Электр және сәуле жарақаттары кезіндегі алғашқы ветеринариялық көмек көрсету

Электр және сәуле жарақаттары
кезіндегі алғашқы ветеринариялық
көмек

Орындаган: Көкенаев М.М
Тексерген: Ахметжанов О.Н
Тобы: ВС-303
ЖОСПАР:

I КІРІСПЕ
II НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.Электр тоғы
2. Элкетр тоғы өткен кезде малдың жалпы белгілері
3. Электрлі жарақаттану дәрежелері
4. Алғашқы ветеринариялық көмек
5. Сәуле ауруының пайда болуы
ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ
ІV ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Найзағай әсерінен немесе электр тоғы -
атмосфералық электр түйісінің әсерінен
болатын зақым электр жарақаты деп
аталады. Электр тоғының немесе
найзағайдың электр ұшқынының
организм арқылы өтуі жергілікті және
ортақ бұзушылықты туғызады. Электр
жарақаты кезіндегі жүйке жүйесіне
электр тоғының әсері нәтижесінде
пайда болған ортақ құбылыстар аса
қауіпті. Тоқ соққан мал бірден есінен
айырылады, бұлшық еттің қысқаруынан
кейде зардап шеккен малды электр тоғы
бар өткізгіштен ажырату өте қиынға
түседі.
Жүйке клеткаларының
зақымдалуының нәтижесінде ауыр
күйді бастан өткереді. Тоқтың денеге
кіретін нүктесінен шығатын жеріне
дейінгі жолы«тоқілгегі» деп аталады.
Элкетр тоғы өткен кезде малдың жалпы
белгілері:
соққылар , дірілдеу,
дененің күйіп ашуы,
бұлшық еттің құрысуы,
тыныс алудың тарылуы
Электрлі жарақаттану
дәрежелері

