Жарғылық капитал есебі

Презентация қосу

Жарғылық капитал есебі

Орындаған: Кабиева Айжан
Топ: ИС-303
Тексерген: Сарсенбаева А.А.
• Жарғылық капитал -кәсіпорын мүлкіне оны құрған кездегі
қатысушылардың салымының жиынтығы болып табылады.
Жарғылық капиталды белгілеу мен қалыптастыру тәртібі және
пайдалану шжс іс-қызметінің өрісі мен жағдайына
ұйымдастыру құқықтық түріне байланыстырады.
• Резервтік капитал-іс жүзінде заңнамамен құрылтайшы
құжаттарға сәйкес болжанбаған шығындарды және
инвесторларға осы мақсаттарға арналған табыс көлемі
жетпеген жағдайда инвесторларға шығынның орнын жабу үшін
құралады. Басқаша айтқанда резервті капитал банктің
тоқтаусыз жұмысына және үшінші тұлғалардың мүдделерін
сақтауға кепіл болып шығады. Мұндай қаржылық көздердің
бір болуы үшін тұлғаларға кәсіпорынның өз міндеттемелерін
орындайтындығына сенім арттырады. Резервтік капиталдың
пайда болу міндетті және ерікті сипатыта. Алғашқы жағдайда
ол ҚР заңнамасына сәйкес ал екінші жағдайда банк
құрылтайшы құжаттарында немесе оның есеп саясатында
белгіленген тәртіпке сәйкес құрылады. Егер кәсіпорынның
құрылтайшы құжаттарында резервтік капитал құру көзделмесе
банктің құруға құқығы жоқ, резервті капитал есебі 13 журнал-
ордерде жүргізіледі.
• Акцияларды орналастырудың немесе сатудың, жеке
капиталын салудың, мемлекеттің қаражаттарының,
материалдық емес активтердің және басқа да
мүліктердің немесе мүліктік құқықтарының есебінен
құрылады. Сонымен қоса, жарғылық капитал
жаңадан құрылған заңды тұлғалар өз қызметін
бастау үшін бастапқы материалдық базасы болып та
табылады, ол құрылтайшылардың (акционерлерді ң,
қатысушылардың) қатысу үлесін және кепілдік
сипатын анықтайды.
• Шаруашылық серіктестіктердің жарғылық
капиталына салынатын салымдары, ақша да, ба ғалы
қағаздар да, мүлік те, мүліктік құқық та және басқа
да мүліктер (интеллектуалдық қызметтің нәтижесіне
берілген құқын да қоса алғанда) болуы мүмкін.
• Құрылтайшылардың (қатысушылардың) жарғылық
капиталына натуралды нысанда салынатын
салымдары немесе барлық құрылтайшалардың
келісімі бойынша немесе барлық
құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімі
бойынша мүліктік құқығы ақшалай нысанда
бағаланады. Осындай салымдардың құнының
сомасы жиырма мың айлық есептік көрсеткіштен
асып түсуі керек, бірақ сол бағалауды тәуелсіз
эксперт (бағалаушы) қуаттауы керек.
• Шаруашылық жүргізуші субъектілер қайта тіркелген
кезде қатысушылардың ақшалай салымдары
бухгалтерлік құжаттармен не болмаса аудиторлық
есеп берулерімен қуатталып бағалануы мүмкін.
• Осындай бағалау кезеңінен бастап, бес жыл бойы
шаруашылық жүргізуші субъектілердің құрылтайшылары
(қатысушылары) өздері қосқан сомаларының шегінен
артық бағаланған салымдарына субъекті
кредиторларының алдында бірлесіп жауап береді.
• Егер де салым ретінде субъектіге м үлікті пайдалану
құқы берілсе, онда бұл салым үшін төленетін төлемнің
мөлшері, құрылтайшылардың құжаттарында көрсетілген
барлық мерзімі үшін есептелген сомадан анықталады.
• Мүліктік құқы жоқ және басқа да материалдық емес
игіліктерді жеке салым ретінде жасауға рұқсат етілмейді,
