Химиялық-токсикологиялық зерттеулерге сынама алу қағидасы және жеткізу талабы

Презентация қосу

Химиялық-токсикологиялық
зерттеулерге сынама алу қағидасы
және жеткізу талабы
Орындаған: Бейбитбаева Н. Е.
Олжабаева М. О.
Тексерген: Билялов Е. Е.
ЖОСПАР
КІРІСПЕ
ХИМИЯЛЫҚ-ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛДАУ
УЛАНУҒА КҮМӘНДІ АУРУ ЖАНУАРЛАРДАН
СЫНАМА АЛУ ҚАҒИДАСЫ
ӨЛГЕН ЖАНУАРЛАРДАН СЫНАМА АЛУ
ҚАҒИДАСЫ
СЫНАМАЛАРДЫ ЖЕТКІЗУ ТАЛАБЫ
ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ НЕГІЗГІ
ТЕКСЕРУ ӘДІСТЕРІ
КІРІСПЕ
Өсімдіктерді әртүрлі зиянкестерден қорғау мақсатында қолданылатын
дәрі-дәрмектер: хлорорганикалық қосылыстар (ХОҚ),
фосфорорганикалық қосылыстар (ФОҚ), құрамында сынап бар
пестицидтер (улы химикаттар) және қора-жайларды залалсыздандыратын
дәрі-дәрмектер ауыл шаруашылық малдары үшін өте қауіпті деп саналады.
Бұл дәрі-дәрмектер малды уландырып қана қоймайды, жануарлар өнімі
арқылы өте аз мөлшерде болса да адам денесіне өтіп, адамдарды да
уландырады. Кейбір хлорорганикалық және құрамында сынап бар улы
химикаттар мал денесінде жиналып, адам денесіне түскенде ыдырап,
адамды қатты уландырады. Олар ұзақ уақыт сақтағанда да, мұздатқанда да
ыдырамайды.
Сойыс өнімдерінің тағамдық сапасы оның құрамындағы улы заттардың
саны және оның организмге әсер ету деңгейіне байланысты болады.
ХИМИЯЛЫҚ-
ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛДАУ
Құрамында улы заттар бар екендігіне күдікті барлы қ заттар химиялы қ-токсикологиялы қ
талдау жасау үшін, тиісті зертханалар ға жіберіледі. Тексеруге жіберілетін заттар әрт үрлі
болуы мүмкін.
Химиялық-токсикологиялық зерттеуді облысты қ және республикалы қ мал д әрігерлік
зертханалардың химиялық-токсикологиялы қ бөлімдерінде, сонымен қатар, сотты қ
медицина, соттық-сараптау институттары зертханаларында ж үргізуге болады. Б ұл ұйымдар
тексеруге жіберілетін заттарды арнаулы құжаттар арқылы қабылдайды.
Оған:
- тексерілетін заттар тізімі, иесіні ң аты-ж өні, т ұр ғылы қты жері ж әне на қты керекті

нәтижеге сұраныс;
- соттың және тергеу бөлімдеріні ң шешімі, сотты қ-ветеринарлы қ сою хаттамасы, ауру

тарихы жіберіледі.
Химиялық-токсикологиялық талдау жүргізетін мекеме тексеру барысында - а ғзада улы
заттардың бар-жоқтығын анықтап қана қоймай, улы заттарды ң қай категория ға
жататындығын және сандық көрсеткіштерін де аны қтау ға міндетті.

УЛАНУҒА КҮМӘНДІ АУРУ ЖАНУАРЛАРДАН
СЫНАМА АЛУ ҚАҒИДАСЫ ЖӘНЕ ЖЕТКІЗУ
ТАЛАБЫ
- құсық, мүмкіндігінше алғашқы бөлігі;
- несеп - алуға үлгерген барлық массасы;
- кал 0,5 кг ;
- буаз жануарлардан алынған сүт;
- өңеш зонды арқылы алынған асқазан құрамы;
- улануды туғызуы мүмкін азықтар мен заттар.
ӨЛГЕН ЖАНУАРЛАРДАН СЫНАМА АЛУ
ҚАҒИДАСЫ
Улануға күдікті өлген жануарлардан сынама алу
бөлімдері:
- өңеш және асқазанның зақымдалған бөлімдері