1.Дәреже зардап шеккен мал есінен танбайды,
бұлшық еттері қалшылдап қысқарады
2.дәреже бұлшық еттердің қалшылдай
қысқаруы мен малдың естен тануы
3.дәреже жануардың жүрек қызметі мен тыныс
алуы бұзылады
4.діреже клиникалық өлім жағдайында болады
Малды ток ұрғанда термиялық, электралиттік, биологиялық әсер етеді.
Токтың термиялық әсері – дене терісінің әр жерінің күюі, қан тамырларының,
нерв жүйелерінің қызуымен (көтеруімен) байланысты.
Электролиттік әсері – қанның және организмнің басқа да сұйықтарының
ыдырауына байланысты, оның физикалық құрамының бұзылуын туғызады.
Токтың биологиялық әсері – ағзаның тірі жасушаларының қызуы нәтижесінде,
адам буындары тартылып, жүрек, өкпе қысылады, нәтижесінде қан айналу мен тыныс
алу мүшелерінің жұмысы нашарлайды, тіпті олар жұмысын тоқтатуы да мүмкін.
Электр тогының әсерінің әртүрлілігіне байланысты, жрарқаттанудың екі түрі
болады: Электрлік жарақат, электр тогының соғуы.
Электр тогының малға әсер ету салдары мен сипаты мына факторларға
байланысты:
Мал денесінің тоққа қарсы кедергісі;
Тоқтың кернеулігі мен шамасына;
Электр тогының әсер ету ұзақтығына;
Мал денесінде тоқтың өту жолдарына;
Электр тогының жиілігі мен оның тегіне;
Қоршаған орта жағдайына
Электр тогы зақымдануының клиникалы қ картинасы жалпы
және жергілікті белгілерден жина қталады. Ток денесі ар қылы
өткендегі жануардың субьективті сезінулері әр т үрлі болады:же ңіл
соққы,күйік ауруы,бұлшық еттердің қалшылдай
жиырылуы,діріл,т.б. Белгілері:тері қабаттарыны ң бозаруы,к өгері ңкі
болуы,сілекейдің артық бөлінуі, құсық болуы;ж үрек ма ңында ғы
ауырсынулар әр түрлі күште және тұрақсыз болады. Жануарларды ң
80%-ның естен тануы байқалады. Ес-түссіз жат қан мазасыз болады.
Олардың тамыр соғысы жиілейді, абайсыз з әр шы ғарулар болу
Алғашқы
ветеринариялық көмек
Малды ток көзінен босату – одан электр сымын құрғақ ағаш таяқпен, резеңке кілемшемен
және басқа оқшаулаушы материалдармен әрі итеріп тастау керек.
Өз қауіпсіздік шараларын да естен шығарма ңыз!
Ток келіп тұрған көзді тоқтату үшін ажыратқыш-қосқыш тетікті, тығындарды, рубильникті
ажыратып, көмек көрсетуші адам қолын (резина қолғап киіп немесе құр ға қ ж үн матамен
ұстайды) және аяғына (резина етік киеді) ток ұрмайтындай еткеннен кейін ғана за қымдан ған
малды токтан тартып ажыратуы не болмаса бас қа да тәсілдермен ток к өзінен ажыратуы керек
(мысалы, кез келген құрғақ ағаш затпен ток сымын басқа бір жа ққа б ұру)
Жүрек соғысы болмағанда - ӨЖЖ-мен бірге ж үректі ң жанама массажын (ЖЖМ) жасау қажет
.
Шарт бойынша төс сүйек ортасына к үшті со ққы беріп ж әне ж үректі ң сырт қы массажын
жасап жүректі қайта соқтыруға болады. Дұрыс массаж жасалса, к үре тамырда тамыр со ғысы
білінеді, қарашық кішірейеді және өз бетінше тыныс алу пайда болады. Біруа қытта ж үрекее
массаж жасау үстінде малға қосымша вена ішіне д әрі егу қажет,0,5 мл норадреналин(баяу
түрде),1мл 10% кофеин-бензот ерітіндісі ж әне қосымша мал терісі спиртке шылан ған орамалмен
массаж ретінде сүрту қажет.
Егер ІІ-ІV дәрежедегі зақымдану болса. Егер электр тогынан за қым ал ғаннан кейін 30—40
минут өткен соң да ұйқы басып, басы айнала берсе, ж үрегі қа ғып, тер басса, тынысы тарылып,
денесі тітіркенсе, онда алған зақымы же ңіл сияқты болып к өрінгеніне қарамастан, ветеринар
маман бақылауға алып, көмек көрсету міндет. Электр тогынан за қымдануды ң бір т үрі жай
отынан- күн күркіреген кездегі атмосфералық электр разрядынан за қымдану болып табылады.
Радиацияның сіңген мөлшеріне
байланысты, сәуле ауруының бірнеше
дәрежесін ажыратады.
Малдарда сәуле ауруының жеңіл дәрежесі радиацияның
сіңген 1—2 Гр, мөлшерінде дамиды, орта ағымы – 2-4 Гр,
ауыр 4-6Гр, өте ауыр 6 Гр жоғары. Егер 10 Гр мөлшерінен
жоғары болса өлімге әкеледі. Сәуле аурының ағымы —
қосалқы аурулардың санына байланысты. Сәуле ауруын
4 кезеңге бөледі:
I - біріншілік реакциялар
II — жасырын (латентті)
III — клиникалық көріністері
IV — қалпына келу немесе сауығу кезеңі
I - біріншілік реакциялар. Сәулемен зақымданғаннан 24 сағаттан
соң дамып бірнеше сағаттан бірнеш күнге созылуы м үмкін (к өбіне 2
күнге). Малдың әлсізденуі, ауызының құрғауы, жиі-жиі
шөлдеуібайқалады.Тері қабатының гиперемиясы, дене қызуының
артуы, ентігу, тахикардия, артериялық қысымның түсіп кетуі
анықталады. Кейде қозу, ұйқышылдық, әлсіздік болады.
Менингиалды белгілер көрінуі мүмкін: бұлшықет тонусы артуы,
іштің кебуі, динамикалық іштің жүрмей қалу белгілері көрінеді.
Қанда уақытша лейкоцитоз, анықталады, ЭТЖ артқан. Сәуле
ауруының жеңіл дәрежесінде клиникалық біріншілік реакциялар
көрінбейді. Жоғары сіңірілген мөлшерде науқастар кома
жағдайында болады. Бұл кезеңде жарақатқа біріншілік хирургиялық
емдеу жүргізуге болмайды. Ол жарақатқа қосымша зиян әкеледі.
Хирургиялық көмек өмірлік көрсеткіштер бойынша ғана
қолданылады.
II
— жасырын (латентті) ұзақтығы 12—14 күндей. Бұл уақытша клиникалық жеңілдікпен
