Мәліметтер қорының басқа да моделі

Презентация қосу

Мәліметтер қорының
басқа да модельдері.

Орындаған: Сағындық М.С. Т-341
Тексерген: Арғынгазина Ж.Н.
Мәліметтер қорын пайдалану файлдық құрылым
мәліметтерінде болған шектеулер мен кемшіліктерді
жоюға мүмкіндік берді. Мәліметтер қорының
көмегімен шешілетін әр алуан есептер мәліметтер қорын
құрылымдау мен мәліметтердің арасындағы
байланыстарды ұйымдастырудың түрлі әдістерін
қалыптастыруға әкеледі. Соның нәтижесінде мәліметтер
қорының бірнеше моделі пайда болды.Мәліметтер
қорының моделі деп мәліметтер қорының
логикалық кейіптеуін атаймыз. Алғашқыда мәліметтер
қорының:
иерархиялық,
желілік,
реляциялық модельдері пайда болды, олар кейіннен
классикалық, негізгі модельдерге айналды.
Иерархиялық модель.
Иерархиялық модельде негізгі ақпараттық
бірліктер мәліметтер қоры, сегмент және өріс
болып табылады. Мәліметтер қорларын
басқаратын жүйе көмегімен қол жететін
мәліметтердің минималды бөлінбейтін бірлігі
мәліметтердің өрісі деп аталады.
Иерархиялық модельде мәліметтер арасындағы
байланыстар реттелген граф (немесе бұтақ)
түрінде берілген.
Мәліметтердің элементтер типтерінің аталған
жиыны сегмент muni деп аталады. Мәліметтердің
элементтерінің немесе белгілі өрістерінің
мәндерінен сегмент экземпляры құрастырылады.
Иерархиялық модельде әр сегмент типі біртекті
жазбалар жиынын құрастырады. Берілген
жиында әртүрлі жазбаларды бөлу үшін
сегменттің әр типінің кілті немесе кілттік
атрибуттар жиыны (өрістер, мәліметтер
Иерархиялық модельде сегменттер бағытталған ағаш құрамды
графқа бірлеседі. Графтың бағытталган қабырғалары
сегменттер арасындағы иерархиялық байланыстарды көрсетеді
деп есептеледі: иерархия бойынша жоғары тұрған және
қарастырылып отырған сегмент типімен байланысқан
сегменттің әр данасына қарастырылып отырған (бағынышты)
сегмент типінің бірнеше (көп) даналары сәйкес келеді.
Иерархияның жоғарғы денгейінде тұрған сегмент типі онымен
бағытталған иерархиялық қабырғалармен байланысқан
сегментке қарай логикалық бастапқы деп, ал соңғылары
логикалық бағынышты деп аталады. Кейде бастапқы сегменттер
аналық сегмент деп, ал бағыншыты сегменттер ұрпақтық
сегменттер деп аталады.
Иерархиялық модельдің кемшілігі бар, себебі барлық қатынастарды
иерархия түрінде көрсету мүмкін емес. Мысалы, біздер шоттармен сауда
агенттер арасындағы байланысты сұлбаға енгізгеніміз жөн (сауда
агенттерге делдалдық ақшаларды есептеу үшін). Онда сұлба келесі т үрге
келеді 1.5.4 суретті қараңыз). Бірақ ол иерархиялық емес, себебі бір
бағынышты файлда екі басты файлы бар.Мұндай қатынастар желілік деп
аталады. Егер де файлдағы әр жазба басқа бірнеше файлдарды ң
жазбаларына бағынатын болса мәліметтер арасындағы қатынастар желілік
деп аталады. Осындай қатынастарды өңдеу қажеттіліктері себептерінен 60-
шы жылдардың (XX ғасыр) аяғында желілік маліметтер қорларын басқару
жүйелері пайда болды. Иерархиялық жүйелердегідей желілік м әліметтер
қорларының жүйелерінде мәліметтерді байланыстыру үшін алдын ала
анықталған физикалық көрсеткішітер қолданылды. Иерархияда әр
ұрпақта (файлдағы бағынышты жазбада) тек қана жалғыз анасы
(иерархияда бағындыратын жазба) балады. Желілік модельдер әрт үрлі
файлдардағы жазбалар арасында күрделілеу қатынастарды сүйемелдеді.
Желілік модель.
Желілік модельдерде мәліметтердің арасындағы өзара байланыстар еркін
граф түрінде болады, ондағы әрбір ұрпақтың екі және одан да көп ата
тегі болуы мүмкін. Желілік модельдің мәліметтер қоры жазбалар
жинағы мен байланыстар жинағынан құралады. Байланыстардың
жинағы физикалық көрсеткіштері бар өрістен тұрады. Осылайша,
желілік МҚ сұлбасын сипаттау үшін типтердің екі тобы: «жазба» және
