Шаруашылық субъектілеренің қаржылары

Презентация қосу

Шаруашылық
субъектілеренің
қаржылары

Асет Абдукаримов
Фн 207
Шаруашылық
субъектлердің қаржылары -
қаржы жүйесінің құрамдас
бөлігі болып табылады.
Шаруашылық субъектлердің
қаржысы ақшалай нысанда
қалыптасып, өндіріс процесін
ұлғайтуға бағыттала отырып,
оның экономикалық заңдар
негізінде жүзеге асырылуына
ықпал етеді. Сонымен қатар
олар халық шаруашылығы одан
әрі дамытуға қажетті ақшалай
қаражаттың жиынтықтарын
пайдалану мен бөлістіруде
қолданылады.
Шаруашылық субъектлердің қаржысының
бөлістірушілік функциясының ерекшелігіне жеке
қаржылар айналымындағы бекітілген номативтер негізінде
(салық мөлшерлемелері, амортизациялық аударымдар,
банк несиесінің мөлшерлемесі)өндірілген өнімнің
құнының айналымына қатынасуы ұдайы өндіріс процесіне
қатынасуы жатады.
Шаруашылық субъектлердің
қаржысының бақылаушылық
функциясы кәсіпорын
экономикасында маңызды
орынды алады: себебі қаржылық
бақылаусыз шаруашылықты
жүргізу мүмкін емес. Қаржы
басқада экономикалық
тетіктермен біріге отырып,
экономиканы басқару үрдісінде,
өндірісті арттыруда және еңбек,
материалдық, табиғи және
қаржылық ресурстарды мақсатты
түрде пайдалануды жүзеге
асыруда маңызды рөлді атқарады
Шаруашылық субъектілердің қаржылары әр түрлі
белгілеріне қарай жіктеледі:
қызмет саласына қарай: материалдық және
материалдық емес;
меншік формасына қарай: мемлекеттік, жекеменшік,
қоғамдық ұйымдар, шетел субектілерінің, аралас;
ұйымдастыру-құқықтық түріне қарай: шаруашылық
серіктестіктер, мемлекеттік, кооперативтік, қоғамдық,
өндіріс салаларындағы ұйымдар мен мекемелер;
қаржылану негізіне қарай: коммерциялық және
коммерциялық емес;
Шаруашылық қызметті жүзеге асыру үрдісінде
кәсіпорынның қаржыларының айналымы басқа да қаржы
көздері тұрғысында, мысалы, 6-ұзақ мерзімді және қысқа
мерзімді несиелер мен басқа да займдар және кредиторлық
қарыздар нысанында қатынасады. Осы ақша қаражаттарын
қалыптастыру мен пайдалануда (капитал, кіріс, резерв)
кәсіпорынның қаржысының және қаржы қатынастарының
экономикалық мазмұнын көрсететін кең ауқымды қаржы
жүйесі тұрғысында пайдаланылады.
Қаржылық қатынастар келесі жақтар арасында қалыптасады:
Ø Меншіктік капиталды қалыптастыруда, девиденттер мен проценттерді т өлеу
барысында кәсіпорын мен инвесторлар арасында қалыптасады.
Ø Кәсіпорын, жабдықтаушы және сатып алушы арасында есеп айырысу әдістері,
уақыты мен формасы бойынша, міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету
барысында.
Ø Кәсіпорын-инвестор және басқада кәсіпорындар арасында қысқа және ұза қ
мерзімді инвестициялар және оларға төленетін девиденттер мен пайыздар т өлеу
барысында.
Ø Кәсіпорын, несие институттары арасында еркін ақша қатынастарын тарту мен
орналастыру барысында (несиені, займдарды алу мен қайтару ға, са қтандыру
төлемдерін төлеу барысында)
Ø Кәсіпорындар арсында (еншілес, бөлімшелер) қаржыларды ішкі корпоративтік
бөлістіру барысында Ø Кәсіпорын мен сенімділік негізінде қалыптасатын
құрылтайшылар негізінде сенімді басқару негізінде м үлікті алу барысында
Ø Кәсіпорындар мен жалдамалы жұмысшылар арасында е ңбек а қы мен т ұтыну
қорын ұйымдастыру барысында
Ø Кәсіпорын мен мемлекет арасында салық базасын қалыптастыру барысында
Ø Кәсіпорын мен оның жұмысшылары арасында табыс салы ғын, зейнета қы
төлемдерін және басқада салықтық төлемдерді ұстау барысында Берілген
барлық қатынастар мемлекетпен реттеліп, ІЖӨ бөлу мен қайта б өлістіруді ң
барлық үрдісін қамтиды.