сипатталады. Жоғарыда аталған белгілер жо ғалып, қан к өрсеткіштері қалып қа келеді. Бет
тіндерінің аралас радиациялық жарақаттануы кезінде 1 -ші хирургиялы қ өңдеуді мерзімнен кейін
жүргізеді. Ол бір мезгілдік, радикалды ж әне а қыр ғы ем болуы тиіс, міндетті т үрде т ұйы қ тігістер
салумен аяқталады. Осы талаптарды мүлтіксіз орында ғанда ғана жара қат тез арада жазылады..
Тіндердің механикалық жарақаттануында новокаинмен блокада жасалу к өрсетілген.
Антибиотиктерді міндетті түрде қолданады. Кеш біріншілік хирургиялы қ өңдеу (48 са ғаттан со ң)
жарақаттың іріңдеуін жоймаса де инфекциялық ас қынуды ң ауырлы ғы мен а ғымын азайтуға
жағдай жасайды. Біріншілік хирургиялы қ өңдеу жүргізгенде тіндерді аз, үнемдеп кесу керек.
Мұқият түрде бөгде денелерді алып тастайды, әйтпесе олар ойы қ жаралар тудыруы м үмкін.
Зақымданған тамырларды тігеді. Сәуле ауруы асқынғанда а ққан қанды то қтату өте қиын, кейде
геморрагиялық синдромдар көрінуі мүмкін. Сыны қ т ұсында ғы тістер міндетті т үрде ж ұлынады,
ал сынықтардың өткір шетін тегістейді.
Сүйек жарақатын өңдеген кезде барлық сүйек жар қынша қтары мен сыны қ т ұсында ғы тістер
жұлынады. Сүйек сынықтары хирургиялық остеосинтез әдістерімен орнына келтіріліп бекітіледі,
яғни сынық мықтап тігіледі (сүйек тігісі сыммен, бізбен т. б.). С үйектік қыс қышты бар аппараттар
сынықтарға жоғары аталған иммобилизациялау әдістерін қолдану м үмкіндігі болма ған жа ғдайда
пайдаланылады. Тістік шиналарды қолдануға болмайды, себебі олар қызыл иекті ң шырышты
қабығын жарақаттайды. Жақ сынықтарын мықтап бекіткеннен кейін, с үйек жара қатын ауыз
қуысынан мұқият оқшаулайды да кілегей қабықты тігеді. Кейін жа қ маңында ғы ж үмса қ тіндер
мықтап сыртынан тігіледі. Ақауды жабу үшін жергілікті тіндермен пластика әдісін қолдануға
болады., сондықтан I кезеңнен кейін белгілері бірден аны қталуы м үмкін.
III — клиникалық көріністері айқын көрінетін немесе сәуле ауруының
асқынған кезі. Ұзақтығы 1 ай шамасында, бірақ одан да көп болуы м үмкін.
Егер өлім қауіпі болмаса, III кезең IV кезеңге ауысып, тұрақты гипотония
анықталады. Геморрагиялық синдром айқын көрінеді, сүйек қызметі
өзгереді, агранулоцитоз, неврологиялық бұзылулар, теріні ң қоректену
өзгерістері, құсу, іші өту белгілері байқалады. Асқазан-ішек жолыны ң
шырышты қабығында жаралар мен эрозиялар түзіледі. Эндокринді
бездердің қызметі әлсірейді, организмнің қарсы тұру қабілеті күрт
төмендеп кетеді, Ауыз қуысының шырыіш ығында ісіну мен гиперемия
болады және бадамша бездер ме жұтқыншақта, ерін мен тілде ауыратын
жарықтар пайда болады. Олардан қан ағуы мүмкін, кейін қою кілегеймен
жабылған нашар иісті афталар мен жаралар пайда болады.
IV — қалпына келу немесе сауығу кезеңі (аз жарақаттанған кезде)
созылмалы кезеңге өту. Радиоактивті зақымдау аймағынан шу ғыл к өшіру,
теріден жарақаттан, шырышты қабықтан, міндетті түрде дозиметрлі
бақылау жүргізе отырып, радиоактивті изотоптардан тазарту керек.
Барбиттураттар, анальгетиктер, апиын және пиразолон өнімдері,
сульфаниламидтер, қан тузілуге қысым көрсететін (угнетение) бас қа
препараттарды қолдануға болмайды.
Қорытынды
Сонымен қорытындылай келгенде бұл тақырып барысында малдардың
электр жарақаттарымен толықтай таныстық. Электр және сәуле
жарақаттары кезіндегі алғашқы ветеринариялық көмек көрсету түрлерін
үйрендік. Электрден жарақаттану – ағзаға көптеген зақым келтіреді.
Сонымен қатар электрлік жарақаттану бір жерде және жалпы (күйіктер)
болады. Қысқа тұйықталу нәтижесінде дененің бір бөлігіне тоқтың
әсерінен бір жерде электрден жарақаттану болады. Найзағай жарақаты,
жалпы аталған электр жарақаты белгілеріне ұқсас, малдың есту қабілеті
нашарлайды, малдың даусы шықпайды мысалы сиыр мөңіремейді, теріде
қара-көк түсті дақтар пайда болады.
Сәуле ауруының пайда болуы ионданушы радиацияның сіңген мөлшеріне
байланысты. Бұл ауру кезінде организмнің иммунобиологиялық қасиеті
жойылады, ол тіндердің репаративті мүмкіндігін төмендетеді: сынықтар
баяу бітеді, жұмсақ тіндер жарақатының жазылуы баяу және үзақ өтеді.
Сәуле ауруы жарақаттың жазылуын асқындырады, ал механикалық
жарақат ауруы ағымын ауырлатады.
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1) «Қазақстан ұлттық энциклопедиясы». 9 том, Алматы, 2007
ж.
2) Ахметсадықов Н.Н және т.б. // Ветеринария негіздері/
Алматы, 2010.
3)ysik.ru/povsednevnyie-dela/veterinarnaya-pomosch-na-domu.html
4) http://www.veterinars.ru/top/
Назарыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Электр және сәуле жарақаттары кезіндегі ветеринариялық көмек

Электр және сәуле жарақаттары кезіндегі алғашқы ветеринариялық көмек

Сәуле жарақаттары. Жануарлардың бөгде заттармен жарақаттанулары

Инфрақызыл сәуле

Ветеринариялық хирургия

Радиациялық күйіктер

Кеуде жарақаттары кезіндегі алғашқы көмек

Омыртқа жарасы

Бас жарақаттары

Дербес компьютерде жұмыс жасау алдындағы қауіпсіздік ережесінің талаптары

Пәндер