Бала тәрбиесінде қолданылатын халықтық ұстанымдар

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті Тақырыбы: Бала тәрбиесіндегі халықтық ұстанымдар

2015ж.

Орындаған:Закуова Балжан П - 415

«Өз балаларыңызды сүйе отырып, оларды сізді де сүюге үйретіңіз, үйретпесеңіз - қартайған шағыңызда көз жасыңызды төгесіз» .

Орыс педагогы В. А. Сухомлинский

Бала тәрбиесінде қолданатын бірнеше тәрбие стильдері бар:

1. Авторитарлық

2. Демократиялық

3. Бетімен кетушілік

4. Қамқоршылық

5. Хаотикалық.

Өмірде ата-ананың ең қымбат нәрсесі - өздерінің балалары. Баласы жақсы жағынан көрінсе - мақтанады, жаман жағынан көрінсе - аяп, қимайды. Оның себебі, бала «бауыр еті», «іштен шыққан шұбар жылан» демекші, оны дүниеге алып келген соң, ата-ананың ел алдындағы, отбасы алдындағы парызы өз ұрпағын өсіру, тәрбиелеу, лайықты білім беру, қоғамға қосу. Айтуға оңай, дегенмен, баланың әлеуметтену процесінен өту жолы біраз уақытқа созылады, соның ең күрделі кезеңі отбасында өтеді.

Бірде ойшыл Конфуцийге «Он ұрпақтан кейінгілердің не көретінін болжай аласыз ба?» деген сұраққа ұстаз: Ұрпақтан ұрпаққа, әкеден балаға не қалып жатқанын дәл білсек, оныншы емес жүзінші ұрпаққа да не қалатынын болжап білу қиын емес», - деп жауап берген екен. Осы айтылған ойларды қазіргі отбасына келтірсек, заманға сай, қоғамның өзгеруіне байланысты отбасылардың алдында көптеген қиыншылықтар тұр.

Адам баласын тәрбиелеуде бірнеше құндылық параметрлерін анықтауға болады: гуманистік маңызы бар; нормативтік маңызы бар; ұлттық дәстүрлі маңызы бар. Қазіргі педагогикада осы құндылықтар өз көрінісін толығымен алып отыр. Біздің қоғамда педагогтар, отбасы, басқа да тәрбиемен айналысатын мекемелерде тәрбиенің гуманистік маңызы бар әрекеттерін және нормативтік құндылықтарды ұстаным етеді.

Балаларға жақсы тәрбие берудің түрлі жолдары бар. Ең бастысы - тәрбиенің негізі отбасынан, ананың сүтінен, әкенің қамқорынан басталатынын ұмытпағанымыз жөн. Ата-аналардың отбасылық тәрбиеде жауапкершілігін арттыру үшін олардың педагогикалық мәдениетін көтеру қажет.

Ұлы Абай «Дүние - үлкен көл, заман - соққан жел. Алдыңғы толқын - ағалар, артқы толқын - інілер, баяғыдай көрінер», - деп дүние бірқалыпты тұрмайтынын, бір ғасыр бір ғасырды ауыстыратынын, ұрпақ ұрпаққа жалғасатынын жырлаған. Қазақ халқының көне мәдениетін, ұлттық салт-дәстүрін ұрпақ тәрбиесіне пайдалану қазіргі ата-аналардың міндеті. Халықтық педагогика - біздің ұлттық болашағымызды, халықтық қасиетімізді баршаға танытатын асыл мұрамыз, ұлттық құндылығымыз. Біз ата-бабаларымыздың ұлттық тәжірибесін пайдалана отырып жас жеткіншектерге отанын, елін құрметтеуге, адал еңбекке, адамгершілікке, білім алуға, өмірге бейімделуге сияқты ізгі қасиеттерге тәрбиелеуіміз қажет. Ұрпақ тәрбиесі - ұлы мұра. Олай болса, отаншыл, елін, жерін сүйетін ұрпақты намысшыл етіп тәрбиелеу күн тәртібінен түспек емес.

Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Дулатбеков Н. (Жалпы редакциясын басқарған) Ювенология. - Астана, 2010. - 35-36б. 2. Семья и родительство -21 век. ( Сборник научных трудов) . - Курган, 2009. -20-22б. 3. Қалиев С., Иманбекова Б. Халық педагогикасының ауыз әдебиетіндегі көрінісі және оны орта мектептің оқу-тәрбие үрдісіне пайдалану. -Алматы, 2010. -20-22б. 4. Мырзагелді Кемел. Конфуций даналығы. Астана: «Аударма». 2002. - 51-52б. 5. Құрастырушы Әбдіқалықова Б. Білім беру мекемелеріндегі суицидтің алдын алу жолдары. Алматы, 2011. -3б.