Плацента

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым
министрлігі
Шәкәрім атындағы ұлттық университет

Плацента

Орындаған: Төлеген Д.М
Тексерген: Сатиева Қ.Р
Кіріспе
Алланто-хорион бүрлері мен жатырдың кілегейлі қабығының (енелік
бойлық) байланысынан құрылып,плаценталы сүтқоректілер ұрығының
толық дамуын қамтамасыз ететін уақытша мүше.Ол жоғарыда атал ған
ұрықтық және енелік бөліктерден ұрғашы жануардың буаздығы кезінде
ғана түзіліп,іштөлі мен ене организмдері арасында жүретін
заталмасуды,экскреторлық,механикалық және иммундыбиологиялы қ
қорғаныстарды іс жүзінде асырады.Сонымен қатар,ұрықжолдас ішкі
секреция безінің қызметін атқарады.Ол өзінен
хориондықгонадотропин,прогестерон және төлді туал алдында ене
организмін желіндететін соматомаммотропин гормондарын
бөледі.Плацента ұрықтың дамуына қатерлі де зиянды заттарды,залалды
микроорганизмдерді енесінің организмімен ұрықты
өткізбей,тосқауылдық қызмет те атқарады.Алланто-хорион бүрлерінің
бүрліқабықтың сыртқы бетінде орналасу сипатына қарай плацентаның
төрт түрі ажыратылады.
Табақша (дискі
тәрізді)
үрықжолдас

Плацента
Шашыранды
(диффузды)
орналасу Аймақтық
(белдеулік)
ұрықжолдас
сипатына үрықжолдас

қарай
Көптік
(котиледонды)
ұрықжолдас
1.Шашыранды (диффузды) ұрықжолдас алланто-хорион бүрлері
хорионның сыртқы бетінде біркелкі шашырап орналасып, жатыр- дың
кілегейлі қабығындағы кірмелермен байланыс түзеді. Бүндай плацента
биеде, інгенде, мегежінде, мәшіде (үрғашы есек) болады.

2.Көптік (котиледонды) ұрықжолдас ірі, көптарамды аллан- тоорион бүрлері
хорионның бетінде аралшық тәрізді жекелене топ- тасып, жатырдың кілегейлі
қабығындагы кірмелері бар дөңес сүйел- шелерге (карункулалар) қарама- қарсы
орналасып, солармен байланыс жасайды. Бұндай плацентаның түрі күйісті
жануарларда (қой, сиыр, ешкі т.б.) болады.
3.Аймақгық (белдеулік) үрықжолдас алланто-хорион бүрлері хорион
сыртқы бетінің орта түсындағы аймақты айнала орап, белдеу тәрізді
орналасып, тек осы тұста ғана жатырдың кілегейлі қабығы кірмелерімен
байланыс түзеді. Плацентаның бүл түрі жыртқыш жануарларға тән.

4.Табақша (дискі тәрізді) үрықжолдас алланто-хорион бүрлері хорионның
сыртқы бетінде пішіні дөңгелек табақ тәрізді аймақта топтаса орналасып,
жатырдың кілегейлі қабығы кірмелерімен бай- ланыс жасайды. Б үндай
плацента адамда, маймылдарда және кейбір кеміргіштерде болады.
Эпителий үлпасымен қапталған алланто-хорион б үрлеріні ң,
плацентаның енелік бөлігіндегі жатыр кілегейлі кабыгы кірмелерімен
байланыс сипатына қарай ұрықжолдастың төрт түрі болады:
1.Эпителий-хорионды 2.Дәнекерлі-хорионды (десмо-
үрықжолдас алланто-хорион хорионды) үрықжолдас алланто-
бүрлерін кді ітаған эпителий хорионның эпителий үлпасымен
ұлпасы жатырдың кілегейлі қапталған бүрлері жатыр
кабыгы кірмелерінің (бездерінің) кірмесікілегейлі қабығының эпителий
эпителийімен жанасу арқылы қабатын бұзып, оның өзіндік
байланысады. Жатыр тақгашасына (пластинкасына) еніп,
эндометрийінің эпителий кабаты дәнекер ұлпасымен тікелей
байланысады. Туғаннан кейін, бүрлер
бұзылмай, оның тұтастығы
кірмелерден ажыраған кездегі
толық сақгалады. Туғаннан кейін зақымдалған жатырдың кілегейлі
бұрлікдбықбұрлеріжатыр қабығы сүйелшелеріндегі эпителий
эндометрийінен оңай ажырайды. қабаты жедел қалпына келеді.
Бұндай плацента биеде, мәшіде, Плацентаның бүл түрі күйісті
інтенде, мегежінде болады. жануарларға тән.
3.Эндотелий-хорионды 4.Қан-хорионды (гемохорионды)
үрықжолдас адамға, маймылдарға, кейбір
ұрықжолдас жыртқыш
насеком жегіштерге, қолқанаттыларга,
жануарларда болады. Алланто- кеміргіштерге тән. Алланто-хорион бүрлері
хорион бүрлері жатырдың жатырдың кілегейлі қабығы эпите- лийін,
кілегейлі кдбығы эпителий өзіндік тақташаны, қан тамырлары
қабаты мен дәнекерүлпалық қабырғаларын бұзып өтіп, қан
өзіңдік тақгашаны бүзып, оның капиллярларының ішіндегі қанмен тікелей
терең кабаттарындағы қан жуылып жата- ды. Плацентаның бұл түрі
тамырлары (капиллярлары) үрық пен ене организмінің тығыз байла-
эндотелий қабатына тікелей нысын қамтамасыз етеді. Туғаннан кейін,
хорион бүрлерінің жатыр эндометрийі
жанасып жатады. Болса да
кірмелерінен ажырауы кезінде, қан капил-
плацентаның бүл түрінде, іштөлі лярларының қабырғалары бүтіндігінің
енесінің қанымен тығызырақ бүзылуына байланысты үрғашы жануарлар
жанасады да, іштөлі организмі жыныс жолдарынан қанның ағуы қалыпты
қоректік затгар жөне оттегімен жағдай. Бірақ, қан тез арада тоқтайды да,
молырақ кдмтамасыз етіледі. жатыр эндометрийінің бүзылған
қабаттары регенерация процесі арқылы
жедел қалпына келеді.
Төлдеуден кейін іштөлінің үрықжолдасы қызметін
тоқтатып, алланто-хорионның бүрлері (үрықгық
бөлік) енелік боліктен, яғни жатырдың кілегейлі
қабығы кірмелерінен шығып ажырап, олардың
арасындағы байланыс бұзылады.
Жұмыртқалықгағы сары дене мен
ұрықжолдастың гормондар (прогестерон) бөлу
қызметтері тоқ- тайды. Гипофиз гормоны
окситоциннің әсерінен жатырдың етті қабығы
жиырылып, төл туғаннан соң, біраздан кейін
үрыққабық- тары (амнион, аллантоис, хорион)
түседі. Олардың біріккен түсіндісін шу — деп
атайды.
Пайдаланылған әдебиеттер: Интернет желісі,Е.Ш Махашов
Жануарлар анатомиясы,Алматы 1996 ж.
НАЗАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ

Ұқсас жұмыстар

Плацента жатуы

Ұрық иммунологиясы

Ұрықтың даму сатылары

Ұрықтың физиологиясы

Ұрықтың даму кезеңдері

Эктодерма мен энтодерманың аралығындағы қуыс

Аталық жыныс безі

Көп нәрестелі жүктілік диагностикасы, жүктілік пен босануды жүргізу

Жүктіліктің ерте мерзімінде қан кетулер

Жүректің қызметі

Пәндер