Бәсеке туралы

Презентация қосу

Семей Қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті

Кәсіпкерліктегі Бәсеке

Орындаған:Турсынхан Г
Тобы: П – 309у
Тексерген:Алимжанова А.М.
мазмұны
Бәсеке туралы
Бәсекенің негізгі сипаттары
Бәсеке және оның нарықтық экономикадағы рөлі
Бәсекенің түрлері және әдістері
Жетілген бәсекеде нарықтық механизмі
Жетілмеген бәсекеде нарықтық құрылымның
негізгі механизмі
Бәсеке туралы

• Бәсеке (Состязание; contention) — ортақ ресурсты
пайдаланудағы жүйелердің немесе программаларды ң өзара
таласушылығы; қандай жұмыс бекетінің арнаға қатынас құра
алатынын анықтауға мүмкіндік беретін үстаным.
• Бәсеке дегеніміз, бір жағынан, іс-қимыл жасайтын салада ұнамды
нәтижеге жету үшін жүріп отыратын экономикалық жарыс,
шаруашылық жүргізудің қолайлы жағдайына ие болу үшін,
пайданы мол алу үшін тауар өндірушілердің бір-бірімен к үресі.
Екінші жағынан, ол нарық субъектілерінің өнімді өндіру мен оны
өткізудегі және капиталды қолдану сферасындағы ара
қатынастары. Форма жағынан бәсеке ұйымдастыруды ң
нормалары мен ережелерінің, мемлекеттік және жеке
құрылымдардың директивалары мен іс-қимыл әдістеріні ң
жүйесі.
Бәсекенің негізгі сипаттары

Бір-бірімен Бәсекенің
жолығатын Бәнегізгі
секеніңсипаттары
негізгі
Өнім сипаты
экономика сипаттары
сапасы

