Қазақстанның пайдалы қазбалар байлығы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ

Тақырыбы: « Қазақстанның пайдалы
қазбалар байлығы »

Орындаған: Айбатырова
Ж.
Тексерген: Темиргалиева
А.С.

Тобы: ГУ-307
Семей 2015 жыл
Қазақстан минералдық ресурстарға өте бай.
Қазақстан дүние жүзінің 186 елінің ішінде :

вольфрам,
1 қорғасын,барий 6 алтын

2 хромит, күміс және
цинк 7 темір кені

3 марганец және
молибден 8 қалайы мен никель

көмір мен табиғи
4 мыс
9 газ

5 уран
мұнай
Қазір Қазақстан көмірсулардың қоры
бойынша дүние жүзіндегі ірі елдердің бірі
больш табылады. Мұнайдың барланған
қорының көлемі бойынша 12-орында, газ
бен газды конденсат — 15-ші, мұнай өндіру —
23 орында. Қазақстанның үлесіне барланған
мұнай қорының 2%-на дейін (Каспий
шельфін қоспағанда) келеді. 200-ден астам
мұнай мен кен орындарының өндірілетін
қоры 2,2 млрд. тонна, конденсат — шамамен
700 млн. тоннаны құрайды. Еліміздің
болжанып отырған мұнай ресурстары
шамамен 13 млрд. тонна.
а н м ен
ур рттен
ц ті ң тө
а рг а не
м б ө л і гі
р і нд е бі р
а н ж е
а з а қст ем ді к
Қ ті ң ә л
р о м и т
т е н б ір
х ң үш
р ы н ы
қо

і ң о н нан
і р к ен ін
тем ө л і гі
бір б
л а сқ а н
орна
Қазақстанның жер қыртысы
Қазақстанда барланған тас көмір
мұнаймен табиғи газдарға бай.
және қоңыр көмірдің қоры 200
Каспий маңы ойпаты, Каспий
млрд. тоннадан астам. Көмір
теңізінің жағалауын қоса алғанда
бассейндеріне Қарағанды, Екібастүз,
мұнай қоры 7 млрд. тонна.
Майкөбен, Обаған, Жіліншік, Теңіз-
Қарашығанақ кен орнындағы
Қорғалжын, Шу, Іле , Төменгі Іле
табиғи газ қоры 1,3 триллион куб
және Орал-Каспий жатады
метрді құрайды.

Темір кендерінің қоры 8 млрд. Титан кендері
тоннадан астам. Оның 80% Торғай Алатау темір марганец Қостанайда, Көкшетауда,
темір кен бассейнінде орналасқан. бассейнінде шамамен 500-дей
Бассейннің ірі кен орындарына Ақмола мен Ақтөбе
кен орындары мен металл іздері облыстарында барланған.
Соколов Сарыбай, Қашар, Лисаков табылган. Бассейндегі темір
және Аят кен орындары жатады. Ұлытау, Оңтүстік Алтайда
кендерінің қоры 500 млн.
Металлургиялық процесте темір және Жезқазған
кенінен басқа ванадий, алюминий
тонна және марганецті кендер
— 80 млн. тоннаны құрайды. облысындағы қоры
оксиді, фосфаттық шлактар белгілі.
алынады.

Ванадий кендері Қаратау мен
Хромит кендері негізінен Ақтөбеде Жабағылтауда табылған. Кендегі
табылған. Кемпірсай массивінде шамамен ванадийдің мөлшері шамамен 1%
30 кен орындары бар. Кендегі хром
және молибден 0,22 %. Кеннің
тотығының мөлшері 20-дан 60% ға дейін.
Бұл кен орнына дүние жүзінде тең сапасы жоғары емес. Ванадий бар
келетін кең орны жоқ. Хромит кенін кендер Шыңғыс тауларында,
өндіру бойынша Қазақстан дүние Бетпақдалада, Кіндіктаста, Теріскей
жүзінде бірінші орынға шықты. Алатауы мен Жезқазған аймағында
кездеседі.
Қазақстан түсті, бағалы және сирек металдардың көптүрлілігімен,
байлығымен сипатталады.

