Наурызым қорығы туралы

Презентация қосу

Наурызым қорығы

ДАЙЫНДАҒАН: БОЛЫСБЕКОВ М
ТЕКСЕРГЕН: Д Ж А М А Н О В А Г
Жоспар:
Жер бедері мен ауа райы
Ормандары мен өсімдіктері
Жануарлар дүниесі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Науырзым мемлекеттік табиғи қорығы Қазақстанның
ертеден келе жатқан қорықтарының бірі, ол 1931 жылы
ұйымдастырылған. Қазіргі кездегі алаңы 1914,0 мың
гектарды құрайды. Әкімшілік жағынан Қорық Қостанай
облысының Науырзым мен Әулиекөл аудандарында
орналасқан. 2002 жылы Қазақстан Республикасының
Үкіметі Науырзым қорығын «Солтүстік Қазақстанның
даласы мен өзендері» номенация құрамында
Бүкіләлемдік мәдени және табиғи мұрасы ЮНЕСКО
Тізіміне ұсынды.
Қорық аумағы үш телімнен тұрады – Науырзым, Тірсек және
Сыпсын, олар толық экологиялық бағыттарын өңірдің
экожүйесін ұсынады. Қорық флорасы 687 жоғарғы өсімдіктер
түрінен тұрады. Бұл дала жері үшін орташадан 3 есе көп.
Торғай орталығының жырасында төбе болып үйілген құм
алқабында қордың ең үлкен орман алқабы Науырзым бор 16 мың
гектар алқапта орналасқан. Бордың сиретілген саябақ
қарағайлары, толып жатқан қоқыстар азайтылып, қайын және
көктерек ағаштарымен дала телімдерімен аумастырылады.
Көктем келген мезгілде дала көк кілемге
айналады. Орман шабындықында ашық-сары
түс адонистер, ал саз телімдерінде иіліп
тұрған қызғалдақтар және екі түсті
қызғалдақтар көктеп шығады. Мамыр
айының басында ідемі Шренк қызғалдағы
шығады, ойпаң жерлерде нәзік-қызғылт
түспен дала бадамгүл бұтақтары ашылады,
спера, ирис және басқа да гүлдер гүлдене
бастайды.
1951ж ол жабылы, оның негізінде
орман шаруашылығы құрылды. 1960
жылы қайтадан қорыққа айналды. 1961
жылы өзгеріп, орман-аңшылық
шаруашылығы деп аталынды. 1966 жылы
18 қазанда ол қайтадан Наурызым
мемлекеттік қорығы ретінде жұмыс
істей бастады.
Қорық орналасқан аумақтың климаты
континенттік; қысы – суық , ызғарлы; жазы –
ыстық. Қаңтар айының орташа
температурасы –17 °С, шілде айы +24,2°С.
Жылдық орташа температура +2,4 °С,
жылдың 131 күні жайма шуақ, ашық болады.
Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері
233 мм, оның 30-40 %-і жаз айларында
жауады. Топырағы құмайтты. Мұнда жоғары
сатыдағы өсімдіктердің 700-ге жуық түрі
(қарағай, қайың, көктерек, тобылғы, тал,
мойыл, қырыққұлақ, т.б.) өседі.
Жер бедері мен ауа райы
Наурызым қорығы Қостанай облысының
Торғай ойпатында орналасқан.
Ғалымдардың айтуынша , бұдан 20 мың
жылдай бұрын Қостанайдың солтүстігін
алып мұз басып жатқан. Мұз ери келе, оның
тастай суы “Торғай қақпасымен” жылжып
Арал теңізіне құйыла берген. Ғасырлар
бойы мұз терістікке шегіне берді, сонымен
қоса суыққа төзімді өсімдіктер мен
жануарлар да шегінді. Бұл маң құрғап,
климаты жылына бастады.
Ормандары мен өсімдіктері
Қазіргі кезде қорықтың орман көлемі
17662 гектары түгел орманды алқап
аталғанымен, оның тек 4396 гектарын
орман алып жатыр. Онда қарағай -934,
қайың 805, көктерек 1034 га жерге
орналасқан. Бұл қарағайлы алқап
Сарымойын және Ақсуат көлдері
атырабында батыстан шығысқа қарай 20км
созылып жатыр, ені 10километрдей.
Топырағы құмайтты. Орманды-дала
өсімдіктері өседі.
Жануарлар дүниесі
Наурызым қорығы – ен далаға әкеп табиғат-
ананың орната салған табиғи мұражайы десе
де болғандай. Тұзды көлдің жағасына өскен
қалың орман, құмдауыт, төбешіктер толған
қарағай, ақ қайыңдар мен аралас өскен
жыңғыл, тобылғы. Ал, хайуанаттар,
өсімдіктер дүниесі адам таңғаларлықтай мол-
ақ мұнда құстың 200ден , сүтқоректілердің
30дан, қос мекенділер мен бауырымен
жорғалаушылардың оннан астам, ал құрт-
құмырсқа сияқтылардың 700 жуық түрі
кездеседі.
Қорытынды
Қорықта халық шаруашылығы үшін зор
маңызы бар көкорай шалғын, жасыл
желекке бөленген орман іші толы бағалы
құстар мен аңдар сияқты табиғи ресуостар
қорғалады. Оларды ғылыми тұрғыдан
зерттеп, халық шаруашылығы пайдасына
асыру үшін көптеген мамандар еңбек
етуде. Бұл мәселеде қорық
қызметкерлерінің атқарғанымен қоса,
істелуге тиісті басұа да жұмыстары мол.
Қолданылған әдебиеттер:

“Қазақстан”: Ұлттық
энцклопедия/Бас редактор Ә.
Нысанбаев – Алматы “Қазақ
энциклопедиясы” Бас редакциясы,
1998 ISBN 5-89800-123-9

Ұқсас жұмыстар

Жануарлар дүниесін қорғау

Наурызым қорығы - Қостанай облысы Наурызым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық

Қазақстанның қорықтары

Наурызым ормандары

ӨСІМДІКТЕР ЭКОЛОГИЯСЫ

Қорғалжың қорығы - Ақмола облысы, Қорғалжың ауданында орналасқан мемлекеттік қорық

НАУРЫЗЫМ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОРЫҒЫ

Наурызым қорығы

Алматы қорығы

Қорықтың аты

Пәндер