сондай-ақ қатысушылар серіктестікке бір-біріні ң
қарызын өзара есептесуге жатқызуына болмайды.
• Қосымша және жауапкершілігі шектелген
серіктестіктердің жарғылық капиталының бастапқы
мөлшері құрылтайшылардың салым сомасына тең
болады және құжаттарын мемлекеттік тіркеуден өту
үшін берген күнінде, оның мөлшері жүз айлық есепті
көрсеткіштен кем болмауы керек.
• Аталған серіктестіктер тіркеуге дейін өздерінің
жарғылық капиталының жалпы сомасының 25%-тей
мөлшерінде соманы төлеуге міндетті. Бірақ ол
жарғылық капиталының минималды сомасынан кем
болмауы керек. Жалпы жиналыстың шешімімен
бекітілген мерзімде серіктестіктің барлық
қатысушылары жарғылық капиталына берешегін
толығымен өтеуі тиіс.
• Ол мезгіл серіктестіктің тіркелген күнінен бастап саналады және ол
бір жылдан аспауы керек. Егерде серіктестіктердің қатысушылары
белгіленген мерзімде өз үлестері бойынша міндеттемесін
орындамаса, онда қатысушылар өзінің есебінен бермеген үлесінің
бір белігін қосуы керек, болмаса олардың жарғылық капиталы
қосатын үлесіне дейін азайтылады.
• Акционерлік қоғамның жарияланған жарғылық капиталының
мөлшері бірыңғай валюта көрсетілген барлық шығарылған
акцияның номиналды (атаулы) құнына тең болады. Қоғам өзінің
шығады деп жариялап қойған акцияларының барлығын немесе
тек бір бөлігін ғана шығаруы және орналастыруы мүмкін. Ол
жағдайда жабық акционерлік қоғамы мемлекеттік тіркеуден өтпес
бұрын жарияланған жарғылық капиталының толық төленуін
қарастырады. Ашық акционерлік қоғамы өзінің жарияланған
жарғылық капиталының кем дегенде 25% тіркеместен бұрын
төлеуі тиіс.
• Жарияланған жарғылық капиталының минималды көлемі ашы қ
акционерлік қоғам үшін — бес мың минималды есептік
көрсеткішін, ал жабық қоғам үшін — жүз минималды есептік
көрсеткішін құрайды.
• Акционерлердің жалпы жиналысында анықталған әрі
жарияланған санының шегінде акцияны шы ғаруды ң жа ғдайы,
мерзімі, саны директорлар Кеңесінің шешімімен белгіленеді.
• Қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталыны ң
деңгейі шығарылатын акцияның номиналдық (атаулы) құнына
тең болады. Шығарылған (төленген) жарғылық капитал жа ңадан
шығарылған немесе сатып алынған және жойыл ған
акцияларына сәйкес өзгеруі мүмкін. Бұл жерде шы ғарыл ған
акцияның номиналды құнының жиынтық сомасы әрбір қо ғам
типіне белгіленген минималды деңгейден төмен болмауы керек.
• Қоғамның жарияланған жарғылық капиталы түгелдей төленіп
және орналастырылып біткен соң ғана, ұлғайтуға р ұқсат
беріледі; жарияланған капитал мен шы ғарыл ған капиталды ң
арасында айырмасы болса, онда сол сома ға жар ғылы қ капитал
азайтылады.
• Жарияланған жарғылық капиталын ұлғайту ж әне азайту
туралы шешім акционерлердің жалпы жиналысында
қабылданады, бірақ оларды минималды де ңгейден
төмендетуге рұқсат етілмейді.
• Барлық кредиторларға кем дегенде 30 күн б ұрын
хабарланған соң, жарияланған жарғылы қ капиталын
азайтуға рұқсат етіледі. Бұл жағдайда кредиторлар өзіні ң
алашағын толық деңгейде, әрі тез арада талап етуге
құқылы.
• Қоғам акциялары жай және айрықша болып келеді.
• Заңға сәйкес акциялар акционерлердің келесі құқтарын
қанағаттандырады:
• — дивидендтер алуын;
