Операциялық жүйелер, түрлері, қызметі жайлы

Презентация қосу

Қ аза қ ст ан Республикасыны ң білім ж ә не ғ ылым минист рлігі
Семей қ аласы Ш ә к ә рім ат ында ғ ы мемлекет т ік университет і

СӨЖ

• Тақырыбы:Операциялық жүйелер, түрлері,
қызметі.

Орындаған: Керменбай Н.Қ
Тексерген:
Жаксыгулова Д.Д
Тобы:ТЖ-
505
•Операциялық жүйе (Операционная система; operating system) —
компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын,экранды, диск- жетектерді
пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық ж үйенің бас қаруымен іске қосылатын
басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш
құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа. Алғашқы
компьютерлердің операциялық жүйесі болған жоқ, себебі бас қару программалары тек
компьютердің нақты бір типіне арналып жазылды, біра қ шал ғайлы қ жабды қтар ға
стандарттардың пайда болуымен, сан алуан компьютерлер үшін осындай жабдықпен
әрекеттестіктің бірыңғай программаларын жазуға мүмкіндік туғызды. Операциялы қ
жүйені жазудың екі жүйесі бар — тұрақты сақтауыш құрылғыға барлық жүйені жазу
және қатқыл дискіден операциялық жүйенің калған бөлігінің тек ж үктеу
программаларын ғана жазу. Мекемеде пайдаланылатын ша ғын компьютерлер,
әдеттегідей, MS-DOS немесе ең соңғы OS/2операциялық жүйесін пайдаланады.
Ықшам машиналарда, дискжетектердің қажеттілігінен аула қ болу үшін, т ұра қты
сақтауыш құрылғыда жазылған операциялық жүйені пайдаланады.
Миникомпьютерлерде UNIX немесе өте танымал емес жүйелер PICKнемесе BOS (
Ұлыбритания) сияқты операциялық жүйе пайдаланылады; сондай-а қ компьютерді ң
нақты бір типіне арналып әзірленген операциялық жүйелер де кездеседі.
• ОЖ тарихы жарты ғасырдай
уақытты қамтиды. Ол көбінесе
есептеуіш аппаратураның және
элементтік базасының дамуымен
байланысты анықталады. Бірінші
сандық есептеуіш машиналар 40ж.
басында пайда болып,
операциялық жүйелерсіз жұмыс
істеді, ұйымдардың есептеу
процессіндегі барлық есептері
бағдарламалаушымен басқару
пультінен қолмен істелінді..
• 50ж. ортасынан мониторлық жүйелер
пайда болды, олар тапсырмалар пакетін
орындауда операторлар жұмысын
автоматтандырды. 1965-1975ж.
интегральным микросхемаларға өту
компьютерлердің келесі ұрпағына жол
ашты, олардың өкілі IBM/360. Осы
кезеңде қазіргі ОЖ – лерге қатысты
барлық коцепциялар:
мультипрограммалау,
мультипроцесстеу, көптерминалды іс-
тәртіп, виртуальды жад, файлдық
жүйелер, қол жетуді шектеу және
желілік жұмыстар жасалды. 60-ж.
аяғында ARPANET глобальды желісін
• 70-ж. ортасына қарай мини-компьютерлер кең
тарала басталды. Мини-компьютерлердің
архитектурасы мэйнфреймдармен
салыстырғанда қарапайым болды, бұл
олардың Операциялық жүйелерінде де
кескінделді. 70-ж. ортасынан бастап UNIX ОЖ-
ні қолдану компьютерлердің әртүрлі типтеріне
жеңіл түрде көше бастады. ОЖ Unix алдымен
мини-компьютерлерге жасалған болса да,
оның икемділігі, элеганттылығы, қуатты
функционалдық мүмкіндіктері және ашықтығы
компьютерлердің барлық класстарында
орнықты позицияда болуына жағдай туғызды.
80ж. басы операциялық жүйе тарихында
дербес компьютерлердің пайда болуымен
айрықша мәнді болды.
• 80 жылдарда коммуникациялық
технологияларға локальдық желілер
үшін негізгі стандарттар: 1980 жылы —
Ethernet, 1985 — Token Ring, 80ж.
аяғында — FDDI қабылданды. Бұл
төменгі деңгейдегі желілік ОЖ
үйлесімділігін, сондай-ақ желілік
адаптер драйверлерімен ОЖ
интерфейсін стандарттауды
қамтамасыз етті
• . 90ж. басында барлық ОЖ-лар әртекті
клиенттер және серверлермен жұмысты
қолдай алатын қабілеті бар желілік ОЖ
айналды. Тек қана коммуникациялық
есептерді (Cisco Systems
компаниясының IOS жүйесі) орындауға
арналған мамандандырылған желілік
ОЖ-лер пайда болды.. Соңғы
онжылдықтар ішінде корпоративтік
желілік ОЖ-лерге ерекше көңіл бөлінді,
олар үшін масштабтаудың жоғарғы
дәрежесі, желілік жұмысты қолдау,