Тауар
өндірушілердің
саны
Бәсеке және оның нарықтық экономикадағы рөлі

• Президент Н.Назарбаев 2004 жылы «Бәсекеге қабілетті қаза қстан
үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін, бәсекеге қабілетті халы қ
үшін» деген Жолдауында: «Біздің келешегі бар барлық
қазақстандық, ауқымды өңірлік және аймақтық кластерлерді
айқындап алуымыз керек» деп атап көрсеткен болатын.
• Қазақстанның мақсаты мен болашағы, әлемнің бәсекеге барынша
қабілетті елу елінің қатарына кіруі, оның экономикасының
инновациялық даму жолына сапалы көшуіне тікелей байланысты.
• Бизнес жүйесіндегі нарықтық бәсекеде кәсіпкерліктің дамуы үшін
оның құқықтық базасы, әлеуметтік-экономикалық мәнін тереннен
түсінуге «Қазақстан Республикасының шаруашылық қызмет
еркіндігімен кәсіпкерліктің дамуы » туралы за ңның қабылдануы
жол ашты. Бұл заң азаматтар мен заңды тұлғалардың кәсіпкерлік
қызметінің еркіндігін қамтамасыз ететін негізгі құқықтық,
экономикалық, әлеуметтік шаралар мен кепілдіктерді анықтап берді.
• Бәсекелстік – экономиканың тиімді дамуымен
жұмыс істеуінің басты тетігі. Тиімді б әсекелестік
үшін жағдай жасау, адал бәсекелестікті
қолдаумен қорғау мемлекеттің индустриялық
және инновациялық саясатының негізгі міндеті
– экономиканың әртараптануы мен өнеркәсіпті
жаңғыртуды іске асыруға ықпал еті тиіс.
• Бәсекелестік саласындағы мемлекеттік саясат
жосықсыз бәсекелестікке жол бермеу, шектеу
практикасның шектен тыс шоғырлануы мен
өсуі проблемаларын шешуге бағытталған.
Бәсекелестік саясатының негізгі ба ғыттары:
1.монополиялық бағаларды белгілеу, өндірісті
негізсіз қысқарту мен монополиялық
тауарлар мен қызмет көрсетулерді жеткізу,
шарттарға кем қою шарттарын енгізу, бас қа
кәсіпорындардың тауар және қаржы
нарықтарына кіруіне кедергі жасау, нары қ
субъектілері және олардың бірлестіктерін
құру, қайта ұйымдастыру, тарату нарық
субъектілерінің жарғылық капиталында ғы
акцияларды (үлестерді, пайларды) сатып алу
жөніндегі монополистер әрекеттерінің жолын
кесу арқылы басым жағдайға ие нары қ
субъектілерініне асыра сілтеуіне жол бермеу;
2.бірыңғай бағалар мен тарифтерді
белгілеуге, нарықты аумақтық принципі
бойынша бөлуге, ы қтимал
бәсекелестердің нарыққа қол жеткізуін
шектеуге немесе нарықтағы
бәсекелестік субъектілер арасында сөз
байласуға бағытталған, бәсекелестер
арасындағы келісілген әрекеттердің
жолын кесу арқылы бәсекелестікті
жоюға немесе шектеуге бағытталған
жосықсыз бәсекелестік пен
бәсекелестікке қарсы келісімдерге тимы
салу;
3. мемлекеттік органдардың кәсіпкерлік
қызметке негізсіз араласуына жол
бермеу. Мемлекеттік органдардың
жекеленген кәсіпорындарға
жеңілдіктер беруі, сатып алушылар мен
тапсырыс берушілердің белгілі бір
тобына тауар мен қызмет көрсетудің
бірінші кезектегі жеткізілімі туралы
шаруашылық субъектілеріне нұсқау
беруі арқылы бәсекелестікті шектеуге
бағытталған әрекетінің жолын кесу.
Бәсекенні ң түрлері мен әдістері
•
• Бәсекеге қабілеттілік – бұл нысанның белгілі бір нары ққа ұсыныл ған ұқсас
нысандармен салыстырғанда нақты қажеттілікті шынайы немесе әлеуетті
қанағаттандырудың дәрежесін сипаттайтын қасиет. Бәсекеге қабілеттілік
осы нарықтағы ұқсас объектілермен салыстырғанда бәсекеге т өтеп беру
қабілетін айқындайды. «Басқару проблемалары жөніндегі Еуропалы қ форум»
бәсекеге қабілеттікке мынандай анықтама береді: өздеріне жасалып отыр ған
жағдайларда олардың бәсекелестіктерінің тауардарымен салыстыр ғанда
бағасы және бағадан тыс сипаттамалары бойынша т ұтынушылар үшін
тартымдырақ болатын тауарлар әзірлеу мен өткізудің нақты және әлеуетті
мүмкіндігі. Нарық жағдайында бәсеке күресінің бірнеше т үрлері болады:
• таза бәсеке;
• монополиялық бәсеке;
• олигополиялық бәсеке ;
• таза монополия.
• ;
Жетілген бәсекеде нарықтық механизмі
Жетілген бәсеке нарығы – кез келген ұқсас тауарл
арды сатушылар мен сатып алушылардың көптеген
құрамынан тұрады. Бірде бір сатып алушы мен сатушы
жеке дара сұранымды, нарыққа тауардың түсуін немесе
оның бағасын бақылай алмайды. Сатушы бағаны
нарықтық бағадан жоғары қоюға дәрмені жетпейді, себебі
сатып алушы өзіне қажетті мөлшерде тауарды нарықтық
бағамен еркін ала алады. Әрбір сатушы бір ғана тауар
өнімін сатады. Бұл нарыққа тез келуге болады және тез
кетуге болады. Осындай нарықтың моделіне, мысалы, ауыл
шаруашылығы өнімдер нарығы өте жақын – бидай,
көкөніс, жеміс – жидек және т.б.
• Жетілген бәсекелес нарығы дегеніміз – төмендегідей
шаттар орындалатын нарық:
• нарықта сатып алушыға стандартты немесе біртекті өнім
ұсынатын тәуелсіз стаушылар саны өте кқп бол ған
жағдай. Мысалы, ауыл шаруашылығы өнімінің
нарықтары;
• әр фирманың жалпы нарықтық ұсыныстағы сату үлесі
елеусіз. Сондықтан, оның өнім көлемі туралы өндірістік
шешімдері жалпы ұсынысқа ықпал етпейді, соған орай
ол өнімнің нарықтық бағасына да әсер ете алмайды;
• баға, технология және ықтимал пайда жөніндегі
ақпараттар белгілі болады;
• жаңа фирмаладрдың салаға кіруіне немесе одан
шығуына тосқауылдар қойылмайды.
Жетілмеген бәсекеде нарықтық құрылымның негізгі
механизмі
•
• Тарихи логика тұрғысынан жетілген бәсекелі нары қты талдаудан
кейін жетілмеген бәсекелі нарықты зерттеуге көшу қиын емес еді.
Жетілмеген бәсекелі нарықты талдауға көрнекті үлес қосқан
экономисттердің қатарына О. Курко, Э.Чембирлин, Д.Робинсон,
Д.Хинс және тағы басқалары жатады. Жетілмеген б әсекелі
нарықты механизмін анығырақ түсіну үшін нарықтық
құрылымдарды жіктеуді қарау маңызды. Солай болғанда
жетілген мен жетілмеген бәсекелердің арасында ғы
айырмашылықтар анығырақ көрінеді.
• Нақты жағдайда тек таза (жетілген) немесе жетілмеген б әсекелі
«таза» монополия болмайды. П.Самуэльсонны ң пікірінше, на қты
өмірде монополиялар жетілмеген бәсекенің элементтерімен
ерекше қабысуы ретінде көрініс алады.
з ғ а
ы ң ы
л а р
з а р т ! ! !
Н а х м е
ра

Ұқсас жұмыстар

Бәсеке туралы түсінік, оның түрлері

Бәсеке және монополия

Бәсеке ережелері

Нарық механизмі

Нарықтық механизмнің басты элементі ретінде

Бағалық бәсеке

Бәсеке

НАРЫҚ ЖӘНЕ БӘСЕКЕ

Бәсеке және монополия жайлы

Монополияның түрлері

Пәндер