Компьютерлік желілер, электронды пошта қызметі, әлеуметтік желілер туралы мәлімет

Презентация қосу

Компьютерлік желілер.
Электронды пошта
қызметі. Әлеуметтік
желілер.

Орындаған: Зейтенгазина Жанар.
Компьютерлік желі дегеніміз – ресурстарды (дискі, файл,
принтер, коммуникациялық құрылғылар) тиімді
пайдалану мақсатында бір – бірімен байланыстырылған
компьютерлер тізбегі.
Компьютерлік желі жұмыс істеу принципіне, аппараттық және
программалық қамтамасыз етуіне байланысты жергілікті (ЖКЖ) және
аумақты (АКЖ) компьютерлік желі болып бөлінеді.

Жергілікті желі шектеулі аймақтағы Егер жалпы желіге бір-бірінен айтарлықтай
(бір бөлмеде, бір мекемеде, зауыт қашықтықтағы компьютерлер немесе жергілікті
немесе бекетте т.с. компьютерлерді желілер біріктірсе, онда мұндай құрылымды
біріктіреді. таратылған немесе аймақтық желі деп атайды.
Жергілікті желі құрудағы себеп - Қазіргі кезде ірі компьютерлік желілер саны
өндірістік процестерді автоматтандыру, жүздеген мыңдармен есептеледі. Бір немесе
әр түрлі құжаттарды жедел өңдеу. бірнеше желілерді бір – бірімен өзара
байланыстыру желіаралық байланыс немесе
ауқымды желі деп аталады. Ауқымды желі қала,
аймақ, ел, бүкіл Жер шарын қамтуы мүмкін.
Жергілікті желінің түрлері

Бір орталықтан басқарылатын
Бір деңгейлі компьютерлер
желіні
желісі (бір рангылы) –
«Клиент - сервер» желісі деп те Мұнда желіні басқаруда
айтады: барлық компьютерлер тең
Клиент – өзіне қызмет көрсетуді құқықты болып саналады.
сұрайтын объект (компьютер
немесе программа).
Сервер – басқаға қызмет
көрсететін объект.
Байланыс арналары
Кабельдік байланыс сымдары арқылы байланысады.

Есілген қоссым Коаксиалды кабель Оптоталшық

Жергілікті желіге қосылған әрбір компьютер арнайы тақшамен желілік
адаптер жабдықталуы керек. Компьютерлер (желілік адаптерлер) бір-
бірімен кабельдердер арқылы байланысады.
Топология (байланысу тәсілі) бойынша желілердің
жіктелуі:

1. 2.

Шиналық топология; Сақина топологиясы;

Жұлдыз топологиясы; Ақшақар тәрізді топология;
• Жалпы желілер- бұл дүние жүзі бойынша таратылған желілер. Е ң белгілі ж әне қол
жететін жалпы желі - Интернет болып табылады. Интернет желісі т ұра қты құрылым емес,
оны миллиондаған пайдаланушылар ұдайы өзгеріп отырады.
• Желідегі компьютерлер жұмысын программа басқарады, ондағы барлық
компьютерлердің бір – біріне жіберетін және қабылдайтын ақпараттарды араласпай,
тиянақты жеткізілу үшін, олар бір тілмен – ортақ ережемен байланыс жасау қажет.
Осындай ортақ ереже желілік хаттама деп аталады.
• Сервер – ортақ пайдалануға арналған барлық ресурстарды қамтитын компьютер. Орта қ
ресурстарды пайдалану үшін сервер қосулы болуы қажет. Желідегі жұмыстың к өп бөлігін
сервер атқарады.

Компьютерді Web -сервер
қолданушылар
(клиенттер)
Файлды
(FTP)
Деректер сервер

беру каналы Пошта
сервері
Интернетегі ауқымды іздестіру жүйелері
http:\www.altavista.com — AltaVista ақпараттық іздестіру жүйесі 1995 жылы
желтоқсан айында ашылған. Ол қазіргі та ңда индекстелген html- құжаттар (350
миллионға жуық) көлемімен алдыңғы қатарда. AltaVista қарапайым ж әне
кеңейтілген іздестіру мүмкіндігін және WWW арасында ж ұмыс істеуде қосымша
сервистерді ұсынады. Арнаулы “Help” деген бөлімде барлы қ пара қтарды
қолданушылар интерфейсі сілтемелермен жабды қтал ған. Ол қарапайым
қолданушыларға өздерінің тапсырыстарын дұрыс құрастыруда к өмек бере алады.
Әлемнің 25 тілінде ақпарат іздестіру мүмкіндігі бар.

