Тері құрылысы және химиялық құрамы




Презентация қосу
Тері топографиясы
құрылысы және химиялық
құрамы.

Тексерген:Бауыржанова А.З.
Орында ған: Әнуаров С Ә
Тобы:ТК-421
Жоспар:
ТЕРІ.
ТЕРІ ТОПОГРАФИЯСЫ.
ТЕРІНІҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ.
Тері - жануарлар денесінің сыртқы қабаты. Ол
ағзаны сыртқы орта әсерінен қорғайды және
сонымен қатар зат алмасу, сыртқа шығару,
жылу реттеу процесіне қатысады. 
ТЕРІ ТҮКТІ, ЖҮНДІ ЖАБЫННАН, ЭПИДЕРМИСТЕН
(ҚЫРТЫС), ДЕРМА (ӨЗЕҢ) МЕН ТЕРІАСТЫ
ЖАСУШАДАН (ШЕЛ) ТҰРАДЫ. БЫЛҒАРЫ ШЫҒАРУ
ҮШІН ТЕРІ ӨЗЕҢІ, АЛ ҮЛБІР ЖӘНЕ ТОН ҮШІН ӨЗЕҢГЕ
ҚОСА ҚЫРТЫС ПЕН ТҮКТІ ЖАБЫН
ПАЙДАЛАНЫЛАДЫ.
Қыртыс — жүнді жабын астында орналасқан беттік  қабат. Ол 
өте  жұқа,  терінің  1/20  бөлігін  құрайды  және  бірнеше 
эпителиальды тор қатарынан тұрады. 

Өзең -бұл терідегі беріктілігімен де, қалыңдығымен де 
ерекшеленетін ең негізгі қабат. 

Теріасты шел қабаты борпылдақ талшықтардан 
тұрады. Талшықтар арасында май мен қан тамырлары 
көптеп орналасады.
Коллаген Эластин Ретикул
талшығы талшығы талшығы
• белок • коллаген • негізінен
коллагенен талшығынан ретикулин
пайда аздаған белогынан
болады, бұйралығы тұрады. Ол
оның мен біраз барлық
қайнатқан қалыңдығым өзеңді
кезде ен өткізетін
желімге өзгешелене және
айналуы ді. Олар эпидермисп
негізгі өзеңнің ен
қасиеті төменгі шекараласқ
болып бөлігі, тор ан қабатқа
табылады. шекарасынд қалың тор
а түзеді.
орналасқан.
Өзең екі негізгі қабаттарға бөлінеді: емізікше және торлы.
Емізікше қабат өзеңнің  жоғарғы  бөлігінде  орналасқан. 
Көбінесе,  малдардың  осы  жерінде  жүн  тамыры  бекиді. 
Осыған  тер  мен  май  бездері  кіреді.  Бұнда  коллаген 
талшықтары  жұқалау.  Олар  түк  қалташығына  қарсы 
бағытталған.
Торлы қабат  -  өзеңнің  төменгі  қабаты.  Ол  былғары  мен 
теріден  өнделген  барлық  терінің  беріктігін  анықтайды.  Ол 
біркелкі  коллаген  талшықтарының  өрілімдерінен  тұрады.  Біз 
осы  қабаттың  иілгіш,  жұқа  болуын  қадағалаймыз.  Қабат 
жұқалығы  малдың  жай-күйін  анықтайды,  күту  жағдайына, 
сою  уақытына,  малдың  түріне  байланысты  құбылады. 
Талшықтардың  өрілу  топтары  терінің  қай  жерінде 
орналасуына байланысты сипатталады. 
ТЕРІНІҢ ТОПОГРАФИЯЛЫҚ
БӨЛІКТЕРІ:

а -мүйізді ірі 
малдын терісі; 
б-жылқы терісі, 
штрихпен 
белгіленген ең 
қалың тығыз 
жері жая 
-"шпигель"; 
в -тиін терісі.
Ірі қара мал және жыл қы терісіні ң
топографиясы.
Терінің топографиялық құрылысы негізінде мех өндірісіндегі
қалдықтарды болдырмау үшін, көбінесе ірі емес мамықтық мал
терілерін қолданады. Ал тері өндірісінде шошқа, жылқы, ірі қара мал
терілерімен байланысты. Олардың топографиясы біршама өзгеше.
Шошқа терісінің топографиясы
Ірі қара мал терісі келесі бөліктерде
талданады.

