Астықтың оңтүстік барылдақ қоңызы (Zabrus tenebrioides)

Презентация қосу

Астықтың оңтүстік
барылдақ қоңызы (Zabrus
tenebrioides)

Орындаған: Омарова Алуа
Топ:АГ – 213
Тексерген: Сагандыков С.Н
ЖОСПАР
Кіріспе
- Астықтың оңтүстік барылдақ қоңызы жайлы жалпы мәлімет
Негізгі бөлім
- Астықтың оңтүстік барылдақ қоңызының даму және зиянды
фазалары
- Астықтың оңтүстік барылдақ қоңызымен күресу және алдын алу
шаралары
- Астықтың оңтүстік барылдақ қоңызын бақылау әдістемесі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Астықтың оңтүстік
барылдақ қоңызы –
Zabrus tenebrioides
Gz. Қатты
қанаттылар(Coleopte
ra) отрядының
барылдақ қоңыздар
(Carabidae)
тұқымдасына
жатады.
Ресейдің Еуропалық бөлігінің оңтүстік дала зоналарында, Кавказда және Орта
Азияда таралған. Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік шығыс облыстарының
кейбір аудандарында (көбінесе Жамбыл облысының Мерке, Қордай, Шу аудандары
мен Шымкент облысының Ленин және Сарыағаш аудандарында) о ңтүстік астық
барылдағы Zabrus morio Goze көп таралған.
Ересек қоңыздарының
ұзындығы 12 -16 мм, металлдық
жарқылы бар шымқай қара түсті,
ауыз мүшелері , мұртшалары және
табандары қоңырқай қызыл ,
үстіңгі қанаттары дөңес және
олардың әрқайсысының үстінде
тереңдеу келген ұсақ нүктелі 8
борозда болады.Жұмыртқалары
сүттей ақ түсті. Личинкаларының
көкірек аяқтары жақсы дамыған,
бас бөлімі мен көкірек бунақтары
қара – қоңыр ,құрсақ
бунақтарының үстінде ақшыл -
қоңыр түсті дақтар бар. Біртіндеп
сүйірлене беретін құрсағының
соңғы жағында қысқарақ келген
бір жұп өсінді болады.
Қуыршағының түсі ақ , аяқтары,
ауыз мүшелері әне қанаттары
жақсы көрінеді.
Күздік дақылдар егістіктерінде барылдақ қоңызы дернәсілдерінің
зиян келтіруі сәуірдің 10-20 жұлдыздарынан бастап байқалады, саны 0,2-
1,0 м²/дана болды. Дернәсілдердің дамуы мен қоректенуі мамыр айыны ң
ортасына дейін жалғасып, негізінен, шамадан артық зиян келтіру
байқалмайды. Қуыршақтануы кезеңінің басталуы 16-ші мамырда белгілі
болады. Қоңыздар жаңа ұрпақтарының шығуы 1-10 маусым аралығына
сәйкес кеелді, сан көлемі 1 м²/данадан аспайды
Ауа-райының ыстық, құрғақ болуына байланысты маусымның үшінші
онкүндігінде қоңыздар жазғы диапаузаға (үзіліске) кетеді. Диапаузадан
кейінгі қоңыздардың шығуы тамыз айының 20-да, қыркүйектің екінші
онкүндігінде жұмыртқа салуы байқалады. Дернәсілдері қыркүйектің
үшінші декадасында біртіндеп шыға бастайды.
Астықтың барылдақ
қонызының I және II жастағы
личинкалары топырақ арасында
20 – 30 см тереңдікте қыстайды.
Көктемде ауаның отраша тәулік
температурасы 9 С – тан ас қан
кезде личинкалар топырақтың
жоғарғы қабатына көтеріліп , ін
жасап сонда тіршілік етеді.
Індерінен көбінесе түнде шығып,
астық тұқымдас өсімдіктер
көмегімен қоректенеді. Арпа ,
сұлы , қара бидай және басқа
дақылдарға қарағанда күздік
бидайды көп зақымдайды.
Оңтүстік аудандарда сәуір
айының аяқ кезінде личинкалар
қоректенуін тоқтатып , топырақ
арасына енеді де, 12 – 15 см тере ңдікте
жер бесік ішінде қуыршаққа
айналады. Қуыршақ фазасы 12 – 14
күнге созылып, маусым айының бас
кезінде жаңа генерацияның жас
қоңыздары шыға бастайды. Жаздың
ыстық кезеңі басталасымен зиянкестер
қоректенуін тоқтатып , тамыз айына
дейін топырақ арасына еніп, жазғы
ұйқыға кетеді. Қоңыздардың екінші
тіршілік әрекеті жаздың екінші
жартысында басталады.
Жаңа генерацияның личинкалары
жұмыртқадан 14 -20 күн өткен соң
шығады.
Астықтың оңтүстік барылдақ қоңызымен күресу
шаралары:

