны тез арада өңдеу үшін қажет болса, ал көпөлшемді СУБД тар мамандырылған СУБД. Ол интерактивтік аналитикалық информацияны өңдеуге арналған. Мәліметтер қорының көпөлшемді моделі ақпаратты интерактивтік аналитикалық өңдеуден өткізуге арналған. Мәліметтердің тиімді жедел түрде өңдеуден өткізілуін қамтамасыз ететін реляциялық модельге қарағанда, көпөлшемді модель талдау жүргізу мен шешім қабылдау барысында мәліметтерді жедел түрде өңдеуге мүмкіндік береді. Сол арқылы ол жасанды интеллект жүйелерінде, атап айтқанда экспертік жүйелерде қолданыста болады.

Көпмөлшерлі деректер моделі

Мәліметтердің көпөлшемдік моделінің кемшілігі - ол ақпаратты әдеттегі жедел өңдеудің қарапайым міндеттері үшін тым орасан зор болып келуінде.

Мәліметтердің көпөлшемді модельдерін қолдайтын жүйелердің мысалдары: Essbase (Arbor Software), Media Multi-matrix (Speedware), Oracle Express Server (Oracle) және Cache (InterSystems) . Кейбір программалық өнімдер, мысалы, Media/MR (Speedware) бір мезгілде көпөлшемді және реляциялық МҚ-лармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Мәліметтердің ішкі моделі көпөлшемді модель болып табылатын Cache МҚБЖ-да мәліметтерге қол жеткізудің үш тәсілі жүзеге асырылған: тікелей (көпөлшемді массивтердің тораптары деңгейінде), объектілі және реляциялық. Көпөлшемді деректер моделін қолдайтын ДҚБЖ жалпы қолдануы енді басталады. Кең танымал ДҚБЖ ретінде Oracle Express Server көрсетуге болады.