Қазақстандағы азиялық және азиялық ұшпа шегірткелер: биологиясы, таралуы, есептеу әдістемелері және күресу шаралары

Тексерген: Сагандыков С. Н.

Тобы: АГ - 213

Орындаған: Әділханова Т. Р.

Тақырыбы:

АЗИЯЛЫҚ ШЕГІРТКЕЛЕР

ЖОСПАР

1 Азиялық шегіртке

2 Азиялық ұшпа шегіртке

3 Азиялық шегірткелерді есептеу әдістемесі

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

www. zhangozy. wordpress. com

Азиялық шегіртке

Тура қанаттылар отрядының нағыз шегірткелер тұқымдасы

Олар өсімдіктерді, астық тұқымдас дәнді дақылдарды зақымдайды

Азиялық шегіртке Қазақстанда Сырдария, Іле, Жайық өзендерінің және Балқаш, Алакөл, Сарыкөл, Зайсан көлдері мен Каспий теңізінің қамыс пен құрақ өсетін жағалауларында, сондай-ақ Орталық және Солтүстік Қазақстан өңірлерінде де кездеседі.

Азиялық шегірткенің биологиясы

Азиялық шегірткенің түсі қоңыр, жасыл, сарғыш, алдыңғы арқа бөлімі қырлы болып келеді, ұзындығы 35-55 мм болады.

Жұмыртқасы - сопақша, аздап доғаша иілген, қызғылт немесе сары түсті, ұзындығы 6, 5-8, 5 мм.

Азия шегірткесінің жұмыртқалары қыста күбір ішінде топырақ арасында сақталады.

Көктемде жұмыртқадан құрт тәрізді дернәсіл шығады. Олар 35-45күннен кейін 4 рет түлеп, ересек шегірткеге айналады.

30-40 күннен кейін күзге таман шегірткелер 4-5 қатардан 55-115 жұмыртқа салады.

Жаппай өсіп-өніп, көбейген жылдары Азия шегірткесі егін жайларға, пішендікке, мал жайылымдарына көп зиян келтіреді.

www. zhangozy. wordpress. com

Азиялық шегірткелермен күресу шаралары

Игерілмей, бос жатқан жерлерді игеріп, пайдалану;

Пішендік жерлерді суару;

Пішендік жерлердің шөбін уақытысында шауып алу;

Өнімдерге инсектицидтер шашу.

Азиялық ұшпа шегіртке

Тура қанаттылар отряды

Нағыз шегірткелер тобы

Азиялық ұшпа шегірткенің биологиясы

Олардың мұртшалары қысқа, есту мүшесі құрсақ бөлімінің бірінші сегментінде орналасқан.

Үстіңгі қанаттары қатқылдау және олар денесіне жанаса орналасады. Ал астыңғы қанаттары жарғақты әрі жалпақтау болып келеді.

Аталықтарының дене тұрқының ұзындығы 35-50 мм, аналықтары 45-55 мм.

Аталақтары артқы санын үстіңгі қанаттарына үйкелеп дыбыс шығарады.

Олар Солтүстік Африка мен Еуразияның құрғақ далалы аймақтарындағы өзен, көл жағалауларындағы ылғалды жерге жұмыртқа салады. Көктемде одан шала түрленіп дамитын қанатсыз, дене мөлшері кіші дернәсілдер тобы шығады. Олар кулига деп аталады, 4-5рет түлеген соң ересек шегірткеге (имаго) айналады.

Азиялық ұшпа шегірткелердің ұшатын тобын «ұшпашегірткелер деп атайды». Шегірткелердің бұл тобы өте қауіпті болып келеді.

Қазақстанда көбірек жұмыртқа салатын аймақтары: Сырдария өңірі, Атырау және Батыс Қазақстан облыстарының қамысты алқабы, Балқаш, Зайсан, Алакөл, Ертіс аумақтары.

Азиялық ұшпа шегірткелермен күресу әдістері

Бұларға қарсы механикалық, агротехникалық, химиялық және биологиялық күресу әдістері қолданылады.

Сонымен қатар адонис, димилин, номолт, матч, римон препараттары қолданылады.

Азиялық шегірткелерді есептеу әдістемесі

Көктемдік - жұмыртқа ретінде, күбіршектерді санау әдісі;

Көктемдік-жаздық - дернәсілдерді санау әдісі;

Жаздық зерттеу - қанаттанған кездегі есептеу әдісі;

Күзгі зерттеу - күбіршектерді санау әдісі.

www. zhangozy. wordpress. com

Қорытынды

Қорытындылай келгенде, шегірткелер тік қанатты насекомдар отрядының бір отряд тармағын құрайды. СССР-да шегірткелердің 500-дей, ал Қазақстанда 200-ден астам түрі кездеседі. Бірақ, солардың ішінде оншақты түрлері ғана қауіпті зиянкестер тобына жатады.

www. zhangozy. wordpress. com