Кездейсоқ айнымалы ұғымы. Алгоритм




Презентация қосу
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Кездейсоқ айнымалы ұғымы.
Алгоритм. Тармақталу алгоритмін 
орындайтын программаны құру

 

Тексерген:
Жаксыгулова Д.Д
Орындаган: Токбаев Е.У
Кіріспе
Айнымалы - белгілі бір мәліметтер 
типін сақтай алатын және 
программаны атқару барысында 
мәнін өзгертуге болатын атауы 
белгілі объект.
А й н ы м а л ы шама — әр түрлі сан 
мәндерін қабылдайтын шама. Ал 
сан мәні өзгеріссіз қалатын шама т 
ұ р а қ т ы шама деп аталады. 
Дегенмен айнымалы шама мен 
тұрақты шаманың арасындағы 
айырмашылық салыстырмалы 
түрде болады. Өйткені кейбір 
мәселедегі тұрақты шама, басқа 
бір жағдайда айнымалы шама болуы 
мүмкін.
 Айнымалы шаманы математикаға 
енгізіп, оны жүйелі түрде зерттеуді 
бастаған француз ғалымы Рене 
Декарт (1596 — 1650) болды.  2
АЙНЫМАЛЫ

Айнымалы – аты, типі және мәні болатын шама.
Айнымалыныңмәнін программаның жұмысы кезінде өзгертіп
отыруға болады.

Айнымалылардың типі:

integer { бүтін }
real { нақты }
char { бір символ }
string { символдық тіркес }
boolean { логикалық

var a, b: integer;
Q: real;
s1, s2: string; 3
program qq;
var a, b: integer;
begin
a := 5;
b := a + 2;
a := (a + 2)*(b – 3);
end.

Оператор – жоғары деңгейлі программалау тілінің
командасы.

Меншіктеу операторы айнымалының мәнін өзгерту
үшін қолданылады.

Алгоритм
Алгоритм – атқарушы орындайтын
амалдардың тиянақты жоспары.
Алгоритм қасиеттері
• дискреттілік: жекелеген қадамдардан(командалардан)
тұрады
• айқындылық: атқарушыға түсінікті болатын
командалардан тұруы керек
• белгілілік: бастапқы деректері бірдей болған жағдайда
нәтижесі де бірдей болады
• нәтижелік: әрекеттердің шектеулі санынан кейін белгілі
бір уақытта қорытынды нәтиже алуымыз керек
• жалпылық: алгоритм әр түрлі алғашқы мәліметтер
үшін әр түрлі нәтижелер беруі тиіс
• дұрыстылық: алғашқы мәліметтер әр түрлі
болғандығына қарамастан барлық жағдайда дұрыс
нәтиже береді 5
Программа
Программа дегеніміз -
• қандай да бір программалау тілінде
жазылған алгоритм
• компьютерге қажетті командалардың
жиынтығы

Команда – компьютер орындауға міндетті
әрекеттің өрнектелуі.
• алғашқы мәліметтерді қайдан алу керек?
• олармен қандай амалдар орындау керек?
Программалау тілдері
• Машинаға бейімделген (төменгі деңгейлі) -
әрбір команда процессордың бір командасына
сәйкес келеді (ассемблер)
• Жоғарғы деңгейлі тілдер – кәдімгі табиғи
тілге(ағылшын тіліне) ұқсайды, адамның
түсінуіне оңай, бір ғана компьютерге тәуелді
болмайды.
• Жаңадан үйренушілерге: Бейсик, ЛОГО,
Паскаль
• Кәсіби: Си, Фортран, Паскаль
• Жасанды интеллект тапсырмалары үшін:
Пролог, ЛИСП
• Интернет үшін: JavaScript, Java, Perl, PHP,
ASP
Паскаль тілі
1970 – Никлаус Вирт (Швейцария)
• студенттерді оқытуға арналған тіл
• «жоғарыдан төменге қарай» программаларын
жасау

Есеп

Бағыныңқы есеп1 Бағыныңқы есеп2 Бағыныңқы есеп3

1.1 1.2 1.3 2.1 2.2 2.3 3.1 3.2 3.3

• берілгендердің әр түрлі
құрылымдары(массивтер, құрылымдар, 8
жиымдар)
Программа қандай бөліктерден тұрады?

program <программаның аты>;
const …;{тұрақтылар}
var …; {айнымалылар}
{ процедуралар мен функциялар }
begin
… {негізгі программа}
end.
фигуралық жақшаның ішінде
орналасқан түсініктемелер
программамен өңделмейді

Программа қандай бөліктерден тұрады?

Тұрақты – өз атауы болатын, өзгермейтін шама, .
Айнымалы – өз атауы (жад ұяшығы)болатын, өзгеретін
шама.
Процедура – кейбір әрекеттерді сипаттайтын қосалқы
алгоритм (мысалға шеңберді салу).
Функция – есептеулерді орындайтын қосалқы алгоритм
(квадрат түбірді табу, sin).

Программалар, тұрақтылар, айнымалылар
атауы сипаттағанда
Атауларды
• латын әріптерін (A-Z)

Бас ә
Бас әріптер
ріптер мен кіші ә
мен кіші ріптердің
әріптерді ң арасында айырмашылық
арасында айырмашылы қ болмайды
болмайды
• сандарды

Атаулар
Атаулар санмен басталмауы керек
• астын сызу белгісін _
қолдануға болады
Атауларды сипаттағанда
• орыс, қазақ әріптерін
• бос орындарды
• жақшаларды, +, =, !, ? белгілерін және т.б.
қолдануға болмайды

Қай атаулар дұрыс жазылған?
AXby R&B 4Wheel Вася “PesBarbos” TU154
[QuQu] _ABBA A+B 11

Ұқсас жұмыстар
Кездейсоқ айнымалы ұғымы. Алгоритм. Тармақталу алгоритмін орындайтын программаны құру
Кездейсоқ айнымалы және тармақталған алгоритм
Кездейсоқ Айнымалы. Кездейсоқ айнымалылармен жұмыс істеу. Алгоритм
Кездейсоқ айнымалы ұғымын қарастыру. Кездейсоқ айнымалымен жұмыс істейтін процедуралар мен функциялар. Тармақталу алгоритмін орындайтын программаны құру
Алгоритмдер туралы түсінік
Шешілмейтін алгоритмдер туралы тү сінік. Алгоритм кү рделілігі. Алгоритм тү сінігінің функция тү сінігімен байланысы. Алгоритмдік тіл жә не оны орындаушылардың сипаттамалары
Жұмбақ сан
MATLAB жүйесінің операторлары
Симплекстік әдіс
Паскаль тілінде программалау жайлы
Пәндер