Бауыр мүктері (Hepaticopsida): морфологиясы, түр саны және Marchantiales пен Jungermanniales қатарлары

Бауыр тәрізді мүктер класы.

Бауыр мүктер класы - Hepatiopsida

Hepaticae (hepar - бауыр) атауы, сыртқы пішіні бауырға ұқсас болғандықтан бауры түктері деп аталады. Бауыр мүктердің 8500 -ден астам түрі белгілі, талломды және жапырақ сабақты формалары да бар, бірақ элатерларының серіппелері болады. Протонемасы нашар дамыған. Қауашақтар тісшелер арқылы ашылады.

Бауыр мүктер класы екі қатарға бөлінеді:

1. Маршанциялар - Marchantiales

2. Юнгерманиялар - Jungermaniales

Маршанциялар қатары

Маршанциялар мүктерінің 6000 түрі, 300 туысы белгілі. Бұл қатардың ең кең таралған және танымал түрі кәдімгі маршанция - Marchantia polimorpha. Ол солтүстіктің жарты шардың орман зонасында кең таралған ( космополит) . Денесі жіпшелі талломнан тұрады( қалыңдығы 1-2 см-ге, 5-20 см-дей), дихотомиялы бұтақтанған, таллом шетіндегі оймақшада өсу нүктесі орналасқан, құрылымы дорзо вентральды, талломның жоғарғы бетінде шығарушы бүршіктерінде сағақты аяғы бар диска пішінді антеридий және көпсәулелі жұлдыз пішінді архегониясы бар. Ал төменгі бөлігінде бірклеткалы ризоидтарыжәне амфигастриялары болады.

Маршанциялар кластармағы екі қатардан тұрады:

1. Сферокарпалар қатары

2. Маршанциялар қатары

Юнгерманиялар қатары

Неміс биологы Юнгерманның құрметіне юнгерманиялар деп аталған. 8 мыңнан астам ( қазір 5 мың ) түрі және 195 туысы белгілі. Талломды және жапырақсабақты формалары да болады. Қоңыржай және салқын ендіктерде таралған, бірақ негізінен тропикада кең таралған эпифиттер, эпифилдер. Ішкі құрылымы өте қарапайым, дорзо вентральды.