Қызылшаның церкоспорозы

Қазақстан Республикасының Ғылым және білім министрлігі Семей қаласының мемлекеттік университеті

БӨЖ

Тақырыбы: Қызылшаның церкоспорозы

Тексерген: Сағындыков С. Н.

Орындаған: Байкероева А. Н.

Семей 2015

Жоспар:

Ауруға жалпы сипаттама

Аурудың таралуы

Зақымдалуы

Пайда болу кезеңдері

Зияндылығы

Аурудың дамуына қолайлы жағдайлар

Күресу шаралары

Церкоспороз республикада барлық қызылша егілетін аудандарда, әсіресе жылы, ылғалы мол жылдары жаппай таралады. Өсімдіктің жер үсті бөлігі ауруға шалдығады. Залалданған жапырақ бетінде қызылдау немес қоныр жиекті, ашық-сұр, дөңгелек, майда дақатар пайда болады. Бұрынғы жапырақтарда дақтар үлкендеу, түсі ашық- қоңыр.

Ылғалды ауа райында дақтың екі жағында да сұрғылт, мақпалды өңез түзіледі. Ауру белгісі негізінде жаздың екінші жартысында білінеді. Ауру қоздырғышы- Cercospora beticola Sacc саңырауқұлағы. Қоздырғыштың жіпшумағы өсімдіктің клетка аралығы мен тарайды. Конидия тасушылыры бұрышты, иілген, қысқа, ал конидиялары түссіз, ұзын ине тәрізді, 3-7 перделі, көлемі 30-36 х 3-5 мкм. Вегетация кезінде кесел кондиялар арқылы таралады. Аурудың дамуына 20-25 С температура және 70% ауа ылғалдылығы қажет. Көктемде конидиялар түзіліп, ауруды таратады. Конидиялар өнгенде бірнеше өсіп беріп, олар жапырақтың устьицасы арқылы ұлпаға енеді. Бұл процесс көбінесе таңертенгі уақытта жүреді. Қолайлы жағдайда инкубациалық кезең бір апта, ал қолайсызда 15-40 күнге созылады.

Таралуы - барлық қызылша өсірілетін аудандарда, әсіресе ыстық жаңбырлы ауа райында.

Зақымдалатын бөліктері- 1-ші және 2-ші жылғы өсімдіктердің жапырақтары және сабақтары мен сағақтары (жатыр кездемесiн және гүл жанындағы тұқымдарды)

Пайда болу кезеңі- маусым, шілде айларында.

Белгілері- залалданған жапырақ бетінде қызылдау немес қоныр жиекті, ашық-сұр, дөңгелек, майда дақатар пайда болады. Бұрынғы жапырақтарда дақтар үлкендеу, түсі ашық- қоңыр.

Транспирация жоғарылайды.

Азот алмасу нашарлайды.

3. Шығымның жеткізе алмауы- аз зақымдалған жағдайда 5-10%

орташа зақымдалған жағдайда - 20%

қатты зақымдалған жағдайда - 70%.

3. Сірненің шығуын көбейтетін және қанттың шығуын азайтатын тамырда «зиянды» белок емес азот жиналады.

4. Зақымдалған өсімдіктің тамыр жемісі сақтау кезінде қатты шіріп кетеді.

5. Тұқым өнгіштігі азаяды.

Зияндылығы

Қоздырғышы

Cercospora beticola Sacc.

Систематикалық күйі

гр. Deuteromycоtа

пор. Melanconiales

Факультативті паразит

Өсімді қалдықтары (жапырағы) - күңгірт жуан түрінде жер астында 10см тереңдікте құрғақ ауа-райы кездерінде - 3 жылға дейін сақталады.

Саңырауқұлақ жармасы -тұқымдардың жатырларында

Саңырауқұлақ жармасының жатырлық тамыр жемiстерiнде

Ауруды алғашқы және қайталама жұқтыру -конидиямен.

Инфекция көздері

Ауа райының құрғақ, ыстық және жылыға ауысуы. Чередование сухой, жаркой и умеренно теплой, влажной погоды;

Ауа температурасы 19-30ºС;

Шілде-тамыз айларындағы жауын-шашын мөлшері 200мм-ден аз болмауы;

Өсімдікті өте жиі (бытқыл) отырғызу.

Аурудың өршіп дамуына қолайлы жағдайлар

Зақымдалатын басқа өсімдіктер

Жоңышқа

Соя

Бұршақ

Картоп т. б.

Күресу шаралары

-ауыспалы егіс тәртібін сақтау;

Топырақты алдын ала дайындау;

Тұқымдықты қызылша танабын, өндірістік қызылша танабынан кемінде 1000м алшақ орналастыру;

Танапты арамшөптерден таза ұстау;

Өнім қалдықтарын мұқият жинау;

Қант қызылшасының тұқымын ссебер алдында ТМДТ, 80% с. ұ. (4-6кг/т)

Аурудың алғашқұы белгісі білінгенде фунгицидтерді бүрку: альто 400SCғ с. қ. (0, 15л/га)

Аурдың байқалу мерзімінде байланысты препараттарды 1-2 бүрку ұсынылады.

№

Ауру қоздырғышы

Қыстайтын стадиясы

Инф-ң көп жиналатын жері

Зақымдалатын бөліктері аурулардың белгілері

Өсімдіктің дамуын ескере отырып дәрілерді қолдану мерзімі

Церкоспороз

Өсімдік қалдығы, тұқымдық тамыр жемістерде қыстайды

Инфекция қоры өсімдік қалдығы, тұқымдық тамыр жемістер

Сабақ пен сағақтарда дақтар сопақтау, сәл басылған. Кейде ұрыққаптың сыртқы қабаты да залалданады. Кесел қатты дамыған жағдайда жапырақ шеті төмен қарай ширатылады да салбырап, қарайып, қурап, ең жас жапырақтары ғана сақталады.

Вегетация кезінде бүрку