http:\www.hotbot.com –HotBot – іздестіру жүйесі арқылы құжаттар ішінде
кездесетін бір немесе бірнеше терминдер арқылы, жеке фразалар бойынша іздестіру
мүмкіндігін береді. Құрамында аудео, видео немесе анимациялары бар файлдарды
іздестіруге де болады.

http:\www.google.com – GOOGLЕ ақпараттық іздестіру жүйесі 1999 жылы
қыркүйек айында ашылған. Бүгінгі күндері Searchenginewatch.com эксперттеріні ң
айтуына қарағанда базаның көлемін 560 млн құжаттар құрайды. Жүйе
қолданушыларға қарапайым және кеңейтілген іздестіру интерфейсін ұсынады.
Көптеген тілдерде сонымен қатар орыс тілінде ақпарат іздеу м үмкіндігі бар.
http:\www.yahoo.com – Yahoo – тез іздестіретін анықтамалықтардың бірі.
Ақпараттарды жеке сөздер бойынша немесе классификатор бойынша іздеу
мүмкіндігін береді.

http:\www.aport.ru – Апорт — ақпараттық іздестіру жүйесі алдыңғы қатардағы
іздестіру жүйесіне кіреді. Бүгінгі күндері мәліметтер көлемін 20 млн
индекстелінген құжаттар құрайды. Жүйеде іздестірудің ке ң спектрлі м үмкіндіктері
бар. Онда қарапайым және кеңейтілген іздестіру мүмкіндіктері ұсынылады.
Ақпараттарды ағылшын және орыс тілінде іздеуге болады.

http:\www.yandex.ru – Яндекс – ақпараттық іздестіру жүйесі 1997 жылы
ашылған. Бүгінгі күндері базадағы индекстелінген құжаттар к өлемі 33 милион ға
жуық. Ақпараттық іздестіру жүйесі логикалық операторлармен белгіленген
өзінің меншікті жүйесін қолданады, сонымен қатар к өптеген т үрлі іздестіру
функцияларын ұсынады.

http:\www.rambler.ru – Rambler – іздестіру жүйесінде Россияның және ТМД
елдеріндегі серверлерде орналасқан 12 миллионға жуық мәліметтер
индекстелінген. Өзекті сөз бен қатар классификаторлар ар қылы іздестіру
мүмкіндігі қарастырылған.
Браузер - гипермәтіндік байланысу мүмкіндігі бар файлдармен жұмыс істеуге
арналған бағдарлама. Ол әркімнің таңдауы бойынша кәдімгі м әтінні ң, статикалы қ
бейненің немесе графиктердің экранда бейнеленуін ж әне олармен байланыс қан
басқа файлдарды іздестіруді қамтамасыз етеді. Кең тара ған қарап шы ғушылар ға
Web-браузер, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome ж әне т.б. жатады;
желіде жұмыс істеуге арналган қосымша ба ғдарламалы қ жаса қтама (мысалы, ол
Microsoft Internet Explorer World Wide Web беттерін қарап шы ғу ға м үмкіндік береді);
Web- беттерін қарап шығуға арналған құрал. Гиперсілтеме к өмегімен бір бетті
қарап шыққаннан кейін келесі бетке өтуге мүмкіндік жасайды.
GOOGLE CHROME
Google Chrome — бұл Googlе компаниясының Chromium еркін браузері мен
веб-парақшаларды көрсететін WebKit жүргіртпесінің (қозғағыш) негізде
жасалған браузер. Алғашқы beta-нұсқасы 2008 жылдың 2
қыркүйегінде Microsoft Windows-ке арналып шығарылды. Ал бірінші т ұра қты
нұсқасы - 2008 жылдың 11 желтоқсанында шықты.
StatCounter мен Net Applications мәліметтері бойынша браузер
танымалдылығы жөнінен 3 орында, ал оның 2011 жылдың нарықтағы
көрсеткіші 13,49% пен 22,14% аралығында.

