Орта ғасырдағы психология дамуы

Орта ғасырдағы психология дамуы.

Орындаған: Амирбаева Дина

Орта ғасырдағы психология.

Ежелгі дүниенің құл иеленушілік қоғамның іргесі қаусап тарих сахнасынан кеткен соң оның орнына бірнеше ғасырларға созылған феодалдық қоғам орнады. Бұл дәуірдің тарихи даму сипаты ғылыми идеялар мен жеке адамның даралық өсу қасиеттерін тоқырауға ұшыратты. Ерте дүниеден бері қалыптасқан адам психикасы жайындағы ілім мистикалық жәнедіни көзқарастар ықпалына кешті. . Жан екі түрлі сипатта өмір сүреді дегі уағыздалды психика туралы ертеден қалыптасқан тәжірибелік зерттеулер схоластикамен алмасты. Жан жайындағы аристотельдік ілім өмірден шеттеттетілді.

VIII-XIIғ психология

Алайда, VIII-XII ғ араб тілді Шығыс елдерінде философиялық ой-пікірлер өркен жайып ғылыми зерттеулер және адамның жан дүниесі жайындағы ілім жанданып жаңа сипатқа ие болды. Араб тілді Шығыс елдеріндегі мәдениет пен ғылымның орта ғасырдағы Еуропамен басқа да елдерге тарап кен қанат жаю жалпы адам баласы мәдениетінің өркендеуіне әсер етті. VII ғ Халифат мемлекетінің құрылып араб тілінің мемлекеттік тілге айналуы ислам дінінің таралуы. Жаратылыстану медицина, мен адамтану ғылымдары өркен жайып ежелгі дүние ғұламалары Платон мен Аристотельдің, Гален мен Архиметтің еңбектері араб тіліне аударылып. Сөйтіп бұл еңбектер Кіндік Азия елдеріне Үндістаннан бастап сонау. Периней түбегіне дейін таралды сол елдерді мекендеген халықтардың төл мәдениетінің философиямен өзге де ғалымдардың ғылымдардың қарқынды дамуына өз шарапатын тигізді.

Әбу Насыр әл-Фараби

Әбу Насыр әл-Фараби сан алуан еңбетер жазып «Әлемнің екінші ұстазы» атанған данышпан ғалым. Оның адам жан дүниесінің қырсырын айып көрсететін бірнеше шығармалары бар. . Солардың ішінде. « Ізгі қала тұрғындары» «Азаматтық саясат» «Мемлекеттік қайраткердің өнегелі сөздері» тәрізді басқа да шығармаларында ол бүкіл философиялық жүйені метафизика мен психологиядан бастап, әдеп пен социалогияға дейінгі ғылым жетістіктерін кеңінен талдайды, сонымен қатар әрбір мәселенің мән жайына анықтама түсініктер берді. Әл-ФарабиАристотельдің еңбектерін әсіресе оның « Жан туралы» деп аталатын шығармасын жете зерттеп араб тіліне аударды. Жан жүйесінің сырын зерттеуде Әл- Фарабидің Аристотель ықпалындағы-шындық фактор.

Психология

Ұлы ойшыл Әл-Фараби психология ғылымы туралы айтқан бір пікірінде дүние материядан құралады, ол жойылып кетпейді, бір түрден екінші түрге көшіп өзгере береді жан тәннен бұрын өмір сүрмейді бір денеден екінші бір денеге барып орналаса да алмайды. Деген ғылыми пайым жасайды. Сондай-ақ ол дүниеге келісімен адамның бойында түрліше күш-қуат пайда болады. Сол күш-қуат қабілетінің негізгі түрлері мынадай деп көрсетті адамды қуаттандыратын күш (арабша- «әл қуат әл-газийа») түйсіну қуаты қиялдау қуаты. Адам бойындағы күш-қуаттың әл-Фараби атаған түрлері жеке психикалық процестердің атауы мен мәніне дәл келеді. Ал өзінің «Екінші ұстаздың сөз мағынасы туралы ой толғамдары» дейтін еңбегінде психикалық процестердің барлығына жуығын адамның белгілі мүшелерінің қатысуымен жасалып отыратын материалдық құбылыстар деп анықтап әсіресе адам жанының ақыл-ойға байланысты болатындығының ерекше маңызы бар деп көрсетеді.