-Ауыспалы егісті қолдану, дәнді дақылдарды кемінде
қатарынан екі жыл ғана отырғызу керек
- егістік алқаптарын ерте мерзімде тез арада жинап алу
-Дер кезінде егістік алқабын арамшөптерден тазартып
отыру
- жиналған егістік алқабын тереңдігі 20 -30 см етіп
жыртып тастау
- тұқымды себер алдында дәрілеу
- алқапқа инсектицидтер шашу
Астықтың оңтүстік барылдақ қоңыздарының алдын
алу
Мысалы астық барылдақ қоңыздары көктемде 1м2 2 – 3
дернәсіл, күзде 1м2 1 – 2 дернәсіл, ал толық пісу кезінде 1м2 8 – 10
қоңыз болады.
Осыған байланысты керекті болжамдар жасау үшін бізге:
1. Отырғызылатын егістік алқабының аума ғы, былтыр ғы к үз ж әне
биылғы көктемнің зиянкеспен қамтылған аумағын қарастыру;
2. Көбеюдің фенологиясы мен интенсивтілігін аны қтау (ж ұмырт қа
салу мерзімі, ұрықтануы)
3. Сан мөлшерін анықтау (орташа және максимальды), қыстап
шыққан дернәсіл саны, қоңыз, жұмыртқа және жаз со ңында ғы
дернәсіл саны;
4. Паразиттермен және аурулармен зақымдалған дақылдарды
процент жүзінде есептеу;
5. Былтырғы күз және биылғы көктем кезінде жүргізілген
химиялық өңдеу жұмыстарының нәтижесін толығымен білу
керек;
Астықтың оңтүстік барылдақ қоңыздарын бақылау
әдістемесі
Жалпы біріншіден қоңыздардың шығу мерзімін және егістікте
таралуын күзде жазғы тыныштық күйінен есептей бастайды.
Ортақ берілген әдістеме бойынша топырақтан 30 см тереңдікте
0,25 м2 түйірін алып зиянкестерді санау әдістемесін жүргізеді.
Топырақ бетіне шыққан зиянкестерді аулау арқылы санын есептеп
шығуға болады. Зиянкес бір егістіктен екінші егістікке таралып
кетпес үшін бақылау жұмыстарын толық барлық егістіктерде
жүргізеді.
- Күздік бақылауды екі уақытта жүргізеді: біріншісі – егісті
отырғызбас бұрын, яғни жұмыртқа салу фазасында; екіншісі –
бірінші көктеулер шыққаннан кейін және дернәсілдердің 1 жасы
кезінде, бұл бізге химиялық өңдеу қаншалықты қажет екендігін
көрсетеді.
- Көктемгі бақылауды да екі уақытта жүргізеді: біріншісін –
зақымдалған егіс мөлшерін анықтау үшін наурыз айнының басында
жүргізеді; екіншісі бақылауды – қуыршаққа жүргізеді (мамырдың
соңында). Зерттеу жүргізудің мақсаты - зиянкестердің кай мезгілде
пайда болатындығын анықтау және оларға қарсы күресу шараларын
жүргізу.
ҚОРЫТЫНДЫ
Ауыл шаруашылық дақылдары зиянкестерінің түрлері өте көп
және алуан түрлі. Зиянкестердің арасында ең көбі насекомдар (1
млн-ға жуық), содан кейінгі кенелер (12-15 мың ) , нематодалар (10
мыңнан астам түрлері белгілі ). Насекомдар және бас қа зиянкестер
өсімдіктерді көбінесе қоректенген кезде және кейде
жұмыртқаларын салған кезде зақымдайды. Осыған байланысты әр
зиянкеспен күресу шаралары мезгіліне, мөлшеріне байланысты әр
түрлі болып келеді. Біз барлық алдын алу шараларын д ұрыс әрі
уақытылы жүргізетін болсақ өнім мөлшерін төмендетпей сапасын
жоғары қалпында сақтай аламыз.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

- Cулейменова З.Ш «Методические указания по мониторингу
численности вредителей, сорных растений и развития болезней
сельскохозяйственных культур », Астана ,Фоллиант 2004

- Ә.Т. Тілменбаев , Г.Ә. Жармұхамедова «Энтомология»

- Агибаев А.Ж, Тулеева А.К, Сулейменова З.Ш
«Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан
қорғау», Алматы 2010

Ұқсас жұмыстар

Дәнді дақылдардың зиянкестері мен аурулары

Астық дақылдарының тұқымына қойма зиянкестерінің тигізетін зиянын зерттеу

Азық және азық қоспаларына қойылатын талаптар

Астық және бұршақ тұқымдастарын ветеринарлық санитарлық сараптау

Астық тұқымдастары

Астық, бақша дақылдарының қойма зиянкестері

Нан қорынының зиянкестері

Қазақстан Республикасы аумағында шағын көлемде таралған карантиндік зиянкестер

Картоп зиянкестері мен аурулары

Колорад қоңызы. Шығыс жеміс жемірі Калифорниялық қалқаншалы сымыр. Капр қоңызы

Пәндер