Google Chrome JavaScript V8-дiң
өңделуiндегі жоғары өнiмдi қозғағышты
қолданады. Сонымен қатар Google Chrome
бетті жүктеу үдете түсу үшін DNS-тің
алдын алу жүйесін қолдана алады.
MOZILLA FIREFOX
Mozilla Firefox— еркін таратылатын веб браузер. Қолданылуы бойынша
дүние жүзінде екінші орынды (2011 жылдың наурызында 29,98%), ал еркін
бағдарламалық қамтама ішінде бірінші орын алады.Mozilla Firefox ашы қ
стандарттарды қолдайтын еркін таратылатын Gecko қозғалт қышыны ң
негізінде жасалған. Файрфокс құрамында орфографияны тексеру, м әтін
терілген кезде-ақ оны іздеуді бастау, RSS-ағымдарының интеграциясы,
жүктеулер менеджері, "атып шығатын" терезелерді болдырмау, шол ғыш қа
орнатылған кеңейтулерді автоматты түрде жаңарту қасиеттері бар. 2 000-нан
астам кеңейтулерді қолдану арқылы Firefox мүмкіндіктерін шексіз арттыру ға
болады.
Mozilla Firefox ресми түрде Microsoft Windows, Mac OS
X және Linux операциялық жүйелеріне шығады.
Mozilla - бағдарламалық қамтама өндіретін дәстүрлі компания емес. Д үниені ң әр
түпкіріндегі пайдаланушының Интернеттегі тіршілігін жа қсарту ға ба ғыттал ған тегін
әрі ашық кодты бағдарламалық қамтама мен технологияларды жасап шы ғаруды өз
алдына мақсат еткен әлемдік
қауымдастық.Программистер, маркетологтар, тестерлер мен за ңгерлер Вебты ң ашы қ
әрі бәріне ортақ ресурс болып қала беруін қамтамасыз ету ба ғытында ж ұмыс істейді.
Марапаттарға ие болған ашық кодты бағдарламалық өнімдер бен технологиялар
әркімге тегін әрі 70 астам тілде ұсынылады.
Mozilla басшылығы Маунтин-Вью, Калифорнияда, ал айма қты қ
офистері Окленд, Пекин, Копенгаген, Париж, Токио мен Торонтода орналас қан

