Аңдардың терісі және оның туындылары

Презентация қосу

Аңдардың терісі және оның
туындылары
Тері жабыны, немесе жалпы жабын - мал
организімінің сыртқы ортамен тікелей
жанасатын сыртқы қабығы.
Қызметтері
Қорғаныш- денені механикалық зақымданудан
сақтайды, организімнің суды босқа
шығындауына және оған ауру тудырушы
микробтардың, бөгде заттардың енуіне жол
бермейді.
Сезімталдығы- Тері сезім мұшесі, ол жұйке
ұштарына оте бай. Терінің сезімталдығы оның
қорғаныш қызметіне тікелей байланысты.
Ыдырау өнімдерін сыртқа шығару
Дене температурасын бірқалыпты ұстау.
Терінің маңызы
Tepi (cutis) дененің сыртқы қабығы ретінде
өзіне тән өткізгіштік қасиетімен және
тамырлар мен жүйкелердің жақсы жетілуіне
байланысты, организмді сыртқы ортадан бөліп,
оның ішкі ортасының түзілуіне толық жағдай
тудырады.
Жануарлар терілері өте бағалы шикізат.Өңдеуден
өткен жануар- лар терілерінен бағалы
тондар, былғары дайындалады. Тері
түктерінен жүн, түбіт, қыл қырқылады.
Жүннен және түбіттен қымбат
кездемелер мен тоқымалар тоқылады.
Қылдан әр түрлі шаруашылық
бүйымдары, қылшық жүннен киіз, үй
киіздері, текемет, сырмақ, кілем, алаша,
үй және ер-түрман әбзелдері
дайындалады.
Жүн шайырынан өр түрлі шипалық сықпа майларды
дайындауға пайда- ланылатын зат — ланолин
бөлініп алынады. Қаракөл қозыларынан бағалы
елтірілер дайындалады.
Тері туындысы

Тері туындысы сүт безінен (желіннен) алынатын
сүттен әр түрлі тамақ өнімдері (ірімшік, қаймақ,
балқаймақ, балмүздақ, қүрт, қымыз, айран, шүбат
т.б.) өндіріледі.
Терінің химиялық құрамы
мен физикалық қасиеттері.
Тері құрамының 70% -ы судан түрады. Қүр ғақ затыны ң
негізін коллаген белогі қүрайды. Тері қүрамында ғы
органикалық заттардан көп кездесетіні липид (май). Ол
денедегі барлық липидтің 2% -ына те ң. Мысалы, теріні ң
5% -ы бейтарап май және май қышқылдары, 0,17% -ын
холестерин қүрайды. Тері қүрамына сілтілі металдар
калий, натрий, магний, кальций ж әне металл емес бром,
фтор, йод, фосфор т.б. химиялық элементтер кіреді.
Денедегі ас түзының1/3 теріде болады. Tepi берік те
серпімді мүше. Оның мүйізді қабаттары мен
туындылары электр тоғын өткізбейді. Жара қаттанудан
соң, оның қалпына келу процесі жедел ж үреді.
Терінің химиялық құрамы
Терінің құрылысы
Тері құрылысы жағынан қабатты мүше. Ол үш
қабаттан: теріүсті қабаттан (эпидермистен),
дермадан (нағыз теріден) және теріасты қабаттан
(шел қабатынан) түрады.
Жылқының түгі 2-ге бөлінеді

Түк—теріге тұтасып шыққан өсінді
Қыл-мойынның үстіңгі
жағы( жал),маңдайындағы
(кекіл),құйрығындағы(құйрық) ұзын
өсінділер.
Атқаратын қызметіне қарай түк пен
қыл:
Сезімдік
Жабындық
Қорғаныштық
Жабындық түк қылшық пен түбіт
талшықтарынан тұрып, малдың денесін қаптап
жатса, қорғаныш түктерге жалы мен кекілі,
құйрығы жатады. Бұлардың барлығы
жылқының дене мүшесіне қатысты түк
атауларының жиынтығын құрайды.
Жылқының маңдайындағы бір шоқ
қыл кекіл деп аталады. Кекілдің сыртқы пішімі
мен бітісіне байланысты топ кекіл (топтанып
тұру),шоқпар кекіл (шоқпарға ұқсату), қалың
кекіл (сұйық емес, тығыз), ұзын кекіл (қысқа
емес) деген атаулар жасалған.
Жылқы малының дене мүшесінің бір атауы ретінде ж әне
соған шыққан қыл құйрық деп аталатыны белгілі. Құйрық
бітісіне байланысты: күлте құйрық, сояу құйрық, шұбалаң
құйрық, келте құйрық, тарақ құйрық, қаба
құйрық, сымпыс құйрық, сыпсың құйрық, сыпыс
құйрық деген атаулар қалыптасқан. Ал Жамбыл облысы Шу
аудандарында сұйықтау, ұзындау келген жылқының
құйрығын сыпа құйрық деп те атайды. Жылқы малы
құйрығының тағы бір шоғыры: қанжар құйрық, қылыш
құйрық, ит құйрық, топ құйрық, шолақ құйрық, жібек
құйрық, шолтый құйрық, қисық құйрық, түп құйрық,
түлкі құйрық сын-сипатына қатысты
қолданылады. Шаша – жылқының сирағы мен бақайшағы
түйіскен жердегі бір шоқ ұзын қыл.

Ұқсас жұмыстар

Терісі бағалы аңдарды күтіп-бағу

Терісі бағалы аңдарды жобалаудың санитарлық - гигиеналық нормалары

Бағалы аң терісінің ақаулары

Терісі бағалы аңдарды азықтандыру

Палеолит дәуірінің мәдениеті

Терісі бағалы аңдар гигиенасы

Теріні өңдеу, сұрыптау және илеу

Қояндарды ұстау

Бұлғынды өсіру

Ауруды анықтау

Пәндер