Кәсіпкерлік және оның даму тарихы

Презентация қосу

Кәсіпкерліктің даму тарихы

Орындаған: Керім Б.С.
Тексерген: Алимжанова
А. М.
Жоспар:
1.Кәсіпкерлік жайлы жалпы
түсініктеме.
2.Кәсіпкерліктің даму тарихы.
3.Кәсіпкерліктің дамуы үшін қажетті
негізгі экономикалық, әлеуметтік
құқықтық жағдайлары.
4. Қазақстанда кәсіпкерліктің
қалыптасу және даму тарихы.
1. Кәсіпкерлік жайлы жалпы
түсініктеме.

Кәсіпкерлік – бұл шаруашылы қ ж үргізуді ң әдісі ж әне өз
бетімен жұмыс істеуге негізделген экономикалы қ ойлауды ң
ерекше типі. Кәсіпкерлікті дамытуды ң басты с әті нары қ
экономикасында бәсекелестік отанын құру үшін ғана емес,
сонымен қатар еркін к әсіпкерлік үшін жол ашатын мемлекет
иелігінен алу мен мемлекеттік меншікті жекешелендіру
болып табылады. Әр бір затты ң немесе құбылысты ң өзіне
тән даму және қалыптасу тарихы бар. Сол т әрізді
кәсіпкерліктің даму тарихы талай ғасырларды қамтиды.
Дегенмен қазіргі түсінікті ң орын алуы капитализмні ң
қалыптасу және даму кезе ңіне сай келеді. Буржуазиялы қ
саяси экономияда кәсіпкерлік т үсінігі XVIII ғасырда пайда
болды, сонымен қатар «меншік иесі» деген т үсінік алды.
Кәсіпкерлік – адам қызметінің ерекше саласы және ол
еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған
кезінде атақты неміс экономисі Гарвард университетінің
профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер мән берген. Ол былай
деп айтқан «Кәсіпкер болу – басқаның істегенін істемеу».
Екінші жағынан кәсіпкерлер – алдымен кәсіпкерлік
жұмысты ұйымдастырушылар. Ол туралы француз
экономисі Жан Батист Сэй былай деген: «Кәсіпкер –
адамдарды өндірістік шеңбер ауқымында
ұйымдастыратын адам». Кәсіпкерлік терминін алғаш рет
айналымға енгізген ағылшын ғалымы Ричард Кантильон
болды. Бұл ағымға, ол нарықтық тәуекелділік
жағдайында табыс алу мақсатымен өндірісті
ұйымдастырудағы адам белсенділігін жатқызды.
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес
ұғымдарын балама түрінде қарастыру жиі кездеседі.
2. Кәсіпкерліктің даму тарихы.

• Кәсіпкерлік терминін ал ғаш қы рет а ғылшын экономисі – Ричард
Контильон (1650-1758жж) енгізді. Б ұл ұғым ға ол нары қты қ
тәуекелділік жағдайында табыс алу ма қсатымен өндірісті
ұйымдастырудағы адам белсенділігін жат қызады.
• Кәсіпкерлік адам қызметіні ң ерекше саласы ж әне ол е ңбекті ң бас қа
түрлерінен оқшауланып т ұрады. Б ұған кезінде ата қты неміс
экономистісі, Гарворд профессоры Иозиф Шумпетер (1883-1950жж)
мән берді. Оның айт қан мынадай с өзі эпиграф болып саналады
«Кәсіпкер болу – бас қаны ң істегенін істемеу».
• Екінші жа ғынан алдымен к әсіпкерлік ж ұмысты ұйымдастырушылар.
Ол туралы француз экономисі Жан Батист Сей (1767-1832жж) былай
деген «Кәсіпкер — адамдарды өндірістік ше ңбер ау қымында
ұйымдастыратын адам».
• Буржуазиялы қ саяси экономияда к әсіпкерлік т үсінігі XVIII ғасырда
пайда болды, сонымен қатар «меншік иесі» деген т үсінік алды .
КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ДАМУ ТАРИХЫ 4 БАҒЫТТА ДАМЫДЫ:

