Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін талдау мен бағалау: қағидалар мен көрсеткіштер

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін талдау және бағалау

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау қағидалары:

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау - ол кәсіпорынның қаржы-экономикалық жағдайын интегралды бағалауды білдіреді.

Кәсіпкерліктің басты мақсаты - ең көп пайда табу, бірақ жалпы бағыты пайданы жоғарылату болғандықтан, оған өзге мақсаттар тән:

Ең көп пайда табу мақсатының әртүрлі бағытта қалыптасу мүмкіншілігімен сипатталады.

Мақсаттардың көптігі ең жоғары пайда табу мақсатына жету үрдісінің баламалылығында көрініс табады.

Мақсаттардың көптігі оның құрамының бірнеше кұрамдас бөліктен тұратындығымен сипатталады.

Тиімділіктің қағидалары:

Мақсаттар мен қызметтің соңғы нәтижесінің өзара байланысы.

Оңтайлылықтың бірнеше өлшемдерін пайдалануға қол жетімділік.

Мақсатты тұжырымдау кезінде кәсіпкердің нарықтық ұстанымының тұрақтылығын сипаттайтын мақсаттарға басымдық беру.

Бағалау мақсаттары мен көрсеткіштерінің өнімнің өмірлік циклімен өзара байланысы.

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау мәселесі отандық және ресейлік ғалымдардың (Дүйсембаев К. Ш., Савицкая Г. В., Шеремет А. Д., Ковалев В. В. ) еңбектерінде көптеп қарастырылған.

Ал кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін талдаудың танымал шетелдік тұжырымдамаларының бірі - теңдестірілген көрсеткіштер жүйесі (Balanced Scorecard (BSC) ) тұжырымдамасы болып табылады.

Тиімділік жүйесіне қойылатын талаптар:

кешенділік, кәсіпкерлік субъектілерінің қызметінің барлық жағы құрамдас бөліктерін ескеретін көрсеткіштерді сипаттауы тиіс;

стратегиялық мақсаттармен байланыс, яғни көрсеткіштер жүйесі қазір де, болашақта да маңызды болатын кәсіпкерлік қызмет аспектілеріне шоғырлануы керек және негізгі бағыттарды анықтауы керек;

жүйелілік, көрсеткіштер екі мағыналы болмауы керек;

икемділік және қарапайымдылық, көрсеткіштер есептеу үшін қолайлы және есептеулер жасауға қажетті мәліметтер базасы болуы қажет.