Қымыз өндіру технологиясы

Презентация қосу

ТАҚЫРЫБЫ: ҚЫМЫЗ
ӨНДІРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Орындаған: Қабдолданова А.А.
Тексерген: Қабденова А.Т.
Тобы: СМ-305
ЖОСПАРЫ:
- Кіріспе
- Негізгі бөлім

- Қорытынды
Қымыз — жылқы сүтінен алынатын кышқыл сүт өнімі
Қымызсыз қазақ асханасын елестету мүмкiн емес. Бұл
ғажайып сусын қырғыз, қазақтардың барлық салтанатты
думандарымызда бiрiншi кезекте берiледi. Ол туралы
өлеңдерде, мақал-мәтелдерде айтылады, әйел адамның
қабiлетiн ең алдымен оның қымыз әзiрлеуiне қарап
бағалаған. Ыдыс түбiнде iшiлмей қалған қымызды төгiп
тастау күнә болған. Қазақтар жүздеген жылдар көлемiнде
қымызды айырықша ыдыста - торсық және сабада
дайындаған.
Қымыздың сапасы ең алдымен ұйытқыдан басталады. Қазiргi
кезде қымыздың микрофлоры құрғақ түрде жақсы сақталады.
Қымыздық ұйытқы ретiнде көктемде, қымыздық мезгiлдiң
басында ұйытқы қолданылады.
Ұйытқыны күзде дайындау үшiн қымызды бiрнеше тәулiкке
қалдырады және ол екiге - жоғарғы мөлдiр және төменгi
iрiмшiктiкқабатқа бөледi. Бұл тұнбаны селдiр матада сығып
алады да, күнге кептiредi және келесi маусымға (мамыр) дейiн
жабық ыдыста, салқын жерде сақтайды.
Бие байлау ел жазғы жайлауға шығып, шөптің нәрі толған кезде
басталған. Дәлірек айтсақ бие байлау мерзімі — көкек (сәуір)
айының аяғы мен мамырдың басы. Бұл кез кұлындар әбден
марқайып жетіледі, 5—6 сағат байлауда ұсталады, сауым сайын
емізіп, жетектеп жүріп сергітіледі. Көктемде және шілде
айларында биелер жиі сауылады. Биені бие көнекке немесе
ағаштан істеп ысталған бие шелекке сауады, әдетте бие саууға
бұрыннан үйренген әйелдер ғана шығады. Жаңа сауылған бие
сүтін сүзгіден өткізіп, жылы кезінде күбідегі немесе сабадағы
саумалдын үстіне құяды. Содан сон оны міндетті түрде 30—40
минут пісіп аузын байлап не тығындап ұстаған. Алғаш рет қымыз
ашытарда бие сүті сабаға арнаулы ашытқының немесе қордың
үстіне құйылады. Ашытқыны көбінесе сүр жаяның, қазының
сынық сүйегін салып сүттен, ол жоқ болғанда сүтке нан
ашытқысын езіп әзірлейді. Қор дегеніміз ескі қымыз, ол жақсы
ашыған қымыздың саба түбінде қалатын, арнайы сақталған
сарқыны.
Сары қымыз дертке шипа, денеге күш. Қымыз ерекше
дәмді, кұнарлы, жан сарайыңды ашып, адамның зауқын
келтіретін хош иісті және өте сіңімді сусын. Оның
бұлай болу себебі жылқы жануардың өзіне ғана тән
асыл қасиетінен болса керек. Адымы кең, өрісі ұзақ
сәйгүлік саңлақтар қазақ даласының кек байтақ
жайлауын емін-еркіндеп, дәмдіден-дәмдіні, коректі мен
құнарлыны ғана тереді, өсімдіктің шұрайлысын ғана
үзеді. Сөйтіп кең даланың сан алуан гүл-бәйшешектері
мен мың түрлі дәрі-дәрмектік шөптерінен жылқы
жарықтық адамға шипалы, жағымды тамақтық заттар
әзірлейтін болса керек.
Қымыздың атам заманнан бергі
өзіне тән ыдысының бірі —
қазақтың қара сабасы тек қана
жылқы терісінен тігіледі. Бұл
бұдан бірнеше ғасыр бұрын,
көшпелі дәуірде игерілген ыдыс
болса керек. Сабаға ашытқан
қымыз бір жағынан сүйкімді,
дәмді болса, екінші жағынан
көші-қон жағдайында алып
жүруге өте қолайлы.
•Бал қымыз — бал, қант, өрік-мейіз қосылып
ашытылған қымыз ; сырқат адамға, балаларға, жас
босанған әйелдерге беріледі.