Firefox браузері барлық мүмкіндіктерді стандартты версияда қолдануды ң
орнына, өз пайдаланушыларына өзіне қажетті
мүмкіндіктерді кенейтулер арқылы кірістіре алады.
Мысалға ең танымал кенейтулердің бірін алайы қ - бұл AdBlock, ол [[интернет-
сайт|интернет-сайттардағы жарнаманы қамалдап, өз қолданушысына к өрсетпей
қояды. Тағы Mozilla Firefox браузеріне сыртқы т үрін өзгертетін қосымшаларды
кірістіруге болады. Соның бәрі оны ең икемді браузерлардың бірі болып
көрсетеді.
INTERNET EXPLORER
Internet Explorer — Microsoft компаниясы 1995 ж. бастап
Microsoft Windows амалдық жүйесі құрамдас бөлігі ретінде жасаған
графиктік ғаламтор шолғыш өнімі. Бұл бағдарлама 1999 ж. бастап
дүние жүзі бойынша қолданымы ең көлемді бағдарлама болып, 2002-
2003 жж. аралығындағы ІЕ5 пен ІЕ6-ның жарық көрген мезгілінен бер
бұл қолданымдық көрсеткіші шырқау шегіне жетті де, сонан бері қарай
тұрақты төмендеу күйінде болды. Интернет шолғышы алғашта
Windows 95-ке қосымша қалташық ретінде бірге шықты да, онан кейінгі
жаңа ұрпақтық нұсқалары дербес қалташық ретінде жеке дара түсіруге
болатын етіп жасалды. Қазіргі ең жаңа 7-ші ұрпақ шолғышы Windows
ХР Service Pack 2, Windows 2003 Service Pack 1, Windows Vista және
Windows Server 2008 дегендердің жаңалау бума ретінде түсіріп орнату
мүмкіншілігін жасады. Және бір түрдегі Windows CE (ІЕ CЕ) ге
бағытталған ОЕМ-дік жасалымды да WinCE немесе ІЕ6-лық негіздегі
текшелерінен еркін түсіріп алуға болады. Есте боларлық және бір жайт,
тағы бір түрдегі Windows Mobile-ға (қойындық кіші тұрпатты
компьютерлерге арналған жүйе) сәйкестіріліп жасалған Mobile Internet
Explorer (ұтқыр) дербес компьтерлерге (РС) арналған түрлерімен
шатастырып алмау керек. 8-ші ұрпақ ғаламтор шолғышының 2-реттік
сынақ нұсқасы 2008 ж. басында жария етілді.
OPERA
Opera — Opera Software ASA компаниясы
шығаратын Интернетте жұмыс істеуге арналған веб-
браузер және бағдарламалық пакет. Норвег
компаниясы Telenor-мен 1994 жылы жасап
шығарылған.
Опера мини- — интернеттегі не басқа кез-келген
желілердегі http/https веб сайттарын, яғни веб
парақтарын (html, php және т.б.) қарап шығу, өңдеу
және араларымен өту әрекеттерін орындау ға арналған
бағдарлама.
Шолғыштардың бұл түрі электрондық поштамен, ftp
протоколымен, жаңалықтар тобымен жұмыс істеуге,
сондай-ақ веб-парақтағы дыбыстық және бейне
файлдарды сияқты мультимедиа құрамасын ойнатуына
мүмкіндік береді.
Электронды пошта (ағылш. Email, e-mail яғни electronic mail) –
технология және оның қайта сілтеу бойынша ұсынылған
қызметтері және компьютерлік желінің үлестірілуі бойынша
алынған электрондық хабарламалар (соның ішінде ғаламдық).
Хабарлама жіберудің басқа жүйелерден айырмашылығы болып,
кейінге қалдырылған жеткізулер мүмкіндігі және дамыған жүйемен
тәуелсіз пошталық сервер арасындағы қарым-қатынастар
табылады. Гиннес рекордтар кітабының (2013) м әліметіне cәйкес
күніне 294 миллиард email жіберіледі.
Электронды поштаның пайда
болуын 1965ж жатқызуа болады. Осы жылы
Массачусетк – технологиялық институтының (MIT)
қызметкерлері Ноэль Моррис және То Ван
Влек, CTSS (Compatible time-sharing system)
операциялық жүйесіне арналған MAIL
бағдарламасын жазды. Ал бұл бағдарлама IBM
7090/7094 компьютерінде орнатылды.
Mail бағдарламасының мәтіндік
интерфейсі
Электронды поштаның жалпы дамуы көпқолданушылық жүйелердегі
қолданушылардың локальді ара-қатынысының дамуы арқылы ж үрді.
Қолданушылар mail бағдарламасын қолдану арқылы бір мейнфрейм шегінде
бір-біріне хабарлама жібере алады. Келесі қадам бас қа машинада ғы
қолданушыға хабарлама жіберу мүкіндігі болды – ол үшін машина атыны ң
көрсеткіші және машинадағы қолданушы аты қолданылады. Мекен-жай
(адрес) түрінде жазылады. Электронды поштаны ң үшінші қадамы үшінші
компьютер арқылы хаттарды жіберудің құрылуы кезінде шы қты. Мұнымен
қатар бір мезгілде «машинада» ұғымының қайта қарастырылуы болды: пошта
үшін бөлініп шығарылған серверлер қолданыла бастады, оған қарапайым
қолданушылардың мүмкіндігі болған жоқ (тек әкімшілік), ал қолданушылар
өздерінің машиналарында жұмыс жасайтын, мұнымен бірге пошта
қолданушылардың жұмыс машиналарына емес, пошталы қ серверге келетін.
Пошта қайта сілтеулерінің қарапайым
жағдайлары
SMTP(ағылш. Simple mail transfer protocol - поштаны жіберуді ң қарапайым
хаттамасы) дүниежүзіндегі жалпы қабылданған электронды поштаны ң
алмасу хаттамасы болып табылады. Жалпы қабылданған реализацияда ол
пошта қайта сілтеулерінің ережелерін анықтау үшін DNS -ті қолданады.
Әртүрлі домендерде өздерінің, бір-бірлерінен тәуелсіз, пошталық ж үйелері
икемденген. Пошта қайта сілтеу бағдарламаларының қолдануымен
түйіншектер арасында, жіберіледі. Бір-бірлерімен ара- қатынас кезінде
жүйелердің тәртібі қатал түрде стандартизацияланған, ол үшін SMTP
хаттамасы қолданылады. Пошталық жүйе және қолданушыларды ң қарым-
қатынасы жалпы жағдайда, ешқалай тәртіптелмейді ж әне озбырлы болуы
мүмкін, бірақ қалай ашық болса, солай жабық хаттамалар болады. Пошталы қ
жүйеде жұмыс жасайтын және қолданушыларға қызмет к өрсететін
бағдарлама, MDA деп аталады. Басқа пошталы жүйелерде MDA ж әне MTA
бір бағдарламаға бірігуі мүмкін, басқа жүйелерде әртүрлі ба ғдарлама ретінде
таратылып берілуі мүмкін. Қолданушы оның көмегімен қатынауды ж үзеге
асыратын бағдарлама, MUA деп аталады.
ПОШТА МАРШРУТИЗАЦИЯСЫ
Пошталық сервер, поштаны алған соң поштаны өңдеу үшін спецификалы қ
ережелер барма екенін тексереді, егер спецификалы қ ережелер болма ған
жағдайда, серверге пошталық домен локальді болып келеме екені тексеріледі.
Егер келсе, онда хат өңдеуге кіріседі. Егер хат домені локальді болмаса, онда
пошта маршрутизациясының процедурасы қолданылады. Маршрутизация
кезінде алушының адресінің тек доменді бөлімі ғана қолданылады. Алушы
домені үшін бүкіл МХ-жазулар ізделінеді. Олар приоритетті ң кемуі ретінде
сұрыпталады. Егер пошта серверінің адресі МХ-жазуларда к өрсетілген
түйіршектердің біреуімен сәйкес келсе, онда МХ-жазудағы түйіршік
приоритеттеріндегі кіші приоритетті барлық жазулар алынып тасталынады, ал
жеткізілуі бірінше жауап беру түйіршегінде жүзеге асырылады. Егер МХ-жазу
домен үшін табылмаса, онда кейбір серверлер поштаны А-жазу ар қылы
жеткізуге тырысуы мүмкін. Егер де домен туралы жазу болмаса, онда отлуп
қалыптасады. Бұл хабарлама жіберушінің бос өрісімен қалыптасады. «кімге»
өрісінде бастапқы хаттың жіберушісі көрсетіледі. Бос «кімге» өрісі пошталы қ
серверді үзіліссіз келетін қате туралы хабарламадан қор ғайды – егер сервер бос
қайта адреспен хатты жеткізе алмайтынын анықтаса, онда ол оны жояды.
СЕРВЕРЛЕРГЕ ҚАТЫНАУ ХАТТАМАСЫ

