Бала тәрбиесіндегі халықтық ұстанымдар "Адамгершілік"

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті

№ 1 СӨЖ
Бала тәрбиесіндегі халықтық
ұстанымдар
” Адамгершілік“
Адамгершілік - адам
бойындағы гуманистік
құндылық, әдеп ұғымы,
адамның рухани байлығы,
болашақ ұрпақты ізгілік
бесігіне бөлейтін руханиет
дәуіріне жаңа қадам болып
табылады. Адамгершілік
тәрбиенің нәтижесі
адамдық тәрбие болып
табылады. Ол тұлғаның
қоғамдық бағалы
қасиеттерімен сапалары,
қарым-қатынастарында
қалыптасады.
Адамгершілік тәрбиесі жастардың қоғамға, отбасына,
еңсе, білімге,тәОтан
Адамгершілік рбиесі
ға,жастарды ң қоғамбейбітшілікке
жер бетіндегі ға, отбасына,
еқңатынасын
се, білімге, қОтан ға, жер бетіндегі
алыптастырады. Осыбейбітшілікке
заманғы
қ атынасын
адамгершілік тқ
әалыптастырады.
рбиесі жекелеген ба Осы
ғыттарғзаман ғы
а емес,
адамгершілік тәрбиесі қтарға бағыттар
жекелеген
құндылы ға емес,
негізделеді.
Адам - ең әуелі құадамгершілігімен,
адамгершілік ндылықтарға негізделеді.
парасатыны ң
Адам - ең әуелі адамгершілігімен, парасатыны
биіктігімен ң
көрікті.
биіктігімен
Мәдениет жоғары көрікті.
адам айналасындағылармен
М әдениет жоғарықарым-
қарапайым адам айналасындағылармен
қатынаста болады.
қарапайым қарым-қатынаста болады.
Адам - ең әуелі адамгершілігімен, парасатының биіктігімен көрікті.
Мәдениет жоғары адам айналасындағылармен қарапайым қарым-
қатынаста болады.
Адамгершілік тәрбиесі оқушыларды адамгершілік ұғымы,
примңиптері, мінез-құлық нормалары жайындағы біліммен
кемелдеңдіреді. Оқушылар оларды оқып үйренумен шектелмей, о қу,
тәрбие, еңбек процесінде іске асырғанда адамгершілік олардың сеніміне
айналады.
Адамгершілік қатынастар моральдық нормалармен өлшенеді.
Моральдың негізгі міндеті - адамның мінез-құлқын тәрбиелеу, осы
арқылы олардың бойында әдеп сақтау қатынастарын қалыптастыру, адам
мен қоғам арасындағы қатынасты реттеу.
Адамгершілік тәрбиесі оқушылардың моральдық сенімдерін, жа ғымды
мінез-құлық дағдылары мен әдеттерін қалыптастырады.
Адамгершілік тәрбиесінің теориялық мәселелері өл-Фараби, Ыбырай,
Абай, т.б. еңбектерінде кеңінен қолданыс тапқан.
Әл-Фараби "Адам өз өмірінің
қожасы, сондықтан өз
бағытын өзі жасауы керек. Ол
не нерсеге де ұқыптылықпен
қарап, жиған-тергенін
орынсыз шашпай, кез келген
адамға сырын ашпай, өзінің
мақсат мүдделері жөнінде
достарымен ғана бөлісіп
отыруы керек. Осылайша өмір
сүрген адамның ғана ар-
ожданы таза болады" деген.
Абай адамгершілік, әдептік нормалары жайында көптеген пікірлер
Абай адамгершілік, әдептік нормалары жайында көптеген пікірлер
қалдырды.
қалдырды.
Оның бірінші қоятын талабы - мораль жа ғынан ұстамды, таза болу, сыпайы
Оныжа
мінезді, ң бірінші
қсы құқлы оятын
қты, талабы - мораль
әділетшіл, жа ғынан
шыншыл болу.ұстамды, таза болу, арсыз,
Әдепсіз, сыпайы