қауіпсіздіктің дамыған құралдары,
гетерогендік орталықта жұмыс істеу
мүмкіндігі, орталықтан әкімшілік ету
• Операциялық жүйе, қыс. ОЖ - компьютерді
басқаруға арналған және қолданбалы
программалармен байланысы бар нақты программа.
Операциялық жүйе – компьютер құрылғыларының
үздіксіз жұмыс істеуін ұйымдастырушы және түрлі
командаларды орындауы арқылы пайдаланышының
машина жұмысын басқаруына жеңілдік келтіруші
жүйелік программалар. Оның негізгі қызметі –
программалардың бір – бірімен және сыртқы
құрылғылармен өзара әрекетін ұйымдастыру,
оперативті жадты бөлу, компьютердің жұмыс істеу
кезіндеқате жіберілу сияқты түрлі оқиғаларды анықтау,
дискіні жұмыс істеуге дайындау, монитор мен
принтердің жұмыс істеу режимдерін орнату,
пайдаланушының программасын іске қосып, оны
орындау т.б.. Яғни ОЖ – машина жұмысын басқаруға
толық жеңілдік беретін жүйе. Ол осы үшін арналған
иілгіш не қатты магниттік дискіге жазылып қойылады.
Сондықтан ОЖ – ны дискілік операциялық жүйе ( ДОЖ,
не DOS ) деп те атайды. Дербес компьютерлер үшін кең
тараган оиерациялық жүйелерге МS (РС) DOS, Windows
• Компьютерлік желілерді қолдану мыналарды
жүзеге асыруға мүмкіндік береді:
• ақпаратты өңдеу процесінің нақты бір
компьютерден тәуелсіздігі;
• желінің бір ДК-сында сақталу есебінен бір
ақпаратты қосарлау мүмкіндігінің жойылуы;
• ақпарат сақталуы сенімділігінің жоғарылуы;
• ақпаратты рұқсат етілмеген енуден қорғауды
жақсарту;
• ұйымның бөлімшелер және қызметкерлері мен
арасында жылдам, қағазсыз ақпарат алмасу
мүмкіндігі.
• Операциялық жүйенің функциясына кіреді:
Қолданушымен сұқбатты жүзеге асыру; Еңгізу-
шығару және деректермен басқару;
Бағдарламалардың өндеу процесін жоспарлау және
ұйымдастыру; Ресурстарды орналастыру
(оперативтік жадпен кэш жадты, процессорді,
сыртқы құрылымды); Бағдарламаларды орындалуға
еңгізу; Бірнеше көмекші операцияларды
қамтамасыз ету; Әр түрлі сыртқы құрылымдар
арасында ақпараттарды беру; Перифериялық
құрылымдарды бағдарламалық қолдау жұмыстары
(дисплей, пернетақта, диск жинақтауыш,
принтержәне т.б.).
• Операциялық жүйені компьютердің құрылымдарың
басқару бағдарламасының жалғасы дейміз. ОЖ
төрт негізгі түрі бар:
• Бір пайдаланушылық бір есептік, олар бір пернетақтаны
қолдайды және тек бір есеппен жұмыс істей алады; Бір
пайдаланушылық бір есептік фондық мөрімен, негізгі есеппен
бірге қосымша есепті еңгізе алады және ақпаратты мөрге
бағыттайды. Бұл көп көлемді ақпараттарды мөрге жіберу
жұмысың тездетеді.; Бір пайдаланушылық көп есептік ,бір
қолданушыға көп есептермен жұмыс жасап,өндей алады.
Мысалы, бір компьютерге бірнеше принтерлер қосуға болады
және әр қайсысы өз жұмысын атқарады; Көп пайдаланушылық
көп есептік, бір компьютерде бірнеше қолданушылармен
бірнеше есептер еңгізе алады.Осы ОЖ өте күрделі және
бірталай машиналық ресурстарды керек етеді.
•ОЖ –гі файлдық жүйе дегеніміз не? Файл (file – бума, десте) белгілі бір
атпен магниттік дискіде жазылған біртектес ақпараттар жиыны. ОЖ жұмысы үшін
керекті мәліметтер рөлін әртүрлі типтегі файлдар атқарады. Файл бағдарламадан,
не оларға қажеті берілген сандар тобынан, мәтінен тұруы мүмкін. Әрбір файлдың
файлдар каталогында тіркелген өзіндік аты болуы керек. Файлдың толық атауы екі
бөліктен тұрады: аты және типі. Файлдың аты – 8 таңбаға дейінгі әріптен
басталатын сандар мен әріптер жиыны, ал оның 3 таңбадан аспайтын екінші бөлігі
оның типі не атының кеңейтілуі деп те айтылады. Бір каталогта аттары бірдей
файлдар болмауы тиіс. Файлдың типі кейде болмауы мүмкін. Файлдың аты мен типі
нүктемен бөлінеді. Файлдың толық аты латынның бас не кіші әріптерімен беріледі
(сандар да кіреді). Мысалы:
•COMMAND.COM
• NORTON. EXE
•GAME.BAS
• AIGUL.TXT.
• MARAT. DOC
• MS DOS ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
MS DOS (Microsoft Disk Operating System)
