Қазақстанның пайдалы қазбалар байлығы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Тақырыбы: « Қазақстанның пайдалы қазбалар байлығы »

Орындаған: Айбатырова Ж.

Тексерген: Темиргалиева А. С. Тобы: ГУ-307

Семей 2015 жыл

Қазақстан минералдық ресурстарға өте бай.

Қазақстан дүние жүзінің 186 елінің ішінде :

вольфрам, қорғасын, барий

хромит, күміс және цинк

марганец және молибден

мыс

уран

алтын

темір кені

қалайы мен никель

көмір мен табиғи газ

мұнай

Қазір Қазақстан көмірсулардың қоры бойынша дүние жүзіндегі ірі елдердің бірі больш табылады. Мұнайдың барланған қорының көлемі бойынша 12-орында, газ бен газды конденсат - 15-ші, мұнай өндіру - 23 орында. Қазақстанның үлесіне барланған мұнай қорының 2%-на дейін (Каспий шельфін қоспағанда) келеді. 200-ден астам мұнай мен кен орындарының өндірілетін қоры 2, 2 млрд. тонна, конденсат - шамамен 700 млн. тоннаны құрайды. Еліміздің болжанып отырған мұнай ресурстары шамамен 13 млрд. тонна.

уран мен марганецтің төрттен бір бөлігі

Қазақстан жерінде хромиттің әлемдік қорының үштен бір

темір кенінің оннан бір бөлігі орналасқан

Титан кендері Қостанайда, Көкшетауда, Ақмола мен Ақтөбе облыстарында барланған. Ұлытау, Оңтүстік Алтайда және Жезқазған облысындағы қоры белгілі.

Қазақстан түсті, бағалы және сирек металдардың көптүрлілігімен, байлығымен сипатталады.

Алюминий кендерінің ішінде бокситтер ерекше орын алады. Келешегі бар аудандарға Сарыарқаның батысы мен солтүстігі, Торғай ойпаты, Сырдария өзенінің бассейні, Каспий маңы және Арал маңы ойпаты. Аманкелді, Обаған, Жоғарғы Тобыл, Теңіз, Таскөл және Шаған, Мұғалжар, Шымкент қаласының маңындағы кен орындарын атауға болады.

Никель және кобальт кендері Ақтөбе, Қостанай, Жезқазған, Карағанды, Павлодар, Семей және Жамбыл облыстарында таралған. Жоғары сапалы никель кенінің үлкен қоры Қостанай облысындағы Аққарға мен Ақтауда шоғырланған. Силикатты никель кендері басқа Семей және Жезқазған облыстарында ашылған. Олардан металлургиялық өндеу барысында талқыланады.

Қорғасын-мырыш (полиметалл) кендері Кенді Алтайда, Сарыарқада, Қаратау мен Жоңғар Алатауында таралған. Олардың негізінде ірі тау-кен байыту және металлургиялық кәсіпорындар Лениногорскіде, Зыряновскіде, Өскеменде, Текеліде, Шымкентге, Қарағайлыда, Кентауда және т. б. жұмыс істейді.

Полиметалл кендері Қарағанды және Жезқазған облыстарында орналасқан. Комплексті, қосымша компоненттері бар кен орындары Балқаштың солтүстігінде орналасқан. Бірнеше полиме-талл кендерінен біреуі ғана - Ақжол іске қосылған.

Алтын мен күміс Қазақстанның шығысымен солтүстігінде өндіріліп келген. Солтүстікте - Ақсу, Машайық, Жусалы, Жақтабыл, Төртқұдық және т. б. кен орындары. Шығыста - Қалбы алтынды ауаны. Алтын Оңтүстік Қазақстанда Жоңғар Алатауы мен Шу және Іле тауларында табылған.

Көкшетау жақын жылдары негізгі алтын өндіруші аймаққа айналады. Өндірілетін алтын мөлшерін жылына 10-15-тен 100-120 тоннаға дейін арттыруға болады.

Сирек металдар Қазақстан жерінде кеңінен таралған.

Кадмий Кенді Алтайда, Сарыарқа мен Қаратауда таралған. Оның қоры қорғасынды-мырышты, мысты кен орындарында орналасқан. Кадмийді концентраттардан өндіреді.

Галий Амангелді және Торғай бокситінде, Алтайдың полиметалл кендерінде кездеседі.

Индий Мырғалымсай, Текелі, Майқайыңның полиметалл кендерінен алынады.

Рений Жезқазғанның мыс кендерінен табылған.

Талий Алтай кендерінен (Лениногорск, Зыряноск, Ертіс маңы), Сарыарқа (Жайрем, Ақжал, Ұзынжал, Қарағайлы), Жезқазған және Қоңырат кен орындарынан алынады.

Селен мен теллур Кенді Алтай, Маңайының, Шыңғыс тауының полиметалл кендерінен, Саян, Қоңырат, Бозшакөлдің, Шатыркөл, Жезқазған және т. б. мысты кендерінен алынады.

Қазақстанның үлесіне уранның дүниежүзілік қорының 25, 7 проценті тиеді (3, 5 млн. тоннаның 900 мың тоннасы) . Уран кен орындары Созақ ауданында, Маңғышлақта, Қордайда, Атбасар ауданында және Көкшетаудың бірқатар ауданында орналасқан.

Қазақстан рудалы емес пайдалы қазбаларга да бай. Калий тұздары маңызды химиялық және агрохимиялық шикізаттық ресурстардың бірі болып табылады. Калий тұздарының қоры республикамыздың батыс бөлігінде, Жайық-Жем аймағында орналасқан.

Фосфориттерінен Қаратау баурайы (барланған кен орны бар) және Ақтөбе тобы (8 кен орны бар) бай. Қаратаудың фосфаттық кенінің сапасы жоғары Р2О5 үлесі 23-26, кейде 30%, ал Ақтөбелік фосфорқорытпа 6, 1-14, 1%-ға дейін ғана.

Күкірт темір және полиметалл кендерінде кездеседі. Шығыс Қазақстанда жыл сайын полиметаллдық кендерден 700 мың тоннаға дейін күкірт қышқылы өндіріледі. Ақтөбенің маңынан күкірт кен орны табылған.

Флориттің айтарлықтай бай қоры Оңтүстік және Шығыс Тасқайнарда табылған.

Ac тұзы 20 көл мен 2 кен орнында өндіріледі. Қазақстанда жылына 1 млн. тоннаға жуық тұз өндіріледі. Ол Қазақстанның, Орта Азия республикаларының және Батыс Сібірдің сұранысын толық қамтамасыз етеді. Индердің тастұзы, Жамантұз және Тайқоңырдың тұздары сода өнеркәсібінде қолданылады.

Синтетикалық каучук, кальций карбидін өндіру әктастың есебінен жүзеге асырылады.

Жетіқара асбест кен орны Қазақстандағы ірі кен орындарына жатады. Асбест талшығының қоры Хантау және Ешкіөлмес кен орындарында бірнеше миллион тоннадан асады.

Ұқсас жұмыстар

Қарқаралы тауының шығу тарихы

Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары

Мұнай мен газ

Отын өнеркәсібі

КЕНДІ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАР

ҚР пайдалы қазбалары

Пайдалы қазбалар туралы түсінік

Табиғи ресурстар түрлерін тиімді қорғау шаралары. ҚР-ның табиғи және қазба байлықтары мен мәселелері

Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалары

Жанатын пайдалы қазбалар

Пәндер