Алюминий кендерінің
ішінде бокситтер ерекше Никель және кобальт
орын алады. Келешегі бар кендері Ақтөбе,
аудандарға Сарыарқаның Қостанай, Жезқазған,
батысы мен солтүстігі, Торғай Карағанды, Павлодар,
ойпаты, Сырдария өзенінің Семей және Жамбыл
бассейні, Каспий маңы және облыстарында таралған.
Арал маңы ойпаты. Аманкелді, Жоғары сапалы никель
Обаған, Жоғарғы Тобыл, Теңіз, кенінің үлкен қоры
Таскөл және Шаған, Қостанай облысындағы
Мұғалжар, Шымкент Аққарға мен Ақтауда
қаласының маңындағы кен шоғырланған. Силикатты
орындарын атауға болады. никель кендері басқа
Семей және Жезқазған
облыстарында ашылған.
Олардан металлургиялық
өндеу барысында
талқыланады.
Мыс кендері Қазақстанның көптеген территорияларында таралған.
Алтай тауларынан бастап республикамыздың батыс шекараларына дейін
мыс кендері барланған. Мыстың ірі кен орындары Сарыарқада,
Жетісу, Жоңғар Алатауында, Шыңғыс және Мұғалжарда, Ақтөбе
маңында, Сәуір тауларында және т.б. орналасқан. Дүние жүзіне белгілі
мыс кен орындары Қоңырат, Бозшакөл, Саян, Жыланды, Ақтоғай,
Жезкент, Шиелісай және т.б. еліміздің ұлттың байлығы болып
табылады.

Қорғасын-мырыш (полиметалл) кендері Кенді Алтайда, Сарыарқада,
Қаратау мен Жоңғар Алатауында таралған. Олардың негізінде ірі тау-кен
байыту және металлургиялық кәсіпорындар Лениногорскіде, Зыряновскіде,
Өскеменде, Текеліде, Шымкентге, Қарағайлыда, Кентауда және т.б. ж ұмыс
істейді.

Полиметалл кендері Қарағанды және Жезқазған облыстарында
орналасқан. Комплексті, қосымша компоненттері бар кен орындары
Балқаштың солтүстігінде орналасқан. Бірнеше полиме-талл
кендерінен біреуі ғана — Ақжол іске қосылған.

Алтын мен күміс Қазақстанның шығысымен солтүстігінде өндіріліп
келген. Солтүстікте — Ақсу, Машайық, Жусалы, Жақтабыл, Төртқұдық және
т.б. кен орындары. Шығыста — Қалбы алтынды ауаны. Алтын О ңт үстік
Қазақстанда Жоңғар Алатауы мен Шу және Іле тауларында табылған.
Көкшетау жақын жылдары негізгі алтын өндіруші аймаққа айналады.
Өндірілетін алтын мөлшерін жылына 10—15-тен 100—120 тоннаға дейін
арттыруға болады.
Сирек металдар Қазақстан жерінде кеңінен
• өғнерк
тарал анә. сіптік кен орындары Сарыарқада (Байназар, Ақмая, Шалқия, Саран,
Вольфрам Батыстау және т.б.), Таулы Алтайда (Көкшіл, Шындығатай), Іле Алатауында
мен ашылған. Солтүстік Балқаш кен орындарында (Қоңырат, Бозшакөл, Саян) және
молибден Қаратаудың, ванадийлі кен орындарында әр түрлі мөлшерде молибден қоры бар.

Тантал • кендері Қалба мен Мұғалжарда таралған. Комплексті ниобий кендері
- Семей және Көкшетау облыстарының гранитті ш өгінділерінен табыл ған.
ниобий

• Сарыарқаның батысы мен солтүстігінде, Торғай ойпатында, Арал маңы мен
Циркон Мұғалжарда таралған .
ий

Висмут қорғасынды, мырышты және мыс кендерінде кездеседі.
Сураманың бірден бір кен орны (Торғай) Акмола облысында
орналасқан.

Сынап Шар ауданында, Шу, Іле және Жоңғар Алатауында
табылған. Мышьяктың негізгі қоры алтын кен орындарында
орналасқан.
Кадмий Кенді Алтайда, Сарыарқа мен Қаратауда
таралған. Оның қоры қорғасынды-мырышты,
мысты кен орындарында орналасқан. Кадмийді
концентраттардан өндіреді.
Галий Амангелді және Торғай бокситінде,
Алтайдың полиметалл кендерінде кездеседі.
Индий Мырғалымсай, Текелі, Майқайыңның
полиметалл кендерінен алынады.
Рений Жезқазғанның мыс кендерінен табылған.
Талий Алтай кендерінен (Лениногорск,
Зыряноск, Ертіс маңы), Сарыарқа (Жайрем,
Ақжал, Ұзынжал, Қарағайлы), Жезқазған және
Қоңырат кен орындарынан алынады.
Селен мен теллур Кенді Алтай, Маңайының, Шыңғыс тауының
полиметалл кендерінен, Саян, Қоңырат, Бозшакөлдің, Шатыркөл,
Жезқазған және т.б. мысты кендерінен алынады.