мінезді, жасқұсы
байлаусыз, рамсақұңлы
, қөты, әділетшіл,
секші, өтірікші,шыншыл
алдамшы, болу.кеселді сия Әдепсіз,
қты жаманарсыз,
байлаусыз,
мінездер мен ә сұдеттерден,
рамсаң, өжарамсыз
секші, өтірікші,
қылықтарданалдамшы, кеселді
са қтанып, өзін сия қтыжо ғжаман
одан ары
мінездер мен ә деттерден, жарамсыз қ ылы қ тардан са
санап, ондай қылықтарды бойына лайықсыз көрсе ғана, адам парасаттықтанып, өзін одан жо ғары
санап, .ондай
болады Абайды қылы
ң ққоятын
тарды екінші лайықсыз
бойынаталабы к өқрсе
- тұра тылығана,
қ, " Қадамылам парасатты
дегенін
ң қоятын екінші талабы - т ұра қ
қыларлық, тұрам дегеніне тұрарлық, мінезде азғырылмайтын а қылды, дегенін
болады . Абайды тылы қ , " Қ ылам арды
саққыларлы
тарлыққ, тұрам дегеніне тұрарлы
беріктігі, қ, мінездебар
қайраты азғырылмайтын
болсын"а қылды, арды
дейді.
сақтарлы
Үшінші қ
талабы - әберіктігі, қайраты міндеті
ділетшілдік. Әлеуметтік бар- д үниеніболсын"
белсене құрушы дейді.
Үшінші
адамны ң талабыбірі - әболып,
ділетшілдік.халӘқлеуметтік
ы, Отаны д үниені
міндеті ү-шін белсене құ
қызмет рушы
істеуі.
адамны
Ақын ң мейірімділік
бірі болып, қы,ң мОтаны
қасиеткехалтере ән береді ү(т шін
өртінші қызмет істеуі.
қара с өзі) .
қ мейірімділік қ асиетке тере ң м ән береді (т ө
Қазақ халқы - мөдени бай мұрасы, өзіне біткен табиғи ерекшелігі бар, сергек .
А ын ртінші қара с өзі)
Қаза
ой, қ халқжыүрек,
сезімтал - мөддени байтм
әстүрлі ұрасы,әдіс-т
әрбие, өзінеәсілдері
біткен бар ғи ерекшелігі
табихалы қ. бар, сергек
ой, сезімтал жүрек, дәстүрлі тәрбие, әдіс-тәсілдері бар халық.
Профессор М.Ғабдуллин өзінің
"Ата-аналарға тәрбие туралы кеңес"
еңбегінде "Бүгінгі жастарды
ұлтжандылық рухта тәрбиелеуде
ақын-жыраулардың өнеге сөздерінің
белгілі мөлшерде пайдасы бар екені
нақ. Мұндағы тәрбиелік мәні бар
әңгімелер жастарға жат емес.
Халықты сүй, халық үшін ерлік
еңбек ет, ел-жұртқа қорған бол
деушілік қазіргі күнде ескірген
сөздер емес, қайта мағыналы, мәнді
сөздер. Сондықтан бұлардың ішінен
жастарымызды тәрбиелеуде әсер
ететіндерін таңдап алып, орнымен
пайдалана білсек, нұр үстіне нұр
болар еді" дейді.
C. Көбеев баланың өз Отаны үшін қажетті азамат болып
қалыптасуында ата-ананың алатын орны мен атқаратын мәнін зор
бағалап, отансүйгіштік тәрбие негізі ана тілі екенін тере ң т үсіндіре
білді. Оның пікірінше, жас ұрпаққа білім беру өз ана тілінде
жүргізілуі керек. Барлық ақыл-ойын, күш-жігерін аянбай жұмсап,
өз өмірінің жарты ғасырдан астамын мектепте өткізген О.Көбеев
халықтар достығы жолында жалынды жаршы бола білді, жастарды
туған халқын құрметтеуге тәрбиеледі.
Адамгершілік туралы нақыл сөздер:
Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
Абай Құнанбаев
Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста,
Сонда толық боласың елден бөлек.
Абай Құнанбаев