(0,5 кг шамасында);
- тоқ ішек кесіндісі (ұзындығы 40 см) ж әне

ішектің аса зақымдалған бөлігі (0,5 кг-ға дейін);
- бауыр (0,5-1,0 кг, өт қабымен бірге);
- бір бүйрек;
- нәжіс (0,5 л);
- қаңқа бұлшық еті (0,5 кг).
ӨЛГЕН ЖАНУАРЛАРДАН СЫНАМА
АЛУ ҚАҒИДАСЫ
Сонымен қатар уланудың ерекшеліктеріне
байланысты қосымша жібереді:
- тері арқылы улануға күмән болғанда –

терібөлімі, клетчатка, у енген жердегі бұлшық ет;
- газбен улануға күмән болғанда – қанға толы

өкпе бөлімі, кеңірдек, жүрек бөлімі, 200 мл қан, бас
миы.
СЫНАМАЛАРДЫ ЖЕТКІЗУ ТАЛАБЫ

Химиялық-токсикологиялық тексеруге жіберілетін барлық
зерзаттар бұған дейін дәрі-дәрмек сақталмаған таза ыдыстарда
буылып-түйілуі керек. Ботаникалық талдау жүргізілетін
көлемді азықтарды (сабан, пішен) құрамын сақтап, бұзылмай
жеткізуге ыңғайлы қаптармен жіберуге болады.
Жазғы күндері алынған патологиялық зерзаттардың бұзылып
кетпеуін қадағалаған жөн. Суық ауа-райында және тез
жеткізуге мүмкіншілік болса, зерзатты фиксациялаудың керегі
жоқ. Фиксация жасау үшін тек ректификатты спирт
қолданылады. Басқа химиялық заттар фиксатор бола алмайды.
Мысалы, хлороформ - өзі уытты зат, ал формалин уларды ң
құрамын өзгертеді.
СЫНАМАЛАРДЫ ЖЕТКІЗУ ТАЛАБЫ

Жолдама қағазында алынған сынамалардың мөлшері
(кг немесе г), түсі, иісі және сақтау ға қолайлы
жағдайлар секілді азықты сипаттайтын белгілер
жазылуы тиіс.
Зертханаға түскен зерзатхар 3 топқа бөлінеді:
1 бөлік тексеруге қолданылады.
2 бөлік қосымша ретінде.
3 бөлік мөрленіп, сақтауға жіберіледі.
Зерзаттарды қабылдаған зертхана қабылдау қолхатын
беруге, ал тексеру қорытындысын жазбаша түрде
хабарлауға міндетті.
ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ НЕГІЗГІ ТЕКСЕРУ ӘДІСТЕРІ

Биологиялық әдіс
Патологиялық зерзат және азық құрамындағы улардың шыбындарға, шіркейлерге әсеріне
негізделген. Зертханалық жануарлардың (ақ тышқан, қоян, теңіз шошқасы) терісі астына жэне
құрсақ қуысына азықтан алынған уытты заттың судағы немесе спирттегі экстрактысын егу арқылы,
удың әсерін, клиникалық белгілерін және өлімге ұшырататын мөлшерін анықтайды.
Биохимиялық әдіс
Қоянның гемолизденген эритроциттеріне ацетилхолинэстераза және Na, К, АТФ-аза ферментін
қолдануға негізделген. ФОҚ-тар мен карбаматтардың бар жоғын аныктағанда, сынаманың судағы
экстрактысымен эритроциттерге әсер етіп, 2 сағаттық жанасудан кейін, көрсетілген ферменттердің
белсенділігін анықтайды. Фермент белсенділігінің 30-дық әлсіреуі, тексерілген зерзатта ФОҚ-тар
мен карбаматтардың бар екендігін дэлелдейді.
Химиялық әдіс
Колориметрлік, титрометрлік және шөгінді шөгу реакциясы принциптеріне негізделген.
Колориметрия - улы заттардың әртүрлі рективтермен әрекеттесіп, түрлі-түсті кешендер түзілуіне
негізделген. Боялу дәрежесіне қарай, тексерілген азық құрамынан уытты заттар концентрациясын
анықтайды. Құстар мен шошқаларға (бұл малдар ас тұзына өте сезімтал) арналған құрама жемнен
NaCI анықтауда титрометрия таптырмайтын әдіс. Ал алколойдтарды анықтауда шөгінді шөгу
реакциясын қолдану үлкен нәтиже береді. Cу құрамындағы алкалойдтар: танин, сынап хлориді,
фосфор. Вольфрам, фосфор-молибден немесе пикрин кышқылдарымен әрекеттесіп, суда ерімейтін
шөгінді түзеді.
ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ
НЕГІЗГІ ТЕКСЕРУ ӘДІСТЕРІ
Физикалық-химиялық әдіс.
Бұл әдісті іс-тәжірибе жүзінде қолдану өте тиімді, ж ұқа қабатты ж әне газды қ хроматография әдістерінен т ұрады. Ж ұқа