• Тері өндірісіндегі терінің 2
маңызды бөлігі. Ол беріктігі
Жонарқа мен жыртылған кезде аз
ұзартуымен сипатталады.

Құйымш • Теріні тығыз және иілгіш
бөлігі.
ақ тұсы

Қол
• Бұлар борпылдақ және жұқа
және болып келеді.
мойын
Жылқы  терісін  екіге  бөлуге  болады:  алдыңғы және сауыр
терісі.  Орны  бойынша  ірі  қара  мал  терісіндей  жонар қаны ң 
орнына  алдыңғы  бөлігі  орналасқан.  Бірақ  ол  борпылдақ 
құрылысымен ерекшеленеді. 
Жылқының сауыр терісі –  жылқы  терісінің  артқы  бөлігі, 
артқы  аяқтарымен  бірге  кесіліп  алынған  жылқының  сауырын 
жауып тұратын тері. 

Шошқа терісінің топографиясы  өзгеше.  Теріні  ортаңғы 
бөлігінде  жонарқа  және  мойын  терісі  бар.  Оны  бөксе  деп 
атайды.  Қалған  бөліктері    бөксенің  бүйірінде  орналасқан,  оны 
қол  терісі  деп  атайды.  Оларды  аяқ  киімнің  жоғарға  жағына 
және қайыс белдіктер дайындауда қолданады. 
Су. Су теріні ң к ө п б ө лігін құ райды. Мал денесінен
сыпырыл ғ ан жас тері я ғ ни консервленбеген тері салма ғ ыны ң
65-70 % су құ райды. Терідегі суды ң м ө лшері жынысына,
жасына ж ә не т ү ріне байланысты ә р т ү рлі болады. Мысалы,
сиыр терісіне қ ара ғ анда ө гіз терісінде су к ө бірек, ал б ұ зау
терісіне қ ара ғ анда сиыр терісінде су к ө бірек.

Минералды т ұ здар. Малды ң денесінен жа ң а сыпырыл ғ ан
теріде минералды т ұ зды ң м ө лшері шамамен -1-1,5%.
Эпидермисте минералды т ұ здар к ө бірек шамамен 2%. Тері
асты клетчаткасында аз шамамен 0,5%.

Май. Терідегі майды ң м ө лшері малды ң т ү ріне, жасына,
жынысына ж ә не қ оректік заттарды ң жиналу де ң гейіне
байланысты. Ә сіресе шош қ а ж ә не қ ой терілерінде май
м ө лшері к ө п 30%.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Әсенова  Б.Қ.  Былғары  және  мех  технологиясы:  оқу 
құралы / А.Н.Нұрымхан, А.Н.Нұрғазезова.- Семей, 2008.
2. Мәдиев  Ө.Қ.  Былғары  және  тері  технологиясы: 
оқулық / Айтөленова Қ.Т. - Алматы, 2010.
 
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар
Тері топографиясы құрылысы және оның химиялық құрамы
Терінің топографиясы, құрылысы және химиялық құрамы. Малдың терісіне әсер ететін факторлар. Теріні консервілеу және сақтау
Аңдардың терісі және оның туындылары
Органдар биохимиясы
Мүшелер және ұлпалар биохимиясы
ТЕРІ ТОПОГРАФИЯСЫ
Жануардағы тері және олардың туындылары
Хлордың қасиеттері
Тері топографиясы құрылысы және химиялық құрамы
БЫЛҒАРЫ ШИКІЗАТЫ
Пәндер