Аз сөйлер де, көп тыңдар хас асылдың баласы.
Махамбет Өтемісұлы

Ақын бойына адамгершілік қана жарасады. Екеуінің біріне ақау түссе - алдымен ақындық
өледі.
Ғабит Мүсірепов

Сұлулық, әдептілік, білімділік, сезімділік, ерлік, даналық - бәрі де жеке адамның
меншігінде емес, ең алдымен, елдің, халыктың еншісі.
Ғабит Мүсірепов

Өзі таза адам өзгеге күйе жаға алмайды. Күйе жағу үшін өзінде күйе болу керек.
Ғабит Мүсірепов

Адалдық: өзі алданса алданар, өзі ешкімді алдамас.
Ғабит Мүсірепов
Махаббат, достық, бауырмалдық - адамның ең бір асыл
қасиеттері.
Ғабит
Мүсірепов
Адамшылықтың сұлтаны.
Сағат
Әшімбаев
Шын көңілден айтылған тілекке - шындықпен жауап беру
парыз.

Мұхтар Әуезов
Ел адамымен сөйлессең - ауыл-аймағын айтады, қала
адамымен сөйлессең - үйіндегі жиған-тергенін айтады, қыр
адамымен сөйлессең - бота менен тайлағын айтады, ал
тексізбен сөйлессең - қайдағы-жайдағы аузына келгенін
айтады.
Би-
шешендер
Адамның басшысы - ақыл, жетекшісі - талап, шолғыншысы -
ой жолдасы - кәсіп, қорғаны - сабыр, қорғаушысы - мінез.
Би-
шешендер
Ағаң келсе - ардақтап атын байлағандай, қонағың
келсе - құрметтеп, көңілін жайлағандай тындырымды
ісің болғанға не жетсін.
Әйтеке Байбекұлы
Арам табақтан адал ас өтпейді.
Жанақ Сағындықұлы
Қам көңілдің қайғысына дауа бол,
Жолда шаршап шалдыққанға сая бол.
Қожа Ахмет Йассауи
Мақал- мәтелдер:
• Адамгершілік болмай, • «Сіз» деген әдеп,
• Әділдік болмайды.
«Біз» деген көмек.
• Адамның ұяты
бетінде ,
Адамгершілігі • Кішіпейілділіктен -
ниетінде. кішіреймессің.
• Кедейге қарыз бер
• Жақсы ниет - жарым де,
ырыс. Амандығын тіле.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Т.А.Ильина. Педагогика. - Алматы, 1977.
2. Қ.Б.Сейталиев. Тәрбие теориясы. - Алматы, 1976.
3. И.А.Қайров Адамгершілікке тәрбиелеу әліппесі.
Алматы, 1980.
4. К.А.Оразбекова. Иман және инабат. - Алматы, 1993.
5. Қ.Жарықбаев. Аталар сөзі, ақылдық-көзі. - А., 1980.
6. А.Қүнанбаев шығ армаларының толық жинағ ы. -
Алматы, 1954.

Ұқсас жұмыстар

Бала тәрбиесіндегі халықтық ұстанымдар .(Отбасындағы бала тәрбиесі)

Бала тәрбиесіндегі халықтық ұстанымдар

Тәрбие сағатының үлгісі

«Бала тәрбиесіндегі халықтық ұстанымдар:бала тәрбиесінде нақыл, қанатты,шешендік сөздер қолдану»

Бала тәрбиесіндегі халықтық ұстанымдар:бала тәрбиесінде нақыл, қанатты,шешендік сөздер қолдану;халық педагогикасындағы тәрбиенің түрлері

Бала тәрбиесінде халықтық педагогиканың міндеттері мен бағыттары

Ана тәрбиесі

Бала тәрбиесінде қолданылатын халықтық ұстанымдар

Бала тәрбиесіндегі халықтық ұстанымдар (экологиялық тәрбие)

Бастауыш оқушыларының адамгершілік тәрбиесі

Пәндер