Әктас пен гипс өндірісінің тарихи-техникалық дамуы және гидравликалық байланыстырушы материалдардың қазіргі күйі мен болашағы; глинозем өндірісінің жылу балансы

Ежелгі Мысыр, Қытай және т. б. елдерде әктас пен гипс өндірісі мен қолдануының дамуы. Италлия, Англия, Россияда гидравликалық байланыстырушы материалдардың дамуы мен қолдануы. Байланыстырушы заттардың заманауи күйі және болашақта дамуы. Глинозем өндірісінің жылу балансын есептеу.

Орындаған: Орынгалиева М. М.

ХН- 221

Тексерген:Лебаева Ж. Т

Әк өндіру адамзатқа өте ертеден белгілі. Көне Мысырда шамамен 5000 жыл бұрын әкті құрылыста пайдаланған. Пештер туралы алғашқы түсініктер Катонда табылған (б. д. д. 184 ж. ) . Б. д. д. 75 жылы Плиний әк өндіруді, оны сөндіру мен қолдануды сипаттаған.

Құрылысының басталуын 1040 жылға жатқызатын шахталық пештер Киев пен Суздаль аумағындағы қазба жұмыстарында табылған.

Пештердің ішкі диаметрі 2, 6-3 м, шахта сазбалшық ертіндіде плинфпен салынған. Ярославл Мудрый жүзеге асырған үлкен құрылыс әктің ірі өндірісін ұйымдастыруды талап етеді, бұл туралы София собрына (Киев қаласы) жақын жерден табылған төрт пеш куәлік береді.

Көне Римде құрылыс техникасының қажеттіліктері қалау және сылау ертінділерінде қолдану үшін әктің кең қолданысын тудырды. Бұған әктің маңызды қасиетін ашу әсер етті, ол - күйдірілмеген сазды кірпіш немесе жанартаулы атқылаулар өнімдерінің (туф, пемза, күл) ұсақ ұнтақталған қосымшаларымен қоспада ауа - су шарттарында ғана емес, суда да қатаю қабілеттері. Байланыстырушының су төзімділігін қамтитын қоспалар гидравиликалық деген атауға ие болды.

ӘКІ ӨНДІРІСІ

Әк өндірісі дамуының екінші кезеңі күйдіру үшін үздіксіз әрекеттегі көпкамералы (сақиналы) және шахталық беймеханизацияланған пештерді қолданумен сипатталады.

Бұл кезде пештерді әктаспен үздіксіз қамту үшін маханизацияланған карьерлік шаруашылық ұйымдастырылады.

Шахталық беймеханизацияланған пеш тік орналасқан цилиндрлік шахта болып табылады. 100 - 200 мм өлшемді күйдірілетін материал кесек қатты отын (кокс, антрацит) қабаттарымен аралас («аралас себу») қабаттарымен жоғарыдан шахтаға жүктеледі.

Сақиналы пештерде және беймеханизацияланған шахталық пештерде кететін газдардың және суыйтын әктің жылуы қолданылады, осыған байланысты олар кезеңді біркамералы және едендегі пештерден мәнді үнемді әрекет етеді.

30-40% металлургияда

28-30% химияда

8-10% ағынды суларды тазалауға

АҚШ, Жапонияда ірі кәсіпорындармен шығарылатын әк әртүрлі мақсаттарға қолданылады:

4-7% құрылыста

КСРО қара металлургиясында әк өндірісіндегі жалпы көлемнің 27% жылына

140 мың орташа жылдық қуатты кәсіпорындарда шығарылады.

АҚШ жылына 400 мың тоннадан астам өнімді

өнімді жеті зауыттарда әк өндірісіндегі бүкіл көлемнің шамамен 23% шығарылады.

Әк өндірісінің технологиялық деңгейі ең жоғары болатын

Жоғары сапалы және өзіндік құны төмен әк өндірісі үшін құрылыс материалдарының өнеркәсібінде жылына 200-800 мың тонна әк қуатымен әк зауыттары және комбинаттары қайта салынып, жұмыс жасап тұрғандары реконструкция жүргізетін болады. Бұл қәсіпорындар жоғарыөндірушілікті айналатын және шахталық пештермен жабдықталып, әктен басқа, құрылысқа арналған толтырушыны және т. б. өнімді шығаратын болады.