Нарық жағдайында белгілі бір қағидалар негізінде
қаржылық қатынастар қалыптасады:
Кәсіпорынның дағдарысты жағдайға келуіне, оның
ағымдақ төлемдерінің тоқтатылуына байланысты
қатынастар
Кәсіпорындардың бөлінуі, бірігуі барысындағы
қалыптасатын қатынастар
Жоғарыда келтірілген барлық қаржылық қатынасытар
капиталдың, қорлардың, резервті қорлардың және
кәіспоырынның басқа да қаржы көздерінің яғни қаржы
ресурстарының қаптасуы мен жүзеге асырылуы барысында
қалыптасады.
Коммерциялық емес қызметтердің көптеген түрлері бар
және олар келесі бағыттардан тұрады:
1) мемлекеттік басқару және жалпыға тән мемлекеттік
қызметтер;
2) қорғаныс саласы;
3) ішкі және сыртқы қәуіпсіздікті сақтау;
4) төтенше жағдайлар бойынша;
5) білім;
6) денсаулық сақтау;
7) халықты әлеуметтік қолдау;
8) фундаментальды ғылым;
9) мәдинет пен өнер;
10) қоршаған ортаны қорғау;
11) қала мен ауылдық мекендерді қолайлы жағдайларды
қалыптстыру (жарық беру, көгалдандыру, жол, көпір.);
12) Қоғамдық ұйымдар мен мекемелер;
13) қайырымдық қорлары.
Қызметтің негізгі ерекшеліктеріне пайда алу
емес, қоғамдық қажеттіліктерді қамтамасыз ету
жатады.
Коммерциялық емес ұйымдардың қаржыландыру
көздеріне келесілер жатады:
-мемлекеттік бюджет есебінен;
--комммерциялық емес ұйымдардың жеке
қаржылары;
--банктердің несиелері;
--қатысушылардың жарнасы;
- -кәсіпорындар мен ұйымдардың қайырымдылық
қаржылары;
--әр түрлі гранттар.
Кез-келген коммерциялық қызметтің негізгі мақсаты – пайда табу
болып табылатындығы белгілі. Бұл негізде материалдық сала
кәсіпорындары және материалдық емес кәсіпорындар /коммерциялық
банктер, сақтандыру компаниялары және т.б./ да қызмет атқарады.
Коммерциялық кәсіпорындардың негізгі принциптері келесілер:
коммерциялық есеп,
жоспарлылық,
қаржы резервтерінің болуы және т.б.
Коммерциялық кәсіпорындарда келесі қаржылық қорлар
қалыптасады:
жарғылық резервтік,
жинақ қорлары,
тұтыну қорлары,
еңбек ақы қорлары,
валюталық және жөндеу қорлары.
Коммерциялық кәсіпорындарда негізгі қызметті
қаржы менеджері атқарады. Қаржы менеджерінің негізгі
қызметтері келесі этаптардан тұрады:
ақша қорының қандай мақсатқа қолданылуын анықтау
және міндеттерін бекіту;
ақша ағымының қозғалысын басқаруға байланысты
қаржылық әдістерді таңдау;
бизнес-жоспарлар құрастыру;
әр түрлі жобаларды ұйымдастыру;
жұмыстардың орындалуын бақылау;
Коммерцияық емес негізде қызмет атқаратын
кәсіпорындар көбінесе келесі бағытта қалыптасады:
мемлекеттік басқару және жалпы сипаттағы мемлекеттік
қызмет көрсетулер, қорғаныс, ішкі қауіпсіздік тәртібі, білім,
денсаулық, тұрғындарды әлеументтік қорғау, мәдениет және
өнер, қоршаған ортаны қорғау, әр түрлі гуманитарлық
қорлар және т.б.
Коммерциялық емес негізде қызмет атқаратын
кәсіпорындар қаржыландырудың сметалық, шарашылық
есеп, келісімді төлемдік жүйе әдісін қолданатындығы
белгілі.
Коммерциялық емес кәсіпорындардың қаржыландыру
көздері келесілерден болады:
1/ мемлекеттік бюджет;
2/ жекеменшік құралдары;
3/ банк несиелері;
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Ветеринариялық шаралардың қаржыландыру көздері

Бухгалтерлік шоттар және екі жақты жазу жайлы ақпарат

Орталықтандырылған қаржы

ҚАРЖЫ НАРЫҒЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН ФУНКЦИЯСЫ

Екі жақты жазу мен бухгалтерлік шоттар

Бухгалтерлік есеп концепциялары мен қағидалары

Бухгалтерлік шоттар және екі жақты жазу

Екі жақты жазу және бухгалтерлік шоттар

Бухгалтерлік есептің концепциялары мен қағидалары туралы

Қазынашылық қызметтің теориялық негіздері

Пәндер