Қазақстандағы және дамыған мемлекеттердегі тұтыну себетін, күнкөріс минимумын,төменгі еңбекақыны талдау

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖӘНЕ
ДАМЫҒАН МЕМЛЕКЕТТЕРДЕГІ
ТҰТЫНУ СЕБЕТІН, КҮНКӨРІС
МИНИМУМЫН,ТӨМЕНГІ
ЕҢБЕКАҚЫНЫ ТАЛДАУ
Орындаған: Төлегенова Э.Қ.
Группа: МШ-203
Тексерген: Нуралина К. Т.
ЖОСПАР
I.Кіріспе
Тұтыну себеті жайлы түсінік
1.1. Қазақстан және дамушы мемлекеттердегі
тұтыну себетінің көрсеткіші
II.Негізгі бөлім
2.1 Күнкөріс деңгейі
2.2 Еңбекақы жайлы жалпы түсінік
III. Пайдаланылған әдебиеттер
ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ ДАМУШЫ
МЕМЛЕКЕТТЕРДЕГІ ТҰТЫНУ СЕБЕТІНІҢ
КӨРСЕТКІШІ
Қазақстандағы ең төменгі күн көріс құны биыл 16 983
теңгеге дейін өсті. Қарапайым қазақстандықтар үшін
ең төменгі күнкөріс деңгейі деген нақты өмірге қатысы
шамалы термин болып көрінгенімен, іс жүзінде бұл —
саяси өлшем.
Осы өлшемге сәйкес кедейлік шегі белгіленіп, жалақы,
зейнетақы және жәрдемақылардың минималдық
мөлшері анықталады.
Қазақстандағы ең төменгі күнкөріс деңгейі азық-
түлік, тауар және қызмет түрлерінің мемлекет
тағайындаған минималдық жиынтығынан тұратын
тұтыну қоржынының құнымен шамалас. Қазақстанда
тұтынушы қоржынының параметрлері қайта
қаралмағанына алты жылдан асты, ал қоржынның
ақшамен өлшегендегі құны ғана инфляцияның
салықтардың ең аз бағаларынан тұратын тұтыну себетінің
бағасын құрайды. Бұл көрсеткіш еңбекақы, шәкіртақы,
зейнетақы және басқа да әлеуметтік төлемдерді
тағайындауда ескеру үшін есептелінеді. Статистика
түсіндіргендей, күнкөріс минимумы керек екен. Ол: -
халықтың тіршілік деңгейін бағалауға және кедейшілік
шегін анықтауға; - әлеуметтік саясаттың бағытын анықтауға
және халыққа әлеуметтік қолдау көрсету шарасын жүзеге
асыруға; - айлық еңбекақы мөлшерінің төменгі мөлшерін,
зейнетақының төменгі мөлшерін және негізгі әлеуметтік
төлемді анықтауға негіз болады. Әр елде күнкөріс
минимумы әрқалай есептеледі. Қазақстанда ол азық-түлік
себетінің төменгі құнынан және қажетті азық-түлік емес
тауарлар мен қызметтерге кететін төменгі шығындар
үлестерінен алынып есептеледі. Біздің күнкөріс
минимумымыз 60 пайыз азық-түлік себетінен және 40 пайыз
азық-түлік емес тауарлар мен қызметтерден тұрады.
Ақшалай арақатынас бойынша – тиісінше 10 295 те ңге мен 6
863 теңге. Азық-түлік себетінің көлемі азық-түлік
тұтынудың физиологиялық ғылыми негізделген нормалары
бойынша есептеледі. Ол Денсаулық сақтау министрлігінде
бекітіледі. Оған 40-тан аса азық-түліктердің түрі кіреді.
Азық-түлік емес бөлігіне коммуналдық қызметтер, көлік,
киімдер, аяқ киім, дәрі-дәрмек, гигиена құралдары кіреді.
Қазақстанда 2010 жылдың қаңтар айындағы есеп бойынша
Күнкөріс минимумы кедейшілік деңгейін анықтаудың негізі болып
саналады жәнеминималды тұтынушылық қоржыны негізінде есептелінеді.
Кедейшілік шегі күнкөріс минимумының бір бөлігін құрайды. Б ұл көрсеткіш,
