Сібірлік саяқ шегіртке (Gomphocerus sibiricus): таралуы, морфологиясы және зиянмен күресу шаралары

Сібірлік саяқ шегертке -

Gomphocerus sibiricus

Орындаған:Абзалова Т

Тексерген:Сагандыков С. Н

Тобы: АГ-213

Жоспар

I Негізгі бөлім

1. Сібірлік саяқ шегірткенің таралуы

1. 2 Сібірлік саяқ шегірткенің айырмашылығы

II Қорытынды

IIIПайдаланылған әдебиеттер

Сібірлік саяқ шегірткесі Қазақстанның орманды -дала және далалық аудандарында кеңінен таралған. Өсімдігі сирек жерлерде және мал аяғымен тапталған жайылымдарда көбірек болады. Қазақстаннан басқа Еділ маңайынан бастап Қиыр Шығысқа дейінгі орманды-дала аймақтарында, Кавказ және Орта Азия тауларында таралған.

Сібірлік саяқ шегірткенің басқа шегірткелерге қарағанда негізгі айырмашылықтарына мыналарды жатқызуға болады: олардың жотасы дөңестеу, мұртшаларының ұштары түйреуіш басты, еркектерінің алдыңғы сирақтары алмұрт тәрізді жуантық келеді. Жалпы түсі жасылдау-қоңыр немесе сарғылт түсті болып келеді. Ұрғашыларының ұзындығы 19-25 мм, . еркектері -18-23, 4 мм

Шегірткенің личинкалары мамыр айның бірінші жартысында шығады. Олардың дамуы 24-28 күнге созылып, 4 рет түлейді. Ересек шегірткелер толық қанаттанған соң көп кешікпей-ақ ұрықтанып, көбеюге кіріседі. Әрбір ұрғашы шегіртке 9-18 күбіршеден салады. Олардың ішінде 7-10 жұмыртқадан болады. Күбіршенің пішіні сопақша, ұзындығы 8-16мм, диаметрі 4-6 мм. Бұл шегіртке республиканың солтүстік аудандарында кездесетін шегірткелердің ең зияндыларының бірі. Ол көбінесе дәнді дақылдарды және шабындық шөптерді қатты зақымдайды.

Қорытынды Қорыта айтқанда, зиянды шегірткелерді азайту үшін игерілмей жатқан тың және тыңайған жерлерді, сондай-ақ егіс араларындағы бос учаскелерді игеріп пайдалану сияқты мәдени - шаруашылық шараларды жүргізудің маңызы зор болып табылады. Сондай жерлерді шегірткелер ұялап өсіп-өнеді де одан соң егіске көшеді. Тың жерлерді жырту- күбіршелерін тек қана тығыз топырақты жерлерге салатын бірқатар зиянды шегірткелердің толық құрып кетуіне әкеліп соқтырады. Шөбі желініп, малдың аяғымен тапталған жайылымдарда сібірлік саяқ шегіртке тәрізді зиянкестердің өсіп-өнуіне қолайлы жағдай туатындықтан, мал жайылымдарын дұрыс пайдаланудың да зор маңызы бар. Пішендік жерлерді суару және уақытысымен шөбін шауып жинап алу шарасы шегірткелердің өсіп-өну мерзімін кешіктіреді де, олардың зиянкестік әсерінің дәрежесін төмендетеді.

Пайдаланылған әдебиеттер 1. Ә. Т. Тілменбаев Г. Ә. Жармұхамедова «Энтомология» 2. А. Ж. Агибаев, А. К. Тулеева, З. Ш. Сулейменова «Ауыл шаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау»