Тәрбие әдістері және құралдары

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Жаратылыстану-Математика факультеті
Математика кафедрасы

СӨЖ
Тәрбие әдістері
Тақырыбы:

Орындаған:Иманмадиева Балжан
Тобы:Т-413
Тексерген:Тұрғанбаева. Б. Ш

Семей-2015ж.
Жоспар:
Тәрбие әдістері анықтама
Тәрбие құралдары
Тәрбие әдістерінің түрлері
Пайдаланылған әдебиеттер
Тәрбие әдістері
Тәрбие әдістері — ересектер мен балалар арасында ғы қо ғамды қ
қарым-қатынастардан туындаған тәрбиелік әрекеттестік т әсілдеріні ң
жиынтығы. Ол балалардың тіршілік, әрекет, қарым- қатынастарын
ұйымдастырып, белсенділігін арттырып, т әртіпке келтіруді к өздейді.
Тәрбие әдістерінде тәрбиешінің тұлғалық ерекшелігі, к әсіптік құзыр
деңгейі айқындалады. Тәрбие әдістеріне ба қылау, өзін- өзі ба қылау,
өзін-өзі тәрбиелеу, әрекеттерді ұйымдастыру және т.б. жатады. Т әрбие
әсерінің дағдарысы — тәрбие әрекеттестігінде пайда болатын
қиыншылық, мәселелер. Түрлері: әрекет дағдарысы (тым кедергісіз
болғандықтан даму процесі тоқталадьі), орта да ғдарысы (бала айналасы
оң әсер туғызудан қалады), зат дағдарысы, сөз да ғдарысы, т.б.
Тәрбие-құралдары:

• ІС-ӘРЕКЕТ-ТҮРЛЕРІ-(ОЙЫН,-ЕҢБЕК);
• ІС-ӘРЕКЕТ-ТҮРЛЕРІ-(ОЙЫН,-ЕҢБЕК);

• ЗАТТАР
• ЗАТТАР (ОЙЫНШЫҢТАР,
(ОЙЫНШЫҢТАР, ЭЛЕКТРОНДЫ
ЭЛЕКТРОНДЫ
ЕСЕПТЕГІШ
ЕСЕПТЕГІШ МАШИНАЛАР);
МАШИНАЛАР);
• РУХАНИ
• РУХАНИ ЖӘНЕ
ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДЫҚ
МАТЕРИАЛДЫҚ МӘДЕНИЕТ
МӘДЕНИЕТ
(ӨНЕР,
(ӨНЕР, ҚОҒАМ,
ҚОҒАМ, ӨМІР);
ӨМІР);

• БҰҚАРАЛЫҚ-АҚПАРАТ-ҚҰРАЛДАРЫ;
• БҰҚАРАЛЫҚ-АҚПАРАТ-ҚҰРАЛДАРЫ;

• ПЕДАГОГИКАЛЫҚ-ЫҚПАЛ-ЖАСАУ-ҚҰРАЛДАРЫ
• ПЕДАГОГИКАЛЫҚ-ЫҚПАЛ-ЖАСАУ-ҚҰРАЛДАРЫ .
.
ТӘРБИЕ ӘДІСТЕРІНІҢ ТҮРЛЕРІ
Әдістер Анықтама
Сендіру тәрбиенің ең маңызды әдісі. Н.К.Крупская балалардың өмірі мен еңбегін
ұйымдастыру ісін олардың адамгершілік жолында даму ісімен және
қоғамға пайдалы іске саналы түрде қатынасу ісімен тығыз байланыста
қарастарады. Н.К.Крупская: «Балалармен құрғақ сөйлескеннен гөрі,
олардың істеп отырған ісіне сенім арттыру керек», - дейді. Сендіру әдісіні ң
тәрбиедегі орнын, оның педагогикалық процестегі көп қырлылығы мен
әсерлілігін Н.И.Болдырев бастаған педагогтар зерттеп, тереңдетті.
Н.И.Болдырев «Сендіру - баланың сана-сезіміне, еркіне, оның бойындағы
жағымды мінез-құлықты қалыптастыруда күшті әсер ететін ең тиімді
тәрбие әдісі»,- деп көрсетед

