Қазақстандағы сарышұнақтардың биологиясы, зиянды фазасы, таралуы және есептеу әдістемесі

Тақырыбы: сарышұнақтар : биологиясы, зиянды фазасы, таралуы, есептеу

Дайындаған: Болатова Әйгерім

Тобы: АГ - 213

Жоспар:

1. Сарышұнақтар туралы мәліметтер

2. Қазақстанда мекендейтін сарышұнақ түрлері

3. Сарышұнақтардың зиянды фазасы

4. Сарышұнақтарды есептеу әдістемесі

Сарышұнақтар

Дүниесі: Жануарлар

Жамағаты: Хордалылар

Табы: Сүтқоректілер

Сабы: Кеміргіштер

Тұқымдасы: Sciuridae

Тайпасы: Marmotini

Тегі: Spermophilus

Сарышұнақ (лат. Spermophilus) - кеміргіштер отряды, тиіндер тұқымдасының бір туысы. Қазақстанда далалық аймақтар мен шөл, шөлейтті аудандарды мекендейтін 6 түрі бар. Бұлардың тұрқы 14 - 40 см, құйрығының ұзындығы 4 - 25 см, салмағы 100 - 150 г.

Қазақстанда мекендейтін түрлері:

Жалпы сарышұнақтардың түсі - сарғыш-сұр, жотасы қоңырқай тартқан, жүні жұмсақ, қалың. Құлақ қалқаны кішкентай, көзі үлкен, алдыңғы аяғы төрт саусақты, артқы аяғынан қысқалау, артқы аяғы бес саусақты. Жоғарғы жақ сүйегінің оң жағында да, сол жағында да 5 азу тісі, төменгі жағында 4 азу тісі болады. Тіршілік әрекеті көбінесе күндіз басталады, ін қазады. Жылына 6 - 9 ай ұйықтайды. Жылына 1 рет көбейіп, 2-ден 14-ке дейін ұрпақ әкеледі. 5 - 6 жыл тіршілік етеді.

Сарышұнақтың мекендеуі

Сарышұнақты есептеу әдістемесі

Әр шаруашылықта немесе әр ауылдық округтерде жоспарлы түрде план болуы керек (шабындық жер, жайлымдық, егістік т. б. ) Сарышұнақ белгілі болған алқап бағытын белгілейді, 1 алқапта кемінде 2 бағыт таңдайды, ұзындығы 500м, ені 5м кезікендегі індерді санау, іннің саны сарышұнақтың санына тең болмайды. 500гектер болса тең жарты гекрарды қарау керек. Мысалы, егістікте 1 гектарда 5 сарышұнақ, басқа жерде 15-20 сарышұнақ болуы да мүмкін.

Шөптесін өсімдіктермен, кейде жәндіктермен қоректенеді. Сарышұнақ - дәнді-дақылдардың зиянкесі, оба, сарып ауруларын таратады. Алайда бұл жануардың терісі бағалы.