ең алдымен, адрестік әлеуметтік көмекті көрсетуде мемлекеттің м үмкіндіктерін
сипаттайды. Табыстар бойынша кедейшілік индикаторлары – б ұл табыстары
күнкөріс минимумнан төмен болатын халықтың үлесі, кедейшілік алшақтығы
мен өткірлігі. Табыстық емес кедейшілікті бағалаудың негізгі критерийлері – б ұл
негізгі әлеуметтік игіліктер мен қызметтердің қол жетерлік минималды деңгейі.
Денсаулық сақтау сферасында – бұл жан басына шаққанда ғы медициналы қ
ұйымдары жоқ қоныстардың саны; білім беруде – бұл балаларды о қумен қамту,
мектептері жоқ қоныстардың осаны, білім беру мекемелерінде материалды қ
көмек көрсетілгендер; әлеуметтік көмек жүйесінде – халықтың осал топтарына
көрсетілген көмекпен қамту және оның мөлшері. Кедейлер үшін әлеуметтік
инфрақұрылымның қол жетерлігінің жанама индикаторлары болып денсаулық,
білім, өмірдің орташа ұзақтығы, әлеуметтік деградация (алкоголизм,
нашақорлық, жезөкшелік, қылмыстық) көрсеткіштері, сондай-ақ халықты ң
көші-қонысының көрсеткіштері табылады. Бірақ бар индикаторлар
кедейшіліктің барлық аспектілерін толық көрсетпейді. Физикалық
инфрақұрылымның қол жетерлігінің индикаторлары кедейшіліктің
коммуникациялардан алшақтық, табиғи немесе энергетикалық ресурстарды ң
шектеулігі сияқты факторларын ашып көрсетеді, бірақ олар қажетті шараларды
жасауда жеткіліксіз көлемде қолданылады.
Еңбекақы.
Әрбір жұмыс істейтін жанды үнемі мазалайтын жайт – ол еңбегінің лайықты
бағаланып, тиесілі ақысының төленуі. Ел азаматтарының еңбегінің құны мен
табысы да осы орташа жалақының деңгейімен анықталады.Қазақстанда соңғы 10
жылда орташа айлық номиналды еңбекақы 6 еседен астамға ұлғайды. Егер 2000
жылы орташа айлық номиналды еңбекақы 14 374 теңгені құраса, ал 2011 жылы 90
028 теңгені құрады.Ең төменгі күнкөріс деңгейі әлеуметтік индикатор ретінде
есептеудің өзгеше нүктесі болып табылады, оны халықтың тұрмыс де ңгейін
бағалау мен кедейліктің өлшемі және жалақының, зейнетақының және өзге
базалық әлеуметтік төлемақылардың ең төменгі мөлшерін негіздеу үшін
пайдаланады.
Қазақстан Республикасының Ranking.kz ақпараттық порталының
мәліметінше, ең көп жалақы қоры Алматы қаласында тіркеліп, 99,7 млрд теңгені
құрады. Екінші және үшінші орындарда 69,2 млрд теңгемен Астана қаласы және
50,1 млрд теңгемен Маңғыстау облысы тұр. Рейтинг соңына Солтүстік Қаза қстан
облысы жайғасты. Ондағы еңбекақы қоры 11,5 млрд теңгені құраған. Сонымен
қатар желтоқсан айында сыйақы қоры да 118 млрд теңгеге өскен. Б ұл бір жыл
бұрынғы көрсеткіштен 19 млрд теңгеге артық. Осылайша, қазақстандықтардың
желтоқсанда алатын жалақысының үстіне орташа есеппен алғанда 34 мың теңге
қосылған. Ең жоғары сыйақы Маңғыстау облысының қызметкерлеріне төленді,
яғни 116 мың теңге. Одан кейін тізімде 85 мың те ңгемен Астана қаласы және 55
мың теңгемен Атырау өңірі тұр. Ең төмен сыйақы қостанайлықтарда – 9 мың
теңге шамасында.
Еңбекақы төлеудің жүйелері мен нысандары