•Сірге жияр қымызы — күздігүні бие ағытарда бірнеше күн
жиналған қымыз; салт бойынша сірге жияр қымызға ел
шақырып, бөліп ішкен.

•Уыз қымыз — бие сүтінің уыз дәмі тарамаған кезде
ашытылған қою қымыз. Май қымызы деп те аталады.

Сары қымыз — жаздың ортасында, шоп әбден піскен, буыны
қатқан кездегі қымыз. Кош-қоннан қымыз коп шайқалып,
коп пісіледі де, ірімшігі жақсы жазылып, ашуы білінбей,
қымыздың күші оз бойына сіңген сарғылт болады. Сары
қымыз өте жұғымды, шипалық қасиеті мол.
Емдік қасиеттері

Бие сүті ең алдымен қазақтарды кеңінен жайлаған
аурудың бірі болып отырған құрт ауруына бірден-бір ем.
Қазіргі кезде қымыз бен шұбаттың көптеген ауруларды,
атап айтқанда өкпе ауруларын емдеуде, қан айналу
жүйесіндегі қан тамырларының жұмсақтығы мен
беріктігін қамтамасыз ететіні, қандағы қызыл қан
түйіршіктерімен (эритроцит) гемоглобин синтезіне әсер
ететіні, ағзада жүретін зат алмасу процестерін
жақсартып, жалпы иммунитетті күшейтетіні анықталған.
Қорытынды:

Сонымен, қымыз — халқымыздың бірнеше ғасырлар бойы үздіксіз
пайдаланып келе жатқан ұлттық тағамы. Ол тек тағам емес,
сонымен қатар халықтың қасиетін, дәулетін, салтанатын,
байлығын, мырзалығын, дастарқан берекесін білдіретін ырыс
белгісі. Басқа тағамдарға қарағанда қымызды дайындаудың әдіс,
тәсілдері, салт-дәстүрлері, ырымдары мен кәде-жоралары к өп.
Көктем туып, құлындаған бие байланып, сауылады. Биенің
ашымаған сүтін саумал дейді. Оған арнайы ашытқы қосылып, екі-
үш күннен кейін ашиды. Алғашқы қымызды үй иесі өзі ішпейді,
дәстүр бойынша үлкендерін шақырып, ауыз тигізіп, батасын
алады. Мұны "қымызмұрындық" дейді. Дайындау әдісіне.
касиетіне, сапасына жөне сақталу уакытына байланысты халқымыз
қымызды бірнеше түрге бөлелі.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Сүтті дайындау

Биенің сүтінен сүт өнімдерін өндіру технологиясы

Бие сауу

Сүт және сүт өнімдері

СҮТТІ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ӨҢДЕУ

Тағам өнеркәсібіндегі биотехнология

Сүтқышқылды өнімдер технологиясы. Сүт және сүтқышқылды өнімдердің ақаулары

БИОТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖОЛМЕН ТАҒАМ ӨНІМДЕРІНІҢ ҚҰНАРЛЫҒЫН АРТТЫРУ

Сүт және сүт өнімдері технологиясы

Сүт және Сүт өнімдерін өндіру технологиясы

Пәндер