Қарым- қатынас адамдар арасындағы өзара түсіністікке жетудің құралы ретінде (СӨЖ)

ҚР Білім және Ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

жаратылыстану - математика факультеті

Математика мамандығы

СӨЖ№2

Тақырыбы: «Қарым- қатынас адамдар арасындағы өзара түсіністікке жетудің құралы ретінде»

Тобы: Т- 413

Орындаған: Берік Н.

Тексерген: Кошкимбаева Р. Х. .

Жоспар:

Қарым - қатынас туралы түсінік;

Қарым - қатынастың құралдары;

Қарым - қатынастың түрлері;

Қарым-қатынас адамның қоғамның мүшесі ретіндегі басқа адамдармен өзара қатынасының айрықша түрі қарым-қатынаста адамның әлеуметтік қатынастары жүзеге асады.

Қарым-қатынастың өзара байланысқан үш қыры бар екендігін жоғарыда айтып кеттік. Қарым-қатынастың коммуникативті қыры адамдардың бір-бірімен ақпарат алмасу үрдісінде анықталады;

Қарым-қатынастың интерактивті жағы адамдардың өзара әрекеттестігін ұйымдастыруда көрінеді. Мысалы: серігінің көңіл- күйіне, мінез- құлқына, сенімдеріне әсер ету керек болса немесе әрекетшілерді тиімді түде үлестіріп, қызметтерін бөліп алу қажет болған жағдайда. Ал перцептивті жағы қарым қатынастағы екі адамдардың бір- бірін қабылдап, осының негізінде өзара түсінуінде.

Қарым-қатынастың құралдары

Қарым-қатынастағы адамдардың бір-бірінен алшақтығы-олардың мәдени, ұлттық дәстүрлеріне, бір-біріне деген сенімінің дәрежесіне байланысты.

Қарым-қатынастың түрлерін төмендегіше жіктеуге болады:

1. “Бет-перделердің байланысуы ”- әңгімелесуші жеке тұлғасының ерекшеліктерін түсініп, ескеру ұмтылысы болмайтын формальды қарым-қатынас. Үйреншікті бет-перделер қолданылады, әңгімелесушіге қатысты шынайы эмоцияларды жасыратын біртекті сөздердің, ым-ишаралардың жиынтығы.

2. Басқа адамды қажет немесе кедергі келтіруші объекті ретінде бағалайтын дөрекі қарым-қатынас; егер объект қажет болса, белсенді түрде онымен қарым-қатынасқа түскісі келеді, ал егер де кедергі келтіретін болса, шеттетіп немесе дөрекі сөздерді қолдана отырып ызаланады.

3. Формальды рөлдік қарым-қатынас кезінде әңгімелесушінің жеке тұлғасына емес оның әлеуметтік рөліне көңіл аударылады.

4. Іскер қарым-қатынаста әңгімелесуші жеке тұлғасының ерекшеліктері мінезі, жасы, көңіл-күйі ескерілгенімен ісінің одан маңызы басым.

Рухани қарым-қатынас бір-бірімен достық қатынастағы адамдар арасындағы өзара қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрінде кез-келген тақырып төңірегінде әңгіме өрбітуге болады. Сөздерді пайдалану міндетті емес, өйткені жақын қатынаста адамдар бір-бірін ымынан, бет әлпетінен, көзқарасынан бірден түсіне алады.

Манипулятивті қарым- қатынас әңгімелесуші жеке тұлғасының ерекшеліктерімен байланысты түрлі амал- айлаларды пайдалана отырып, жарамсақтану.

Зиялы қарам - қатынастың мәні оның затының болмауында, яғни адамдар ойындағысын айтқаннан гөрі, сол жағдайға сай нәрселерді айтуға тырысады.

Референтті топтар шынайы тіршілік етумен қатар, ойданда шығарылуы да мүмкін, жағымды немесе жағымсыз бола алады. Қандай жағдайда да олардың атқаратын қызметі ортақ.

Референтті топ жағымды не жағымсыз үлгілердің бастауы болғандықтан әлеуметтік салыстыру қызметін атқарады.

Референтті топ адам бейімделуге тырысытын ережелердің, пормалардың бастауы болғандықтан нормативті қызмет атқарады.

тән.

Іс-әрекетті ұйымдастырудың сипаты мен түріне байланысты топтардың дамуының төмендегідей деңгейлері кездесед

Коорпорация (ұжымы) -топ ортақ мақсатпен және оны жүзеге асырудағы іс-әрекеттің біртұтастығымен анықталады. Осындай топтарға тән серіктестік, топ мүшелерінің өзара әрекеттестігі, қарым-қатынастың жеткілікті дәрежедегі топтық тәжірибені құрап, оның сол іс-әрекет түріне даярлығын қамтамасыз етеді.

Ұжым дамудың ең жоғары деңгейі. Іс-әрекеттің негізінде қоғамдық құны бар мақсатттары мен мотивтері бар мұндай топ даярлықтың, психологиялық біліктің ең жоғары деңгейін сипаттайды. Яғни бұл топқа ұжымға тән әлеуметтік психологиялық ересектіктің негізгі белгілері

Ассоциация тобының өзіндік құрлымы, іс-әрекеттің ортақ мақсаты болғанмен біртұтас әлеуметтік психологиялық бүтін бола алмайды

Атаулар тобы ұжымдық дамудың айқын көрсеткішінсіз тек қағаз жүзінде ғана тіршілік етеді. Ортақ қызығушылық, біріккен іс-әрекеттің азынаулақ тәжірибесі бар уақытша байланыстарымен, қатынастарымен көре түседі

Психологиялық біртұтастылық немесе коммуникативтілік, жүйенің өзіндік реттеуін және өзіндік бағдарлануын, жүйе бөлшектерінің қасиеттерін бүтінге бағыттаудың әрекеттерін қамтамасыз етеді. Бұл құбылыс мынадай нәрселерді қамтиды.

Топтың адамгершілік бағытындағы бағдарының мазмұны ( топ мүшелері мақсатының, мотивтерінің бірлігі)

Адамзат өміріндегі өзара қатынастардың шеңберінде өзара әсер етудің барлық әдісі қолданылғанымен сендіру жетекші орында. Әлеуметтік психолог В. Б. Ольшанский адамдардың бір-бірінің іс-әрекетіне өзара әсерлерін келтіреді: