Бихевиоризм және гештальт психология

Презентация қосу

Бихевиоризм және гештальт
психология

Дайындаған:Каденова.М.И
Пх-415

Тексерген:Едигенова А.Ж.
Гештальт (нем. Gestalt - бейне, қалып) -
тұғастың, оның өзгеріп тұратын бөліктерін
ұйымдастырудың тұракты әдісі; тұтас
психикалық кұрылымдар. Гештальт терапия -
гештальт психология теориясына негізделген
адамға психотерапиялық ықпал ету әдістері мен
процедуралардың жүйесі. Гештальт басты
принципі - адамның өзін-өзі, басқа адамдарды
және барлық басқа әлемді барындай шартсыз
қабылдау.
Шетелдік психологияның сенсуалистік бағыты, 1912
ж. Германияда пайда болған. Гештальтпсихологияның
ізашары X. Фон Эренфельс (1859-1932) болып
табылады. Басты өкілдері: М. Верттеймер (1880-
1944), В.Келер (1887-1967) және К. Коффка (1886-
1941). Ассоциациялық психологияға қарама-қарсы
гештальтпсихология түйсікті емес, қайта қайсыбір
психикалық құрылымды, тұтас түзілімді, яғни
"гештальттарды" бастапқы және психиканың негізгі
элементтсрі деп санайды.
Бихевиоризм (ағылш. behaviour - іс-әрекет,
Behaviorism)) - іс-әрекет дағдысының мәні мен
адам психологиясындағы кызметін түсіндіру.
Биховиоризм ілімі ХХғ. басында АҚШ-та пайда
болған психология ағымы. Олар еш негізсіз,
нақты дәлелсіз психологиялық болжаулық
теорияларға қарсы шығып, адамның іс-әрекет
дағдысын тіке күзету және нақты өлшеу
арқылы адам психологиясын анықтауға болады
деп есептеді. Олар ішкі толғанысқа сенбеді,
тәжірибелік нақты зерттеу әдіснамаларын
ұсынды.
Бихевиоризмнің теориялық негізін
салуға ат салысқан Л. Блумфилд (АҚШ).
Бихевиоризм психологиялық
бағыттардың бірі негізінде туған, бірақ
психологияның ой-сана жайындағы
зерттеулерін мойындамайды.
Бихевиоризм дескриптивті лингвистикада
(Б. Блок), трансформациялық-
генеративтік грамматикада (Н.
Хомский)тағы басқа кездеседі.
Биховиоризм ерік еркіндігін құр қиял
деп есептеді, адамның барлық ісін тума
қасиеті және тәжірибе ортасы белгілейді,
тума қасиеттер тәжірибе ортасында
ашылады, не өзгереді, адамдардың барлық
тәжірибесін сыртқы қажеттілікке талпыну
аңсары белгілейді, сондықтан әрекет
дағдысын жақсарту мен күшейту адам
өмірінде өзгеріс туғызады деп есептеді.
Классикалық биховиоризм （ Classical （ : Джон Б. Уотсон
(John B. Watson ) дәріптеген биховиоризм бағыты. Олар
психологиялық барыс және ішкі көңіл ауаны дегенді
терістеп, әрекетті бірден-бір психологиялық күй ретінде
сипаттайды.

Методологиялық биховиоризм (Methodological):үшінші
адамның объективті күзетуін негіз етіп, субъектілер
арасындағы зерттеуге болатын байланысты хатірелеп,
қорытынды жасау. Бұл әдіснама кейін когнитивті
психология жағынан қабылданған.

Радикалды биховиоризм (Radical): B. Ф. Скиннер (B. F.
Skinner) қатарлылардың биховиоримі. Олар іс-әрекет
дағдысын механикалы түсінуге, қарапайымдастыруға
қарсы болды. Психология ішкі көңілдің сыртқы айнасы
ғана емес, ол адамның өзін сезінуінің ерекше жолы деп
қарады.
Логикалық биховиоризм （ Logical （ : Оксфорд университетінің
философы Ж.Райла （ Gilbert Ryle （ өзінің «Мидағы ұғым» (The
Concept of Mind （ 1949) （ деген кітабында қалыптастырған.

Мақсат биховиоризмі （ Teleological （ : Скиннерге қатысты
қалыптасқан ағым. Олар адамды мақсат арқылы түсіндіреді, әсіресе
микроэкономика, саясаттану, әлеуметтану теорияларында
мақсаттылықты негізгі түйін ретінде зерттеу тетігі етіп қолданады..

Теорияшыл биховиоризм （ Theoretical （ : Скиннердің ағымының тағы
бір қасиеті, олар ішкі жан дүниедегі көңіл күйді күзетуге болады деп
есептейді, психологияны зерттеуде қазіргі заман технологиясына да
үміт артады, бірақ теория мен практика ортасында байсалды жол
ұстанады.
Биологикалық биховиоризм （ Biological （ :
Адам зердесінің жүйке жүйесіне қатысына
айырықша мән береді;

Ішкі биховиоризм （ Interbehaviorism （ :J. R.
Kantor, L. Hayes （ E. Ribes （ S. Bijou
секілділердің зерттеуі. Олар биологиялық
бүтіндіктің ішкі барысына, адамның іс-әрекет
түйсігіне зерттеу жасайды.
Дж.Уотсон адам мінез-құлқында туа біткен
ештеңе жоқ және оның кез келген көрінісі ─
сырттан ынталандырудың өнімі деп айтты. Ол
мінез-құлық ұғымына бір жақты ғана мағына
берді. Ол ағзаның ортаға қатынасын «ынта-
реакция» формуласымен анықтады.
Пайдалынылған әдебиеттер:
1.Шкуратов В.А. Историческая
психология. М., 1998.
2.Муқанов М. – Психология.
3.Жарықбаев, Қ. Жантану негiздерi. - Алматы,
2002
Назарынызға
рахмет

Ұқсас жұмыстар

Психология тарихы. ХХ ғасырдың 2 жартысындағы психологияның жаңа бағыттары

Гештальтпсихологияның ізашары

ХХ ғасырдағы бихевиоризм мен гештальт психология (толықтырылған)

Гештальт - психология

Психология тарихы және жаңа бағыттары

Шетелдік психологиялық тұжырымдамалардағы психикалық даму мәселелері

Саяси бихевиоризм

Кеңестік психология ғылымының даму бағыттары

Психологияның даму тарихы

Ес туралы жалпы түсініктер

Пәндер