Статистикалық мә ліметтерді жинақ тау, топтау

Статистикалық мәліметтерді жинақтау, топтау

Орындаған: Каратаев Ердаулет Тобы: Гу-409

Зерттелетін құбылысты сипаттау үшін статистикалық бақылау мәліметтерін ғылыми түрде өңдеп, бір жүйеге келтіруді жинақтау дейді.

Статистикалық жинақтаудың екі түрі бар: жай жинақтау; күрделі жинақтау.

Жай жинақтау қолданылғада алынған мәліметтерді топтарды бөлмейді. Мұндай жағдайда зерттеу белгісі бойынша барлық бақылау бірліктерінің мәндерін қосып, жиынтықтың қорытынды көрсеткішін анықтайды.

Статистикалық топтастыру қолданылған жинақтау күрделі жинақтау деп аталады.

Бақылау бірліктерін олардың негізгі белгілеріне байланысты біртекті топтарға біріктіруді топтау дейді.

Топтаудың әр алуан міндеттерінің ішінен мынандай үш міндетті атап көрсетеді:

Жалпы жиынтықты сапалық жағынан біртекті топтарға немесе әлеуметтік экономикалық типтерге бөлу;

Жиынтық құрамын әр түрлі белгілер бойынш зерттеу;

Құбылыстар мен вариациялық белгілер арасындағы байланысты анықтау.

Топтау бір белгі бойынша жүргізілсе, оны жай топтау дейді. Мысалы, халықты жасы, табыс мөлшері бойынша топтау.

Мәліметтерді топтастыру үшін қандай ақпарат қолданылғанына байланысты топтау алғашқы топтау және қайта топтау болып бөлінеді. Қайта топтау деп белгілі т оптарды жаңа топтарға топтауды айтады. Алғашқы топтау статистикалық бақылау нәтижесінде жиналған ақпарат негізінде жүргізіледі.

Интервалдар ашық және тұйық түрде болады. Тұйық интервалдарда интервалдың төменгі шегі де, жоғарға шегі де көрсетіледі. Ал ашық интервалда не төменгі шегі, не жоғарғы шегі ғана көрсетіледі.

Статистикада жіктеме деп құбылыстар мен объектілерді олардың ұқсастықтарына, айырмашылықтарына байланысты белгілі бір топтарға, кластарға, разрядтарға жүйелеп бөлуді айтады.

Топтастырылған статистикалық мәліметтер әдетте таратпалы қатарлар түрінде беріледі. Таратпалы қатарлар деп зерттелетін жиынтық бірліктерінің топтау белгісі бойынша реттеліп, топтарға бөлінуін айтады. Егер таратпалы қатарлар сапалық белгі бойынша құрылса, ондай қатарларды атрибутты таратпалы қатарлар дейді. Сандық белгілер бойынша құрылған таратпалы қатарлар вариациялық қатарлар деп аталады.

Кез келген вариациялық қатардың екі элементі болады: катар варианты; вариант жиілігі. Вариант деп вариациялық белгінің таратпалы қатардағы жеке мәнін айтады. Ал жиілік әр варианттың неше рет қайталанғанын көрсетеді. Статистикада вариантты х, ал жиілікті f деп белгілейді.