1 – бағыт. 2 – бағыт. 3 – бағыт. 4 – бағыт.
Кәсіпкерлікті тәуекел- Ж. Сей мен А. Маршал- Кәсіпкерлік теориясын Бұл бағыттың негізін
дікпен байланыстырды. дың көзқарастарымен құрудағы негізгісі мен салған адамдар П.
Бұл бағыттың негізін байланысты. Олардың перспективалық бағыт. Дюркер, В. Санто олар
салушысы болып фран- ойынша өндірістік Бұл бағыттың негізін кәсіпкерлікті
цуз экономисі – Ричард факторлардың бірі салушы Шумпеттер. менеджментпен тығыз
Контильон болып сана- рационалдық Егер шаруашылық байланыстырады.
лады. Ол мынадай ше- комбинацияны жүзеге субъектілері жаңа Кәсіпкерлік пен
шімге келеді: асыру және қалыпты комбинацияны жүзеге менеджмент бірін-бірі
«Кәсіпкер кәсіпкерлік табыс табу. асырмаса, ол кәсіпкер толықтырып тұрады
болашақтағы мүмкін- болып саналмайды. және құрамдас бөлігі
діктерді болжап, өзіне Кәсіпкерлік болып табылады.
табыс табу мақсатында функцияларын Менеджмент көбінесе
мүмкіндіктерді жүзеге мынадай адам ғана кәсіпорынның қызмет
асырады. Сұраныс пен жүзеге асыра алады. көрсету саласына көп
ұсыныс қатынасын Егер ол сезімтал, көңіл бөледі және
ескере отырып, кәсіп- иновациялық кәсіпкерліктің басқару
кер тауарды арзан баға- өзгерістерге икемді стилін нығайтады.
ға сатып алып, қымбат адам болса, жаңалықты
бағаға сатады». таба білетін, оның
нәтижесін тиімді
қолдана білетін тұлға.
3. Кәсіпкерліктің дамуы үшін
қажетті негізгі экономикалық,
әлеуметтік құқықтық жағдайлары.
• Экономикалық жағдай – б ұл бірінші кезекте тауар ға ұсыныс ж әне олар ға с ұраныс;
сатып алушыларды ң сатып алатын тауар т үрлері; сатып алу ға ж ұмсалатын а қша
құ ралдарының көлемі; е ңбек а қы де ңгейіне әсер ететін ж ұмыс орындары, ж ұмысшы
күшінің артықшылы ғы немесе жетіспеушілігі ж әне оларды ң тауарды сатып алу
мүмкіндігі.
Жалпы экономикалы қ жа ғдай ға а қша ресурстарыны ң болуы, оларды алуды ң ы ңғайлы
жолы, инвестициялан ған капиталды ң кіріс де ңгейі, қарыз ға алын ған құралдарды ң шамасы
елеулі әсерлерін тигізеді.
• Кәсіпкерлік істі қалыптастыруда экономикалы қ жа ғдайлар ға әлеуметтік жа ғдайларды ң
жақын болуы қисынды болып табылады. Е ң алдымен сатып алушылар әр уа қытта
өздеріне сай, к өңілге қонымды тауарларды сатып алу ға тырысатынын естен шы ғармау
керек. Уақыт аралы ғы өткен сайын с ұранысты ң өзгеруі м үмкін. О ған әлеуметтік-
мәдениеттік орта ға қатысты әрт үрлі факторлар әсер етеді. М ұндай жа ғдай
тұтынушыларды ң өмір салтына да ы қпал жасай алады. Өз кезегінде өмір салты
тұтынуға, тауарға деген с ұраныс қа қатысы бар екендігін білдіреді. Әлеуметтік жа ғдай
жеке адамның ж ұмысқа деген ы қыласына да әсерін тигізбей қоймайды. Ол өз кезегінде
еңбекақы шамасына, е ңбек жа ғдайына әсерін тигізеді.
4. Қазақстанда кәсіпкерліктің
қалыптасу және даму тарихы.
Кәсіпкерлікті ң дамуына патша үкіметіні ң салы қ ж үйесіні ң әсеріне байланысты
мәселеге К.Р.Несіпбаеваны ң кандидатты қ диссертациясында талдау жасалды.
Қазіргі кезе ңдегі отанды қ зерттеушілерді ң е ңбектері к әсіпкерлік тарихын
зерттеуде маңызды орын алады. Қаза қстанны ң т әуелсіз мемлекет ретіндегі жа ңа