Қазақстанның үлесіне уранның дүниежүзілік қорының 25,7 проценті тиеді
(3,5 млн. тоннаның 900 мың тоннасы). Уран кен орындары Созақ ауданында,
Маңғышлақта, Қордайда, Атбасар ауданында және Көкшетаудың бірқатар
ауданында орналасқан.

Қазақстан рудалы емес пайдалы қазбаларга да бай. Калий тұздары
маңызды химиялық және агрохимиялық шикізаттық ресурстардың бірі
болып табылады. Калий тұздарының қоры республикамыздың батыс
бөлігінде, Жайық—Жем аймағында орналасқан.

Фосфориттерінен Қаратау баурайы (барланған кен орны бар) және Ақтөбе
тобы (8 кен орны бар) бай. Қаратаудың фосфаттық кенінің сапасы жоғары
Р2О5 үлесі 23-26, кейде 30%, ал Ақтөбелік фосфорқорытпа 6,1—14,1%-ға
дейін ғана.
Күкірт темір және полиметалл кендерінде кездеседі. Шығыс Қазақстанда
жыл сайын полиметаллдық кендерден 700 мың тоннаға дейін күкірт
қышқылы өндіріледі. Ақтөбенің маңынан күкірт кен орны табылған.
Флориттің айтарлықтай бай қоры Оңтүстік және Шығыс Тасқайнарда
табылған.
Ac тұзы 20 көл мен 2 кен орнында өндіріледі. Қазақстанда жылына 1 млн. тонна ға
жуық тұз өндіріледі. Ол Қазақстанның, Орта Азия республикаларының және Батыс
Сібірдің сұранысын толық қамтамасыз етеді. Индердің таст ұзы, Жамант ұз ж әне
Тайқоңырдың тұздары сода өнеркәсібінде қолданылады.

Синтетикалық каучук, кальций карбидін өндіру әктастың есебінен жүзеге
асырылады.

Жетіқара асбест кен орны Қазақстандағы ірі кен орындарына жатады.
Асбест талшығының қоры Хантау және Ешкіөлмес кен орындарында
бірнеше миллион тоннадан асады.

Каолин кен орындары Ақмолада, Қаражігіт, Қордай, Алексеевка, Елтай және
т.б. жерлерде. Олардың негізінде Алексеев каолин комбинаты жұмыс істейді.

ЬІстыққа төзімді саз Амангелді, Арқалық, Май кен орындарында өндіріледі.

Кварциттер Ерейментау, Тектұрмас, Мұғалжар, Жаңа Осакаровск кен
орындарында өндіріледі.
Цемент шикізатының 37 ірі кен орны бар. Олар-М11- ішінде
Қазығұрт, Састөбе және т.б. атау ға болады. Б ұл кен
орындарының негізінде Қазақстанірі цемент зауыттары жұмыс істейді.

Америкалық шикізат Ақмола, Қапшағай, Көкшетау фосфор
зауыттарының, Ақмола керамика комбинаттық қажеттілігін қамтамасыз
етеді. Көктөбе Төрген кен орындарын атауға болады.

Шыны өндірісіне жарамды құм Мұғалжар, Қалқан және Каратөбе
кен орындарында өндіріледі.

Қазақстанда мрамор мен гранит кездесетін мыңнан астам кен орындары бар.
Алматы, Екібастұз, Теміртау, Ақмола және т.б. комбинаттарындағы мрамор
өндірісі 20 мың куб метр және гранит 32 мың куб метр құрайды.

Өскемен зауытында минералдың мақта өндірісінде фосфорит, туф, базальт
қолданылады.
Құрылыста пайдаланылатын құмның қоры 88 кен орындарында
шоғырланған.

Силикаттың кірігіш өндіруге 32 кен орнының құмы, кәдімгі өндіруге 121 кен
орнының құмы қолданылады.

Казақстанда барлық өнеркәсіп салаларының жедел дамуына қажетті
Назарларыңызға
рахмет !!!

Ұқсас жұмыстар

Қарқаралы тауының шығу тарихы

Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары

Мұнай мен газ

Отын өнеркәсібі

КЕНДІ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАР

ҚР пайдалы қазбалары

Пайдалы қазбалар туралы түсінік

Табиғи ресурстар түрлерін тиімді қорғау шаралары. ҚР-ның табиғи және қазба байлықтары мен мәселелері

Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалары

Жанатын пайдалы қазбалар

Пәндер