Дискретті кездейсоқ шамалардың ықтималдық үлестірімі және эконометрикалық моделдеудің кезеңдері

Дискретті кездейсоқ шаманың ықтималдықтарын үлестіру заңы

Эконометрика - бұл экономикалық қатынастарға сандық өлшем бере алатын және өте тез дамитын ғылым. Эконометрика терминін алғаш рет бухгалтер П. Цьемпа (Австрия-Венгрия 1910 ) енгізген. Ол былай тұжырымдаған: «егер бухгалтерлік есептерге алгебра мен геометрияны қолданса, онда шаруашылық саласындағы жаңа нәтижелерді алуға болады . » Эконометрика сөзі екі сөзден тұрады . «экономика» және «метрон». (грек сөзі -метрон ) Терминнің өзі эконометриканың мынадай ғылым екендігін білдіреді: экономикалық теория арқылы ашылған және негізделген байланыстар мен қатынастардың сандық мағынасын білдіретін ғылым. Й. Шумпетер (1883-1950) алғаш рет бұл пәннің «эконометрика» деп аталуына атсалысқан. Ал кеңес ғалымы А. Л. Вайнштейн (1892-1970) бұл ғылым грек сөзі «метрияға» ( геометрия, планиметрия) негізделгенін және «эконометрика» сөзіне сәйкес болатынын айтқан. Сонымен эконометрика пәні- экономикалық құбылыстарды талдау мен өлшеуге негізделген пән. Эконометриканы оқу үшін бірнеше пәнді де үйрену керек. Атап айтқанда, экономикалық теория, статистикалық және математикалық әдістер.

Эконометрикалық зерттеулер мыналарды шеше алады: экономикалық айнымалылардың байланыстарының ссапалық талдауы мәліметтерді таңдау у және х арасындағы байланыс моделдің параметрлерінің бағалануы кездойсоқ компоненттердің ықтималдықтарын үлестіру қасиеттерінің гипотезасы мультиколлинеарлығы тұрақты айнымалыларды енгізу автокорреляция, лагтардың пайда болуы тренд, кездойсоқ және циклдік компоненттердің пайда болуы қалдықты гетероскедастілікке тексеру

Эконометрикалық зерттеулерде мына этаптарды көрсету керек: проблеманы қою; мәліметтерді алу, сапаны талдау; моделдің ерекшелігі; параметрдің бағалануы; нәтижелерді интерпретациялау

эконометрикалық моделдерді 6 этапқа бөлуге болады: 1 -кезең ( есептің қойылымы ) - моделдеудің мақсатын анықтау, факторларды таңдау, оның ролі 2-кезең (априорлық) - априорлық информацияны қалыптастыру, модельді экономикалық тұрғыда талдау 3-кезең (параметрлеу ) -модельдің жалпы түрін, байланысын анықтау 4-кезең (информациялық ) қажетті статистикалық информацияны жинақтау, тіркеу, зерттелетін құбылыстардың көрсеткіштерінің функцияларын анықтау. 5-кезең- (моделдің идентификациялау ) модельдегі белгісіз параметрлерді бағалау, статистикалық талдау жасау. 6-кезең (веривация ) - нақты және модель түріндегі берілгендердің сәйкестігі, модельдің адекваттығын тексеру, дәлдік бағасы. “Эконометрика” ұғымы эконометрикалық өлшеулерді білдіреді. Өлшеулерге мыналар жатады: информацияны алу, салыстыру, реттеу. Өлшеу дәлдігі - ол оның адекваттігі. Әр өзгеріс үшін дәлдік критерийі осы өлшемнің мақсатына сәйкес анықталады. Әлеуметтік-экономикалық өлшем үшін обьективті себеп болып дәлдіктің төмен бақылауда болуы жатады.