Жағымды үлгі Жеке бастың қалыптасып дамуы тек сөз әсерімен сендіру арқылы іске асырылып
қана қоймайды, тәрбие ісінде жеке адамның үлгі-өнегесі де зор р өл атқарады.
өнеге арқылы К.Д.Ушинский: « Тәрбиенің күші адамның жеке басының өнегесіне негізделген,
тәрбиелеу әдісі сондықтан да жеке басты тек қана үлгі-өнегемен тәрбиелеуге болады»,-дейді.
Жағымды үлгі-өнеге арқылы балаларға ықпал етудің психологиялы қ-педагогикалы қ
негізі оларды басқаның мінез-құлқына еліктеуіне, солардай болуды армандауына
әсер ете білуде жатыр. Ол жөнінде ұлы педагог Я.А.Коменский: «Балалар білуден г өрі
еліктеуді ерте игереді»,-дейді. Оқушылар басқаның аса жоғары идеал іс-әрекетін
байқап, бақылай отырып, ерлік, еңбексүйгіштік, саналылық дегендерді ң мазм ұны
мен мәнін ой елегінен өткізіп, өзінше тебіреніп барып қабылдайды. Бас қаны ң іс-
әрекетіне өзінше баға беретін болады.
Жаттықтыру Жек бастық қасиеттерді қалыптастыруда аса маңызды рөл
әдісі. атқаратын тәрбие әдісінің бір түрі - жаттықтыру. Мінез-құлықты
оқушы бойына дарытып, әдет, дағдыға айналдыруы үшін
жаттықтыру, қайталап үйрету қажет. А.С.Макаренко тәрбие ісінде
оқушыларды практикалық іс-тәжірибемен байыту, олардың мінез-
құлқына мәдениеттілік дағды мен әдетті сіңіру аса қажет деп
санады. Ол: «Мінез-құлық саналы болуы керек, бірақ одан тәрбие
ісінде үнемі саналылыққа ғана сүйену керек деген ұғым тумайды.
Нағыз этикалық мінез-құлық нормасы саналатын әдет дағдыға,
іс-тәжірибеге сіңісіп, мүлде дағдылы әрекетке айналғанда ғана,
шынайы мәдениетті адам тәрбиелеуге болады. Сондықтан да
балалардың бойында жақсы әдет, дағдылардың мықтап орнығуы
үшін, оны үнемі жаттықтыру керек» - дейді.

Мадақтау және Мадақтау әдісі дегеніміз- тәрбиешінің баланың жағымды іс-
жазалау әдістері әрекетін, мінез-құлқын көріп бағалай білуі және оны көпшілік,
ұжым алдында жария етуі Ал, бұған қарама-қарсы жазалау,
баланың іс-әрекеті мен мінез-құлқындағы кедір-бұдырларды
жөндеу жолындағы тәрбиешінің өз әрекеті деп түсінген абзал.
Бұл әдіс баланы өз іс-әрекетіне өзі талдау жасап, өзіне- өзіні ң
баға беруіне бағыттайды. Демек, өзін теріс іс-әрекеттен тежей
білуге үйретеді. Олай болса, мадақтау немесе жазалау әдісі
оқушылардың адамгершілік сана-сезімінің оянуына, дамуына
ықпал етеді . Оқушыны өзіне-өзі талап қоя білуін үйретеді .
Оқушылардың Баланың мектептен тыс уақыттағы мінез-құлқын бақылаудың немесе
мінез-құлқына еңбектің бір түрінен екінші түріне ауыстырудың тәлімдік маңызы
бақылау жасау, зор. Талап қою дегеніміз – баланың іс-әрекетін белгілі бағытқа
бейімдеу. Талап қою - баланың жауапкершілік сезімін ояту. Бұл әдісті
талап қою әдісі
іске асырудың құралы – мұғалімнің сұрауы және орынды нұсқау
беруі. Бұл әдістің ерекшелігі- баланың тез іс-әрекет етуіне, оның
мінез–құлқын, өзін-өзі реттеп тәртіпке келтіруге үйретеді. Ол
көбінесе мұғалім мен оқушының арақатынасы дұрыс, бірін-бірі
түсінген, дұрыс талап қойған кезде болатын жағдай.