Кесімді Мерзімді
Қарапайым кесімді Қарапайым мерзімді

Кесімді сый ақылы Мерзімді сый ақылы

Жанама кесімді Сағаттық

Аккордтық Күндік

Кесімді прогрессивті Апталық

Жеке Ұжымдық
Жалпы Қазақстандағы еңбекақы көрсеткішінің
диаграммалық түрі
Қорытынды
Еңбек ақы – бұл жұмысшының және оның отбасы мүшелерінің
физикалық және рухани қажеттіліктерін қанағаттандыра отырып, жұмыс
күшінің ұдайы өндірісін қамтамасыз ететін тұтыну заттары мен
қызметтердің құнына сәйкес келетін жұмыс күшінің бағасы.
Еңбек ақының ынталандырушы функциясын дұрыс түсіну үшін оның
жұмысшыларға әсер ету күшінің жолдары мен әдістерін анықтау үшін келесі
жағдайларды көңілге алудың маңызы зор.
Күнкөріс минимумы туралы сөз қозғағанда, тоқталып өтпеске келмейтін
тағы бір сала жоғарыда айтылған ең төменгі айлық жалақы жайы болма қ.
Ең төменгі жалақы – кез келген меншік нысанындағы кәсіпорындарда е ң аз
айлық мөлшерлеме немесе сағаттық ақы төлеу түріндегі еңбек а қының
мемлекет ресми белгілеген ең төменгі деңгейі. Оның м өлшері жыл сайын
республикалық бюджет бекітілер кезде белгіленеді. Сол кезде е ң т өменгі
деңгейдегі тұтыну бюджеті басшылыққа алынады. Жалпы, ең төменгі айлы қ
жалақы мемлекеттік әлеуметтік кепіл болып табылады. Статистика агент
тігінің мәлімдеуінше, оның ең төменгі мөлшері биылғы қаңтар айының 1-
інде 14 952 теңге болды. Ал 2000 жылы ол бар-жо ғы 2 680 те ңге еді. Содан
бергі он жылдың ішінде бұл мөлшер ұдайы өсу үстінде келді.
Еңбекті төлеу қорын қалыптастырудың әртүрлі әдістері
бар,оның ішінде әсіресе қолайлы әдіс–нормативті әдіс
болып табылады.Бірақ,оны қолданудың бірқатар шарттары
бар:
1) нормативтер тұрақты, ұзақ мерзімді болу керек, өндіріс
көлемінің өзгеруі ұжымның еңбек жағдайларымен
байланысты болмайтын факторлар әсерінен ғана болады.
2) нормативтер жеке емес топтық болу керек.
Экономикасы дамыған елдерде еңбек ақыны
ұйымдастырудың икемді тәсілдері қолданылады, яғни
еңбек ақы мөлшері шаруашылық қызмет нәтижелеріне,
өндіріс нәтижелігіне тәуелді болу керек. Оны ұжымды
келісім шарт арқылы іске асыруға болады. Бұл келісім
шартта еңбекті төлеу ережелері, еңбек ақы деңгейі мен
еңбек нәтижелері арасында тура тәуелділікті белгілеу
қажет.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Қазақстандағы және дамыған мемлекеттердегі тұтыну себетін, күнкөріс минимумын, ең төменгі еңбекақыны талдау

Қазақстандағы және дамыған мемлекеттердегі тұтыну себетін, күн көріс минимумын, ең төменгі еңбекақыны талдау

Қазақстандағы тұтыну себебін, күнкөріс минимумын, ең төменгі еңбекақыны талдау

Қазақстандағы және дамыған мемлекеттердегі тұтыну себебін, күнкөріс минимумын, ең төменгі еңбекақыны талдау

Халықтың өмір сүру сапасы жөнінде мемлекеттік саясат

Кәсіпорында еңбекақыны төлеуді ұйымдастыру

Түркістан облысы

Жұмыссыздық және халықты жұмыспен қамту

Өндіріс факторларының табыстары

ТАРИФТІК КЕСТЕ, ОҒАН РАЗРЯДТАР

Пәндер