Қазақстан Республикасының Парламенті

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының
Парламенті
Қазақстан Республикасының Парламенті - елдің заң
шығару қызметiн жүзеге асыратын ең жоғарғы өкiлдiктi
орган.
1995 жылы 30 тамызда бүкiлхалықтық референдуммен
қабылданған ҚР Конституциясына сәйкес Парламент екi
рет (1995 жылы және 1999 жылы ) сайланды.
Парламенттiң өкiлеттiгi оның бiрiншi сессиясы
ашылған сәттен басталып, жаңадан сайланған
Парламенттiң бiрiншi сессиясы жұмысқа кiрiскен
кезден аяқталады. Өкiлеттiк Конституцияда
көзделген жағдайлар мен реттерде мерзiмiнен
бұрын тоқтатылуы мүмкiн.Парламенттiң
ұйымдастырылуы мен қызметi, оның
депутаттарының құқықтық жағдайы
конституциялық заңмен белгiленедi. ҚРП
құрылымы тұрақты негiзде жұмыс iстейтiн екi
палатадан: жоғарғы палата — Сенат және
төменгі палата — Мәжiлiстен тұрады.
Парламент өз палаталарының бөлек отырысында
мәселелердi әуелi Мәжiлiсте, содан соң Сенатта қарау
арқылы заңдар қабылдайды; республикалық бюджеттi
және оның атқарылуы туралы есептердi, бюджетке
енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтыруларды талқылайды,
мемл. салықтар мен алымдарды белгiлейдi және оларды
алып тастайды; ҚР-ның әкiмшілік-аумақтық құрылымына
қатысты мәселелердi шешу тәртiбiн белгiлейдi;
азаматтарға рақымшылық жасау туралы актiлер
шығарады; палаталардың бiрлескен комиссиялары
мүшелерiнiң жартысын сайлайды; Конституцияға сәйкес
Палаталар депутаттарының өкiлеттiгiн тоқтатады,
оларды қол сұғылмаушылық құқығынан айырады; Үкiмет
мүшелерiнiң есептерiн тыңдайды; палаталардың
үйлестiрушi және жұмысшы органдарын жасақтайды,
регламент қабылдайды, ҚР Конституциясында (54-бап)
көзделген басқа да өзгерiстердi жүзеге асырады.
Парламент Палаталардың бiрлескен отырыстарында: Президенттiң

ұсынысы бойынша Конституцияға өзгерiстер мен толықтырулар
енгiзедi; Конституциялық заңдар қабылдайды, оларға өзгерiстер мен
толықтырулар енгiзедi; республикалық бюджеттi және Үкiмет пен
Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi Есеп
комитетiнiң бюджеттiң атқарылуы туралы есептерiн бекiтедi,
бюджетке өзгертулер мен толықтырулар енгiзедi;
Парламент Республиканың бүкiл аумағында мiндеттi күшi бар
ҚР-ның Заңдары, Парламенттiң қаулылары, Сенат пен
Мәжiлiстiң қаулылары түрiнде заң актiлерiн қабылдайды.
Республика Заңдары Президент қол қойғаннан кейiн күшiне
енедi. Парламент пен оның палаталарының заң актiлерi, егер
Конституцияда өзгеше көзделмесе, Палаталар депутаттары
жалпы санының көпшiлiк дауысымен қабылданады, ал
конституц. заңдар Конституцияда көзделген мәселелер
бойынша әр Палата депутаттарының жалпы санының кемiнде
үштен екiсiнiң көпшiлiк дауысымен қабылданады. Парламент
Үкiметке сенiмсiздiк бiлдiргенде, Парламент
Премьер-министрдi тағайындауға екi мәрте келiсiм бермесе,
Парламенттiң Палаталарының арасындағы немесе Парламент
пен мемлекеттік билiктiң басқа тармақтары арасындағы
келiспеушiлiк салдарынан саяси дағдарыс болғанда —
Президент Парламенттi тарата алады. Бiрақ төтенше жағдай
немесе соғыс жағдайы кезеңiнде, Президент өкiлеттiгiнiң
соңғы 6 айында, сондай-ақ, алдыңғы таратудан кейiнгi 1 жыл
iшiнде Парламенттi таратуға болмайды.
Парламенттiң ағымдағы қызметi тұрақты атқарылады, олардың саны
әр Палатада жетеуден аспауға тиiс. Палаталардың бiрлескен
қызметiне қатысты мәселелердi шешу үшiн Сенат пен Мәжiлiс тепе-
тең негiзде бiрлескен комиссиялар құруға құқылы. Заң жобасы
Мәжiлiстiң тұрақты к-тiнде алдын-ала қаралып, ол бойынша
қорытынды бергеннен кейiн — Мәжiлiстiң жалпы отырысында
талқыланады. Әдетте, талқылау екi оқылымда өтедi. Ал
Конституцияға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу және конституция
заңдар қабылдау немесе оларға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу
мәселелерi бойынша кемiнде екi оқылым өткiзiлуi мiндеттi.
Сенаттың қаралған заң жобасы бойынша қарсылық бiлдiруге құқы бар.
Сенат депутаттары жалпы санының көпшiлiк дауысымен
қабылданбаған жоба Мәжiлiске қайтарылады. Егер Мәжiлiс
депутаттары жалпы санының үштен екiсiнiң дауысымен жобаны
қайтадан мақұлдаса, онда жоба Сенатқа қайта талқылауға және
дауысқа салуға берiледi. Қайта қабылданбаған заң жобасын сол
сессия барысында қайтадан енгiзуге болмайды.Әр Палатаны
депутаттардың арасынан сайланатын, мемл. тiлдi еркiн игерген
төраға басқарады. Төрағалар палаталардың жұмысын жүргiзедi.
Тұтастай алғанда, Парламенттiң қос
палаталы құрылымы Қазақстан жоғары заң
шығарушы органы қызметiнiң пiкiр
алшақтықтарын азайтып, өзара
ынтымақтаса жұмыс iстеуiн мақсат етедi:
палаталар бiр-бiрiне бағынбайды, бiр-бiрiне
тәуелсiз құрылады; палаталардың
әрқайсысы жеке жұмыс тәртiбiнде қызмет
атқарады, өздерiнiң қызмет аясы мен
мiндеттерi бар.
Парламент Сенатының әр кездегi
төрағалары:
Ө.Байгелдi (1995-1999);
О.Әбдiкәрiмов (1999-2004);
Н.Ә. Әбіқаев (2004-2007);
Қ.К.Тоқаев (2007-2011);
Қ.Ә.Мәмиев (2011-2013);
Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев (2013
жылдан бастап).
Парламент Мәжiлiсiнiң
төрағалары:
М.Оспанов (1995-1999);
Ж.Тұяқбай (1999-2004);
О.Мұхамеджанов (2004-2007);
А.Мусин (2007-2008);
О.Мұхамеджанов (2008-2012); Нұрлан
Зайроллаұлы Нығматулин (2012 жылдан
бастап).

Ұқсас жұмыстар

Демократиялық мемлекет

Мәжіліс депутаттарының кезекті сайлауы

Қазақстан Республикасының Парламенті қандай орган

Сенат басшылары

ҚР-ның Парламенті

Прокуратураның ұйымдық құрылымы

ҚҰҚЫҚТЫҚ АКТІЛЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Сабильянов кім

Сайлау алдындағы үгіт

Саяси партиялары

Пәндер