Ұшқыр ой мен шешен тіл

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті Жаратылыстану-математика факультеті Математика және математиканы оқыту әдістемесі

Тақырыбы:Ұшқыр ой мен шешен тіл

Семей 2015 ж

Орындаған: Баймұханбетова Көркем

Мақсаты: 1. Оқушылардың білімдерін жинақтап, тереңдету. 2. Оқушылардың қызығушылықтарын арттыру, шапшаңдыққа баулу, белсенділіктерін арттыру. 3. Топпен жұмыс істей отырып, өзгенің пікірін құрметтеуге, ұйымшылдыққа баулу.

Көрнекілік: жұмбақтар, өлең жолдары, үзінділер, презентация.

Түрі: интеллектуалды ойын-сайыс

Сайыс сабақ барысы:

І -айналым «Ұшқыр ой»

ІІ айналым «Құпия сандық»

ІІІ айналым «Ойлан, тап»

«Айшықты сөздер»

VI айналым

1. Сөздің әрі қарай бөлінбейтін, мағыналы бөлігі. (түбір) 2. Жалқы есімдер қалай жазылады? Неге? (бас әріппен) 3. Сын есімнің сұрақтары. (қандай? қай?) 4. «Бесінші» сөзі қандай сұраққа жауап береді? (нешінші?) 5. Әдемі сөзіне жуық мәндес сөзді ата. (сұлу, көркем) 6. Сұраулы сөйлемнің соңына қандай тыныс белгісі қойылады? (сұрақ белгісі)

1-топ

1. Дауысты дыбыстар неше топқа бөлінеді? (2: жуан, жіңішке) 2. Заттың қимылын, іс-әрекетін білдіретін сөз табы қалай аталады? (етістік) 3. Сөздің мағынасын өзгертетін қосымша қалай аталады? (жұрнақ) 4. Батыр сөзіне жуық мәндес сөзді ата. (ер, қаһарман) 5. Жалпы есімдер қалай жазылады? (кіші әріппен) 6. Хабарлы сөйлемнің соңына қандай тыныс белгісі қойылады? (нүкте)

2-топ

1. Дауыссыз дыбыстар нешеге бөлінеді? (3: қатаң, ұяң, үнді) 2. Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымша қалай аталады? (жалғау) 3. Кейде дауысты, кейде дауыссыз болатын дыбыс. ( у ) 4. Зат есім дегеніміз не? (заттың атын білдіреді) 5. Сан есімнің сұрақтары. (қанша? неше? нешінші?) 6. Аласа сөзіне қарсы мәндес сөзді ата. (биік)

3-топ

ІІ айналым «Құпия сандық»

1-топ: Қолы менен қаламы жоқ, Бірақ сурет салады көп. (аяз - мороз)

2-топ: Қоймасын қыс ақтарып, Жерді жапты ақ мамық. (қар - снег)

3-топ: Бірін-бірі қоштаған, Бір үйден көрдім, Қырық екі дос-жаран. (әріп - буква)

4. Жұқа тақтай бөлшегі, Ұзындықтың өлшемі. (сызғыш - линейка

5. Қалқиып екі құлағы, Елеңдеп, қорқып тұрады. (қоян - заяц) 6. Жолбарыстан аумайды, Тышқандарды аулайды. (мысық - кошка

7. Жеп көріп ем өзім мен, Жас шығарды көзімнен. (пияз - лук) 8. Бұлаңдаған құйрығы,

Бір алдарлық қулығы. (түлкі - лиса) 9. Әттең, даусым, тілім жоқ, Құшағымда білім көп. (кітап - книга)

Баспа материалдарымен өз бетімен жұмыстың кейбір тәсілдері бар. Олар: • конспектілеу - кітаптың мазмұнын қысқа баяндау; • мәтіннің қарапайым және күрделі жоспарын жасау. Жоспар құру үшін мәтінді оқып болған соң оны бөліктерге бөліп, әр бөлікке атау беру керек; • тезистеу - кітаптың негізгі ойларын қысқа баяндау; • цитаталау - мәтінді сөзбе сөз көшіру. Міндетті түрде автор, кітап (жұмыс) аты, баспасы, шьққан жылы, беттері көрсетіледі; • аннотация - мәнді, елеулі мағынасын жоғалтпай мазмұнды қысқа баяндау; • рецензиялау - оқу материалы туралы өз ойын қысқа жазу; • справка жазу - тапқан кітап, т. б. мағлұмат көзі туралы мәлімет. Анықтамалар статистикалық, библиографиялық (өмірбаяндық, терминологиялық, географиялық, т. б) түрде болады; • формалдық-логикалық модель - мәтіннің сызбасы; • тақырыптық тезаурус - бөлім, тақырып бойынша негізі ұғымдарды ретке келтіру.

ІІІ айналым «Ойлан, тап» Бұл кезеңде ұлы ақын-жазушыларымыздың шығармаларынан үзінділер беріледі. Әр топқа 2 шығармадан үзінді (өлең, әңгіме) беріледі. Үзіндіні оқып, шығарманың атын және авторын табу. (Әр топқа тапсырманы беремін, дайындалуға уақыт беріледі) 1. Кей адам әдет қылған киікті атып, Мүйізін пайда қылып шетке сатып. Сандалған бір киікке ұшырастым, Бір жылы бетпақ шөлде келе жатып. ( «Ақсақ киік» өлеңі. С. Сейфуллин) 2. Бұлақ басына қойған таста «Азықсыз аш адамға ат басындай алтыннан түк пайда жоқ» деп жаздық. ( «Бір кесе меруерт». Ш. Құдайбердіұлы)