Орта ғасырдағы психология дамуы

Презентация қосу

Орта ғасырдағы
психология дамуы.
Орындаған: Амирбаева Дина
Орта ғасырдағы
психология.
Ежелгі дүниенің құл иеленушілік қоғамны ң іргесі қаусап
тарих сахнасынан кеткен со ң оны ң орнына бірнеше
ғасырларға созылған феодалдық қоғам орнады. Б ұл
дәуірдің тарихи даму сипаты ғылыми идеялар мен жеке
адамның даралық өсу қасиеттерін то қырауға ұшыратты.
Ерте дүниеден бері қалыптасқан адам психикасы
жайындағы ілім мистикалық жәнедіни көз қарастар
ықпалына кешті.. Жан екі түрлі сипатта өмір с үреді дегі
уағыздалды психика туралы ертеден қалыптас қан
тәжірибелік зерттеулер схоластикамен алмасты. Жан
жайындағы аристотельдік ілім өмірден шеттеттетілді.
VIII-XIIғ психология
Алайда, VIII-XII ғ араб тілді Шығыс елдерінде философиялық ой-
пікірлер өркен жайып ғылыми зерттеулер және адамның жан
дүниесі жайындағы ілім жанданып жаңа сипатқа ие болды. Араб
тілді Шығыс елдеріндегі мәдениет пен ғылымның орта
ғасырдағы Еуропамен басқа да елдерге тарап кен қанат жаю
жалпы адам баласы мәдениетінің өркендеуіне әсер етті. VII ғ
Халифат мемлекетінің құрылып араб тілінің мемлекеттік тілге
айналуы ислам дінінің таралуы. Жаратылыстану медицина, мен
адамтану ғылымдары өркен жайып ежелгі дүние ғұламалары
Платон мен Аристотельдің, Гален мен Архиметтің еңбектері араб
тіліне аударылып. Сөйтіп бұл еңбектер Кіндік Азия елдеріне
Үндістаннан бастап сонау. Периней түбегіне дейін таралды сол
елдерді мекендеген халықтардың төл мәдениетінің
философиямен өзге де ғалымдардың ғылымдардың қарқынды
дамуына өз шарапатын тигізді.
Әбу Насыр әл-Фараби
Әбу Насыр әл-Фараби сан алуан еңбетер
жазып «Әлемнің екінші ұстазы» атанған
данышпан ғалым. Оның адам жан дүниесінің
қырсырын айып көрсететін бірнеше
шығармалары бар.. Солардың ішінде. « Ізгі
қала тұрғындары» «Азаматтық саясат»
«Мемлекеттік қайраткердің өнегелі сөздері»
тәрізді басқа да шығармаларында ол бүкіл
философиялық жүйені метафизика мен
психологиядан бастап, әдеп пен социалогияға
дейінгі ғылым жетістіктерін кеңінен талдайды,
сонымен қатар әрбір мәселенің мән жайына
анықтама түсініктер берді. Әл-
ФарабиАристотельдің еңбектерін әсіресе
оның « Жан туралы» деп аталатын
шығармасын жете зерттеп араб тіліне аударды.
Жан жүйесінің сырын зерттеуде Әл-
Фарабидің Аристотель ықпалындағы-шындық
фактор.
Психология
Ұлы ойшыл Әл-Фараби психология ғылымы туралы айтқан бір
пікірінде дүние материядан құралады, ол жойылып кетпейді,
бір түрден екінші түрге көшіп өзгере береді жан тәннен бұрын
өмір сүрмейді бір денеден екінші бір денеге барып орналаса да
алмайды. Деген ғылыми пайым жасайды. Сондай-ақ ол дүниеге
келісімен адамның бойында түрліше күш-қуат пайда болады.
Сол күш-қуат қабілетінің негізгі түрлері мынадай деп көрсетті
адамды қуаттандыратын күш (арабша- «әл қуат әл-газийа»)
түйсіну қуаты қиялдау қуаты. Адам бойындағы күш-қуаттың әл-
Фараби атаған түрлері жеке психикалық процестердің атауы
мен мәніне дәл келеді. Ал өзінің «Екінші ұстаздың сөз мағынасы
туралы ой толғамдары» дейтін еңбегінде психикалық
процестердің барлығына жуығын адамның белгілі мүшелерінің
қатысуымен жасалып отыратын материалдық құбылыстар деп
анықтап әсіресе адам жанының ақыл-ойға байланысты
болатындығының ерекше маңызы бар деп көрсетеді.
Орта ғасырдағы жан
туралы ілім
Орта ғасырларда жан туралы ілімді аристотельдік идеялар
тұрғысынан іздестірген араб тілдіелдердегі көрнекті ойшылар
шығыста – Ибн Сина ал батыста- Ибн Рушд болды Бұлар табиғи
ғалымдарды зерттеумен шұғылданып олардың нәтижелері
екропалық елдерде кеңінен таралды. Ибн Инаның «Медецина
қағидасы» деп аталатын еңбегі бес жүз жыл бойы жұмыр
дүниенің шарттарына таралып барлық денгейдегі медециналық
мектептердегі бірден-бір құрал болды. Ал Ибн-Рошдтың ақыл-
ойдың дамуы жайындағы зерттеулері еуропалық схоластиканы
діккелетіп дүние болмысы мен адам туралы жанаша білімнің
іргесін қалады. Сөйтіп Ибн-Сина мен ибн Рошд көзқарастарды
табиғатын мәңгілік өмір сүретініне айқын көз жеткізіп жанның
тіршілігін тәнге байланысты оның заңдылығын қандай болса
солай өзгерту мүмкін емес әрбір адамның жаны мен даралығын
мәңгілік деп санау шындыққа сай келмейді дейтін мистикалық
ұғымның жалғандығын ашып көрсетті.
Ұлы ғұламалар.

Ибн-Сина Ибн-Рошд
Ф. Бэкон.

Психология ғылымының тарихында
XVIIғ алатын орны ерекше бұл кезде
Еуропа халықтары дамуында елеулі
өзгерістер болып психология ілімі
жайында жаңаша көзқарастар
қалыптаса бастады. Әйгілі ағылшын
ғалымы Ф. Бекон ғылымды
тәжірибелік зерттеуге негіздеп
оның нәтижелерін адамның
құралына айналдыру қажет деп
санады.Оның пікірінше адамның
ақыл ойын жетілдіру үшін оның
табиғат жайындағы білімінөсіріп
күш-қуатын арттыру керек.
Психологиялық ой пікір
дамыту

XVIIғ психологиялық ой пікірді дамытуда:
A. Жанды дененің соның ішінде адамның да жан
дүниесін зерттеп олардың құпия сырларын ашу
B. Әр-бір индивитке тән сананы оның ішкі дүниесін
бақылау арқылы өзіндік психикалық күй-жайын
C. Адамның құмарлығые мен аффектті күйлерін оның
өз мінез-құлқын менгеруін жақсы жаман істерге бой
ұруын
D. денесінің күш қуатын жүйке жүйесінің қызметі мен
психикалық жағдайлары ара қатынасының қандай
күйде екнін анықтауға ерекше мән берілді

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтанудың дамуының негізгі кезеңдері

Қарым - қатынастың типтері

Қарым -қатынас

XVII-XIX ғасырдағы психология дамуы

Қарым - қатынастың жақтары

Қазақстанда психология ғылымының даму кезеңдері

Мәдениет тілі

Ибн - Синаның философиялық ойлары

Әлеуметтік психология

Орта ғасыр философиясы

Пәндер