операциялық жүйесі —16-разрядты
персональдық компьютерлерде өте кең таралған
ОЖ. Ол келесі негізгі модульдерден тұрады (2
сурет): Енгізу/шығару базалық жүйе (BIOS);
• Алғашқы қосылу блогі (Boot Record);
• Енгізу/шығару базалық жүйенің кенейту модулі
(IO.SYS); өндеуді тоқтату модулі (MSDOS.SYS);
• командалық процессор (COMMAND.COM);
• MS DOS утилиттары.
• Қабықшалар /Оболочки/ — бұл күрделі бағдарламалау
жүйелерімен мысалы DOS –пен жұмыс істеу кезінде
жұмысты женілдету үшін құралған бағдарламалар.
Олар қолайсыз командалық қолданушы интерфейсің,
графикалық интерфейсің немесе «мәзір» типті
интерфейсің өзгертеді. Қабықшылар қолданушыға
файлдармен және көп таралған сервистық
қызметтермен жұмыс істеуге қолайлы. Қазіргі дербес
компьютердің көп таралған қабықшылардың бірі -
Norton Commander пакет бағдарламасы. Ол
қамтамасыздандырады: Құру, көшіру, жөнелту, атын
өзгерту, жою, файлдарды іздеу, сонымен қатар олардың
атрибуттарың өзгерту; Каталог ағашын көрсету және
адамның қабылдауына ыңғайлы енгізілген файлдар
түрін сипаттау; Құру, жаңарту және архивті ашу;
Мәтіндік файлдарды қарап шығу; Мәтіндік файлдарды
редакторлау; Барлық DOS командаларының орындалуы;
Бағдарламалардың қосылуы; Компьютер ресурстары
жайлы ақпарат шығару; Каталогтар құру және жою;
Компьютерлер арасында байланысты қолдау; Модем
арқылы электрондық почтаны қолдау.
• WINDOWS6 UNIX6 LINUX ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРІ
Windows Операциялық жүйесі Қазіргі кезде әлем
бойынша көптеген компьютерлер Microsoft
фирмасының Windows жүйесінде жұмыс жасайды.
Бірнеше көп қолданатын версияларын қарап
шығайық. Windows NT (NT — англ. New Technology) —
бұл жай графикалық қабықша емес, ол операциялық
жүйе. Дербес компьютерлердің жаңа модельдерінің
мүмкіншілдіктерін қолдананады және DOS
жүйесінсіз жұмыс істей алады. Windows NT — 32-
разрядты ОЖ. Ол қолданушыларға көп міндетті
атқаратын, көп процессорлық қолдау, құпиялық,
деректерді қорғау және т.б. қамтамасыз етеді.
• Windows 95 универсальды жоғарғы өнімді көп міндетті
атқаратың және көп үздіксіз 32-разрядты кең таралған
желілік мүмкіншілігі бар және графикалық интерфесі бар
операциялық жүйе. Windows 95 — жеке бағдарламалар
арсындағы ақпараттармен алмасуды іске асыратың және
мәтіндік, графикалық, дыбыстық және видео ақпаратттарды
өндеу, мультимедиямен жұмыс жасау мүмкіндіктерін
қолданушыға қамтамасыз ететін интеграцияланған орта.
Windows 95-тің қолданушы интерфейсі өте тиімді және
қарапайым. Windows 3 қабықшасына қарағанда бұл
операциялық жүйе компьютерде операциялық жүйе DOS-ты
қажет етпейді. Ол ДК немесе Pentium-ге арналған. Жедел
жадының көлемі 32—128 Мбайт болу қажет. Компьютерді
қосқаннаң кейін және BIOS мәтіндік бағдарламаларды
қолданған соң Windows 95 операциялық жүйесі автоматты
түрде қатты дисктан еңгізіледі.
• Windows 98 -бен Windows 95-тің
айырмашылығы: Windows 98
операциялық жүйесінде Internet Explorer
браузерімен біріктірілген және Web-
браузер түрінде жасалған. Windows
2000 Professional — әр түрлі
компьютерлерде- портативтіден бастап
серверліге дейін қолданылатың жаңа
ғасырдың операциялық жүйесі.
Интернетте коммерциялық әрекеттерді
жасау үшін тиімді операциялық жүйе.
• Пайдаланылған әдебиеттер:
• https://kk.wikipedia.org
• kz.informatik-book.
• bilim-all.kz
• www.google.kz

Ұқсас жұмыстар

Операциялық жүйелер және түрлері

Операциялық жүйелер және оның түрлері

Операциялық жүйесі, түрлері, қызметі

Оперциялық жүйелер,түрлері,қызметі

Операциялық жүйелер,түрлері,қызметі туралы ақпарат

Операциялық жүйе. Операциялық жүйенің түрлері

Операциялық жүйелер, оның даму түрлері ( MS –DOC, NC,OS/2,UNIX,Windpws оның түрлері)

Операциялық жүйелер, оның даму және түрлері (MSDOC, NC, OS/2,UNIX, Windows, оның түрлері)

Операциялық жүйелер, түрлері, қызметі

жүйелер, түрлері, қызметі

Пәндер