«байланыс» қолданылады.
«Байланыс» типі «жазба» типінің ата тегі ж әне
ұрпақ типтері үшін анықталады. «Байланыс»
типінің айнымалылары байланыстардың
даналары болып табылады.Желілік МҚ жазбалар
жинағы мен сәйкес байланыстар жинағынан
тұрады. Байланыстарды қалыптастыру ға ерекше
шектеулер қойылмайды.
Егер иерархиялық құрылымдарда ұрпақ-жазбаның бір
ғана ата тегі –жазбасы болса, ал мәліметтердің желілік
моделінде ұрпақ-жазба ата тегі-жазбалардың (өгей
ата-аналар) кез келген санына ие бола алады. Желілік
модельдің нетізгі объекттері келесі: мәліметтер
элементі, мәліметтер агрегаты, жазба, мәліметтер
жиыны. Иерархиялық модельдегідей мәліметтер
қорын басқаратын жүйе көмегімен пайдаланушыға
қол жеткізуге болатын минималды ақпараттық бірлік
мәліметтер элементі болып табылады.
Реляциялық модель.
Реляциялық модель мәліметтерді көрсету әдісін
(мәліметтер құрылымын), мәліметтерді қорғау
әдістерін (мәліметтер бүтіндігін) және
мәліметтермен орындалатын операцияларды
(мәліметтермен әрекеттесу) анықтайды.
Реляциялық модельдің аты ол кестелер арасындағы
қатынастарды көрсететін болғандықтан деген пікір
дұрыс емес. Керісінше реляциялық модельдің аты
оның негізінде болатын қатынастардан (теория
бойыншареляциялардан) пайда болды. Реляциялық
модельде мәліметтер концептуалды денгейде
қатынастар түрде көрсетілген, бірақ физикалық
денгейде мәліметтер қалай іске асырылатыны
туралы ешқандай бұйрықтар жоқ.
Мәліметтерді физикалық емес, концептуалды көз қарас жағынан
қарастырып Кодд тағы бір революциялық идеяны ұсынды. Мәліметтер
қорларының реляциялық жүйелерінде мәліметтер файлдарын тұтас бір
бұйрықпен өңдеуге болады, ал дәстүрлі жүйелерде бір бұйрықпен тек
қана бір жазба өңделеді.
Өткен ғасырдың 70-ші (XX ғ.) жылдардағы Коддтың публикациялары
ғалымдар мен мәліметтер қорларын басқаратын реляциялық жүйелерді
жасайтын коммерциялық жүйелерін өңдеушілер арасында активтілікті
көтерді. Осы жұмыстар нәтижесінде 70-ші жылдардың екінші бөлігінде
келесідей (Structured Query Language — SQL, құрамдас қан с ұраныстар
тілдері), Query language (Quel, сұраныстар тілі) ж әне Query-by-Exampk
(QBE, үлгі бойынша сұраныстар) тілдерді сүйемелдейтін реляциялық
жүйелер пайда болды. Қазіргі кезде реляциялық мәліметтер қорлары
мәліметтермен жұмыс істеуге негізделген осы заманғы коммерциялық
жүйелердің стандарты ретінде қарастырылады.
Реляциялық модельдің мәні – ол мәліметтерді
реляциялар немесе қатынастар деп аталатын екі
өлшемді кестелер түрінде беруді ұйымдастырады
және ұсынады. Бір кесте бір нысанды, мысалы, сауда
фирмасының клиенттерін сипаттайды.Кестенің
бағандары мәліметтер қорының өрістеріне сәйкес
келеді және атрибуттар деп аталады. Сол арқылы
атрибут нысанның жеке қасиетін сипаттайды.
Кестенің жолдары жазбаларға сәйкес келеді және
кортеж деп аталады. Сонымен, кортеж нысанның бір
элементіне арналған атрибуттар мәндерінің
жиынтығын, ал қатынас – кортеждердің жиынын
сипаттайды.
н ы зғ а
а р л а р ы
Н а з !
х м е т! !
р а

Ұқсас жұмыстар

Мәліметтер қорының басқа да модельдері

Мәліметтер қоры және оның модельдері

Деректердің иерархиялық моделі дегеніміз не? Деректердің желілік моделі дегеніміз не?

Мәліметтер қорының басқа да модельде

АҚПАРТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРҒА БАЙЛАНЫСТЫ МАМАНДЫҚТАРДА «МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫ» БӨЛІМІН МЕҢГЕРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Microsoft Acces

Деректердің иерархиялық моделі

МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫНЫҢ ҮШ ДЕҢГЕЙЛІ АРХИТЕКТУРАСЫ

Мәліметтер қорымен жұмыс

Деректер базасының архитектурасы

Пәндер