Сана қалыптастыру Тəрбие процесінің жалпы құрылымынан байқағанымыздай, дұрыс
əдістері ұйымдастырылған тəрбиенің бірінші сатысы- оқушылардың
өздерінде қалыптасуы қажет əрекет-қылық нормалары мен
ережелерін білу (түсіну). Ең алдымен қандай да сапаны туындатып,
орнықтыру үшін, сол сапаның мəн-мағынасын жете түсініп алу
міндетті. Адамның көзқарастарын, ұғымдарын, наным-сенімдерін
кемелдендіруге бағытталған əдістер тұлға санасын қалыптастыру
əдістері атамасын алған. Бұл топ əдістері екінші кезеңде іске
қосылатын – сезім, көңіл-күй толғаныстарын қалыптастыруда аса
қажет. Егер оқушы педагогикалық ықпалға бейтараптылық пен
немқұрайлылық танытатын болса, тəрбие процесі шабандайды,
мақсатқа жете алмайды.
Іс-əрекет Тəрбие көзделген əрекет-қылық (поведение) типін қалыптастыруы
ұйымдастыру міндетті. Тұлға тəрбиелілігі түсінік, ұғымнан көрінбейді, ол
адамның нақты іс-əрекетімен бағаланады.
əдістері Бұл тұрғыдан іс-əрекет ұйымдастыру мен қылық қалыптастыру
тəрбие процесінің өзегі ретінде қарастырылады. Аталған топтағы
əдістердің бəрі тəрбиеленушілердің практикалық іс-əрекетіне
негізделген.
Мұндай іс-əрекетті басқару үшін педагог оны құрамды бөліктерге
– нақты істер жəне қылықтарға жіктейді

Ынталандыру Тəрбиеленушіні белгілі іс-əрекетті орындатуға талаптандыру
ниетімен қолданылатын əдістер тобында ынталандырудың орны өз
əдістері алдына. Бұл əдістің ежелден-ақ мадақтау мен жазалау түрі белгілі.
XX ғасыр педагогикасы жəне бір өте əсерлі ынталандыру əдісі –
жарыстыру əдісін
алға тартып отыр. Кейінгі он жылдықта дəстүрлі ықпал əдістеріне
қосымша субъектив-прагматикалық əдістің тиімділігі жариялануда.
Ғылыми зерттеулер мен практика нақтылағандай, бүгінгі
жастардың ерекшелігі - өмірге болған прагматикалық
(пайдакүнемдік) қатынасы. Осыдан
қазіргі заман оқушысы өзіне, өз жолдастарына тəрбие маған не
береді, неге, қай уақытта ол қажет, одан түсер пайда қандай жəне
қаншалықты деген сұрақтарды үстемелеп қоятын болды. Осы
секілді пайдакүнемдік –
прагматикалық бағытты ескере отырып, кейбір шет ел
педагогикалық жүйелері тəрбие процесін тəрбиеші мен
тəрбиеленуші арасындағы коммерциялық қатынас
сипатында бағалайды.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Р.Қоянбаев. Тәрбие теориясы. - Алматы, 1991.
2. А.О.Пинт. Ата-аналар сіздер үшін. - Алматы, 1990.
3. Қазақтың тәлімдік ой-пікір антологиясы. -Алматы,
1994.
4. Қ.Жарыңбаев, С.Қалиев. Қазақтың тәлім-т әрбиесі.
-Алматы, 1995.
5. Қ.Жарыңбаев, Ж.Базарбаевт.б. Инабат. - Алматы, 1995.
6. С.Қалиев, т.б. Қазақтың салт-дәст үрлері. - Алматы,
1994.
7. Наурыз. Жаңарған салт-дәстүрлер. - Алматы, 1991.

Ұқсас жұмыстар

Тәрбие әдістері

ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ

Тәрбие әдістерінің жіктелуі

Тәрбие құралдары

Тәрбие әдістері, жіктелуі

Оқыту формалары, әдістері мен құралдары

Тәрбие түрлері

Тəрбиенің құралдары

Тәрбие үдерісінің формалары мен әдістері, құралдарының жүйесі және ғылыми дүниетаным негізі

Тәрбиенің жалпы әдістері

Пәндер