Дене жасушасының морфологиялық құрылысы мен қызметі

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Дене жасушасының
морфологиялық құрылысы мен
қызметі
Орындаған: Ахметжанова А.С
ОЗ-407 топ
Тексерген: Сатиева К.Р
Кіріспе
Жасуша– тіршіліктің негізгі бірлік өлшемі. Дене жасушасы-
мүшелерді құрайтын жасушалар.Мысалы: бауыр, б ұлшы қет,
тері жасушалары. Дене жасушасыны ң құрылысы, қызметі,
пішіні, мөлшері жағынан әр түрлі болады.Денесі
жасушаларының пішіні – домалақ, ұзынша, жалпа қ,
төртқырлы, көпқырлы, призма тәрізді және т. б. Жасуша
мөлшері мен пішінінің әр түрлі болып келуі ат қаратын
қызметіне байланысты. Мысалы, қанны ң эритроцит
жасушалары сұйық ортада болғандықтан домала қ; тері
жасушалары көпқырлы; бұлшықет жасушалары ұзын; ж үйке
жасушалары көп өсінділі (жұлдыз т әрізді) ж әне т. б.
Жасушалардың мөлшері де түрліше: адам а ғзасында ғы е ң ірі
жасушалар – жұмыртқажасушасы мен ж үйке жасушасы. Қан
мен лимфада болатын ең кішкене жасушалар – лимфоциттер.
Жасуша құрылысы
Жасуша

Цитоплазм
Цитолема Ядро
а
Цитолема
Рецепторлық сезім,зат алмасу,қимыл
қызметін атқарады

Гликокаликс Микротүтікше
(Сыртқы беті) (Ішкі беті)
Көмірсулардан құралады Қаңқа қызметін атқарады
Жасушаны
сыртынан қоршап
қаптап,оны
қоршаған ортамен
байланыстыратын
жасуша қабығы

Цитолема
Цитоплазм
а

Геоплазма Уақытша
Органоид
қосынды
Геоплазма-цитоплазманың
қоймалжың заты.Оның құрамында
зат алмасуға қажетті қоректік зат
қоры бар
I.Жалпы органоидтар
1.Митохондрия
2.Гольджи кешені
3.Эндоплазмалық тор
4.Лизосома
5.Рибосома
6.Центросома
7.Микротүтікшелер
II.Арнайы органоидтар
1.Миофибрил-бұлшықет жасушасынан құралады.
2.Нейрофибрил-жүйке жасушасынан құралады.
3.Тонофибрил-эпителий жасушасынан құралады.
4.Микробүрлер мен кірпікшелер

Органоидтар
митохондрия

Митохондрия-жасушадағы цилиндр тәрізді,саны
бірнеше мыңға жететін органоид.Ішкі қуысында
рибосомалар мен ДНҚ және РНҚмолекулалары болады.
Негізгі қызметі-энергия бөлу.
Гольджи кешені
1898 жылы итальян
ғалымы Камилло
Гольджи ашты.Үш
негізгі элементтен:
жайпақ цистерия
бумасынан,торсылда
қтардан,секрет
бөлетін
көпіршіктерден
тұрады.Негізгі
қызметі:секрет бөлу
Эндоплазмалық тор

Бұл органеллалар ферменттерді және
белокты секреттерді түзуге катысады.Тегіс
және түйіршікті болып екіге бөлінеді.
Лизосома
1949 жылы Кристиан Рене ұсынды.Фагацитоз қызметін атқарады.
Рибосома құрылысы
Негізгі қызметі:нәруыздарды
биосинтездейді.
о
Центросома
1888 жылы Бовери ұсынды.Цилиндр пішінді,9 триплетке
топтасқан,27 микротүтікшеден тұратын органоид..Негізгі
қызметі: Жасушаның бөлінуіне қатысады.
1.Трофикалық

2.Секреторлық

3.Пигменттік

4.Экскреторлық

Уақытша қосындылар
Ядро-шар тәрізді,
жасушаның көбеюіне
қатысатын органоид.
Келесі бөлімдерден
тұрады:
1.Кариолема- сыртқы
қабықшасы.
2.Кариоплазма-сұйық
орта.
3.Хроматин
түйіршіктері-хромасома
түзеді.Ол генетикалық
ақпаратты сақтап,келесі
ұрпаққа береді.
4.Ядрошық-рРНҚ-ны
синтейтин 1-10 мкм
шамасындағы денешік.
ДНҚ тізбегі
Пайдаланылған әдебиеттер

1.Жанабеков К.Ж.,Махашов Е.Ш. “Жануарлар
анатомиясы” Алматы, Білім 1996ж
2.Тоқаев З.Қ Жануарлар
морфологиясы.Алматы,2006 жыл
3.Тоқаев З.Қ. “Гистология, эмбриология және
цитология практикумы”. Семей, 2001.
4.Интернет желісі
Назарларың
Назарлары ызғғаа
ңыз
РАХМЕТ
РАХМЕТ !!!
!!!

Ұқсас жұмыстар

Аналық жыныс безінің құрылысы

ТІРІ АҒЗАЛАР

Цитоплазма - жасушаның негізгі бөлігі

ТЫНЫС АЛУ АҒЗАЛАРЫНЫ

Жүйке жасушасының құрылысы

Ядро мембранасы тор

Клетка ең ұсақ тірі система, оның құрылысы және атқаратын қызметі

ТУА БІТКЕН АУРУЛАР

Клетканың формасы жә не кө лемі

Жасуша мембранасы

Пәндер