Пошта соңғы серверге түскеннен кейін, ол қабылданан поштаны ң уа қытша
немесе тұрақты сақталуын жүзеге асырады. Поштамен ж ұмыс істеуді ң
2әртүрлі модельдері болады: пошталық жәшік концепциясы және пошта
сақталатын орын. Пошталық жәшік концепциясында пошта серверде
шектелген көлемде уақытша сақталады, ал қолданушы б ұл мезгілде ж әшікке
көңіл аударып, хаттарды «алады». Бұл концепцияның негізінде POP3
хаттамасы әрекет етеді. Тұрақты сақтау концепциясы, пошталы қ ж әшікпен
байланысқан бүкіл корреспонденция серверде сақталынады, ал қолданушы
хат хабарды қарау және жаңа хаттардың жазылуы үшін сақтау орнына к өңіл
аударады. Бұл көзқараста IMAP хаттамасы әрекет етеді және веб-
интерфейстердің тегін пошталық қызмет көрсетулерді ң к өбісі. Пошталы қ
жазысудың ұқсас сақталуы пошталық серверден бірқатар үлкен қуатты талап
етеді. Нәтижесінде, көп жағдайда поштаны қайта жіберетін пошталы қ
серверлер мен хаттарды сақтау серверлерінің арасында бөлулер болады.
Әлеуметтік желілер - ермектері бірдей адамдардың Интернетте
бірігетін қоғамдастық сайттары. Осы сайттарда адамдар жедел т үрде
мәліметтер алмасады және достар табады. Біра қ осы сайттар ар қылы тек
қатынасып қана қоймай, адамдар музыка, видео іздеуі де мүмкін. Әлеуметтік
желілерде адамдар өзі жайлы мәлімет тастап қалдыра алады (ту ған к үні,
оқыған мектебі, университеті, ермектері және т.б.), бас қа қатынасушылар осы
мәліметтерді пайдаланып сол адамды таба алады.

Тарихы
Әлеуметтік желілер Интернетте 1995 ж.
бастап кең таралған, осы жылы бірінші
әлеуметтік желі - Classmates.com сайт
ашылды. 2003-2004
жж. MySpace, Facebook жобалары
шықты.
Сауда ұжымдары әлеуметтік желілерге
үлкен қызығушылық көрсетті.
Осындай жобалар бірнеше миллиондық
аудиторияны тартты әрі олардың
жарнамасы қатты әсер жасады.
Ең үлкен
желілер:
Шетелде:
Facebook
Last.fm
LinkedIn
MySpace

Қазақстанда:
Zhelide.kz
www.kazlife.com

Ресейде:
ВКонтакте
Мой Круг
Мой Мир@mail.ru
Одноклассники.ru
Живой Журнал
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Компьютерлік желілер. Электронды пошта қызметі. Әлеуметтік желі

Компьютерлік желілер. Әлеуметтік желілер

Компьютерлік және әлеуметтік желілер

Компьютерлік желілер. Электронды пошта қызметі. Әлеуметтік желілер туралы

Әлеуметтік желілер туралы ақпарат

*Компьютерлік желілер. Электронды пошта қызметі. Әлеуметтік желілер

Компьютерлі желілер

Әлеуметтік желілер

Ауқымды интернет желісі

Компьютерлік желілер. Электронды пошта қызметі

Пәндер