даму кезе ңіне аяқ басуы, к әсіпкерлікті ң тарихына деген қызы ғушылы қты
арттыра түсті. Қаза қ хал қыны ң т ұрмыс-тіршілігі, қол өнер к әсіпшілігіні ң
халыққ а қызметі туралы талдаулар С. Мадуановты ң е ңбегінде жасалады.
Қазақстан тарихыны ң тарихнамасында қо ғамны ң әлеуметтік-экономикалы қ
құрылымын сараптау ма қсатында тарихнамалы қ зерттеулер ж үргізілді. Оларды ң
ішінде Д.И.Дулатова ж әне Т.Т өлебаевті ң е ңбектері ма ңызды болып табылады.
М.Ф.Пузиков ж әне С.Е.Мамытова өздеріні ң ғылыми ма қаласында қаза қ
даласында ғы ХІХ-ХХ ғғ. то ғысында ғы ауыл шаруашылы ғыны ң қандай
салаларында к әсіпкерлікті ң қалыптасу процесі ж үргендігін қарастырды.
Отандық тарихнамада к әсіпкерлік та қырыбына арнал ған арнайы кешенді
зерттеулер енді қолға алынып келеді. Оларды ң қатарында Д.Жа қыпбекова,
Ф.М.Сұлтанова, Қ.Ж. Әбілов сия қты ғалымдарды ң ғылыми ж ұмыстары бар.
Ф.М.Сұлтанованың ғылыми ж ұмысы 1867-1914 жж. Жетісу облысында ғы
кәсіпкерлікті ң қалыптасу ж әне даму тарихына арналады. Атал ған зерттеу
жұмысында Жетісу облысында ғы сауда, өнерк әсіп салаларында ғы к әсіпкерлік
түрлері сарапталынды. Қ.Ж. Әбіловті ң докторлы қ диссертациясы к әсіпкерлік
тарихын зерттеуде ма ңызды орын алады. Б ұл е ңбекте Қаза қстанда ғы
кәсіпкерлікті ң даму тарихы т ұтас қарастырыл ған.
Сонымен, қарастырылып отыр ған кезе ңдегі Қаза қстанны ң о ңт үстік өлкесіндегі
кәсіпкерлікті ң қалыптасу ж әне даму тарихы осы уа қыт қа дейін арнайы т үрде
талдауға түспеген м әселе болып табылады.
Зерттеу жұмысыны ң ма қсаты мен міндеттері. Диссертациялы қ ж ұмысты ң негізгі
мақсаты – 1861-1917 жылдар аралы ғында ғы Қаза қстанны ң о ңт үстік айма ғында ғы
кәсіпкерлікті ң қалыптасу ж әне даму тарихын жан-жа қты зерттеу.
Алға қойылған мақсатқа жетуде мынандай на қты міндеттерді шешу к өзделді:
— Қазақстанның оңт үстік айма ғында ғы к әсіпкерлікті ң қалыптасуыны ң саяси
және экономикалық ал ғышарттарын к өрсету;
— кәсіпкерлікті ң қалыптасып, дамуына жергілікті өнерк әсіпті ң тигізген әсерін
қарастыру;
— сауда саласында ғы к әсіпкерлікті ң даму де ңгейіне талдау жасау;
— оңтүстік айма қта ғы ауыл шаруашылы қ к әсіпкерлігіні ң дамуын аны қтау;
— жергілікті халы ққа қызмет к өрсету (к өліктік, қол өнер-шеберханалы қ ж әне
тұрмыстық қызмет) саласында ғы к әсіпкерлікті ң даму ерекшеліктерін талдау;
— оңтүстік айма қта ғы к әсіпкерлерді ң әлеуметтік ж әне этникалы қ құрылымын
саралай отырып, қаза қ к әсіпкерлеріні ң іскерлік м үмкіндіктерін ба ғалау.
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Кәсіпкерліктің даму тарихы

Кәсіпкерлік ұғымы және даму тарихы

КӘСІПКЕРЛІК – ШАРУАШЫЛЫҚ ЖҮРГІЗУДІҢ ӘДІСІ

Кәсіпкерліктің даму эволюциясы

Кәсіпкерлік қызметтің экономикалық және әлеуметтік мақсаттары

Экономикадағы кәсіпкерліктің мәні

Кәсіпорын пен шағын бизнестің айырмашылығы

Кәсіпкерліктің мәні және шығу тарихы

Қазақстан Республикасы кәсіпкерлігін мемлекеттік қолдау. Кәсіпкерлікті қолдаудың нормативті- құқықтық базалары

Кәсіпкерлік қызмет жүйесіндегі бизнес- жоспарлау

Пәндер