• — қоғамды басқаруына қатысуын;
• — қоғам жойылғаннан кейін одан қалған мүлікті
бөлісуге қатыса алатындығын.
• Жарғылық капиталдың қолда бары және қозғалысы 501-ші «Жай
акциялар», 502-ші «Айрықшалығы бар акциялар», 503-ші « Қос қан
үлестер мен жарналар» шоттары енетін 50-ші «Жар ғылы қ капиталы»
деген шоттар бөлімшесінде жүргізіледі.
• 50-ші «Жарғылық капитал» бөлімшесінің шоттары бойынша қалды ғы,
оның құрылтай құжаттарында көрсетілген жарғылық капиталыны ң
мөлшеріне сәйкес келуі керек. 50-ші бөлімшені ң шоттары бойынша жазу
жарғылық капиталдың белгіленген тәртібі бойынша ж үреді, оларды ң
ұлғайған немесе азайған жағдайында құрылтай құжаттарында да тиісті
өзгерістер енгізіледі.
• 50-ші «Жарғылық капитал» бөлімшесінің шоттары бойынша
операцияларын қарастырайық.
• 501-ші «Жай акциялар», 502-ші «Айрықшалы ғы бар акциялар»
шоттарының кредиті бойынша акционерлік қо ғамны ң жар ғылы қ
капиталына салынатын салымдары бойынша қатысушыларды ң қарыз
сомасы көрініс табады, ал ол 511-ші «Төленбеген капитал» шотымен
корреспонденцияланады.
• Шығарылған акциялардың (салымдардың) немесе жарналарды ң
номиналдық құны төленсе, онда ол: 431, 432, 441, 451, 452 дебеті
бойынша және 511 шоттың кредиті бойынша көрініс табады.
• Егер де шығарылған акциялардың номиналдық құны негізгі
құралдармен, материалдық құндылықтармен және басқа да
активтермен төленсе, онда мына шоттар дебеттеліп: 101-103,
106, 121-125, 201-206, 221-223 және 511 шоты кредиттеледі.
• Жауапкершілігі шектелген серіктестіктердің жарлық капиталын
қалыптастыру процесі бір жылдан аспауы керек, егер де бұл
мерзім сақталмаса, онда ол бойынша есептелген пайыз
сомасының бөлігі немесе оның бір бөлімі, яғни жарғылық
капиталына жетіспей тұрған сомасы 332 «Есептелген пайыз»
шотының дебеті бойынша және 724 «Акция бойынша
дивидендтер мен пайыз түріндегі табыс» шотының кредиті
бойынша көрсетіледі.
• Егер де аталған жағдай орындалмаса, онда жарғылық
капиталына жетіспей тұрған сомаға тиісті түзетулер
жасалынады, ол кезде 511 шоты дебеттелген және 503 шоты
кредиттелген — қызыл жазылады.
• Серіктестіктердің қатысушысы мүшеліктен шығып
кетсе, онда оның үлесін үшінші тұлға сатып алуы
мүмкін, ол кезде жарғылық капиталдың сомасы
өзгермейді, тек қатысушылардың құрамында ғана
өзгерістер болады.
• Егер де қатысушылар шығып кетсе, онда соған
байланысты жарғылық капитал да азаяды, демек:
503 шоты дебеттеледі де, 441,451, 101-103, 106, 121-
125, 201-206, 221, 222 шоттары кредиттеледі.
• Егер де акционерлік қоғамның мүшелері өз
акцияларын қайтып алса, 501, 502 шоттары
дебеттеледі де, 521 — «Қайтып алынған капитал»
шоты кредиттеледі.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Капитал есебі

Меншікті капитал

Төленбеген капитал шоты

Жарғылық капиталдың есебі

Меншік капиталының есебі туралы ақпарат

Міндеттемелер мен капиталдардың аудиті

КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ҰЙЫМДЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ФОРМАСЫ

НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ КІРІСІМЕН ШЫҒЫСЫ.

Бухгалтерлік баланс туралы

Компанияның меншік капиталы

Пәндер