қабатты әдіс - хроматографиялық пластинкада жылжымалы ерітінділерді ң бір н үктеден (старт) екінші н үктеге (финиш)
дейінгі жылжу ара қатынасына негізделген. Сапалы қ аны қтауды сынама әсерінен т үзілген да қ м өлшерін үлгілік ерітіндімен
салыстыру барысында жүргізеді. Газды қ хроматография әдісі - хлорорганикалы қ ж әне фосфорорганикалы қ қосылыстарды
анықтауда кеңінен қолданылатын токсикологиялы қ талдауды ң қазіргі замандык физикалы қ-химиялы қ әдісі.
Ботаникалық әдіс
Улы өсімдіктің бар-жоғын аны қтауда мал жейтін азы қты тексеруді ң ма ңызы өте зор. М ұндай жа ғдайда біріншіден,

жайылым, кейбір жағдайларда астаудағы азы қ қалды ғы тексеріледі. Тексерілетін азы қ құрамынан улы өсімдіктерді табу -
тексерудің ботаникалық әдісіне негізделген.
Азықты және жайылымды ботаникалы қ тексеру улы өсімдіктерді ң токсикологиясын ж әне морфологиясын жа қсы білетін

мамандардың қатысуымен жүргізілуі қажет.
Ботаникалық және фитотоксикалы қ тексеруді ң ма қсаты - жайылымнан немесе азы қ құрамынан уландыру ға к үдікті улы

өсімдіктерді табу. Егер ондай өсімдіктер кездессе, оны ң азы қта ғы м өлшерін, өсу орнын ж әне уытты б өлімдерін аны қтау.
Улы өсімдіктер жайлы толы қ деректер алу үшін, т өмендегі к өрсеткіштерге к өңіл б өлген жо ғары д әрежелі н әтиже беретіні

даусыз:
Өсімдіктің түрімен танысу;
Жайылымдағы малдың улы өсімдікке деген т әбеті, я ғни малды ң улы өсімдікті жеу-жемеуі;
Улану сәтін және күнін аны қтау.
Мұндай деректерді есепке алу, синил қышқылыны ң т үзілуінен, өсімдікке к үн к өзіні ң әсер етуінен болатын өзгерістерді

анықтауға мүмкіндік береді.
Мал бағушылардан, жергілікті тұрғындардан жайылым жа ғдайын, мал к үйі жайлы анамнездік деректер жинау. М ұндай

деректер нәтижесінде патологиялық процесс басталарда ғы малды ң к өңіл-к үйін, улану сипатын, улану себебін білуге болады.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Химиялық-токсикологиялық зерттеулерге сынама алу қағидасы және оны жеткізу талабы туралы ақпарат

Химиялық токсикологиялық зерттеулерге сынама алу қағидасы және оны жеткізу талабы

Тағамдық өнімдердегі токсиндік затты анықтауда қолданылатын заманауи әдістер мен техникалық аппаратуралар

СҮТ ҚҰРАМЫ

Тағамдық өнімдердегі токсиндік затты анықтауда қолданылатын заманауи әдістермен техниклық аппаратуралар

Газды ортадан сынама алу әдістемесі

ҚАТЫСУШЫЛАРДЫ ҚОРҒАУ

БАЛДЫҢ ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ - САНИТАРИЯЛЫҚ САРАПТАМАСЫ

Токсикологиялық химияның даму тарихы

Өсімдік тектес улы заттардың токсикологиясы

Пәндер