Дәрілік кесте жусан (Pyrethrum coccineum): ботаникалық сипаттама, таралуы, химиялық құрамы және медицинада қолданылуы

Дәрілік кесте жусан

Pyrethrum coccineum

ЖОСПАР

Дәрілік кесте жусанның ботаникалық сипаттамасы

Дәрілік кесте жусанның таралу аймақтары

Дәрілік кесте жусанның химиялық құрамы

Дәрілік кесте жусанның медицинада қолданылуы

Дәрілік кестежусан(Pyrethrum) - күрделігүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік. Жер шарында кең тараған. Еуразия мен Солтүстік Африкада кездесетін 100-ге жуық түрі белгілі. Қазақстанда таулы аймақтардың тасты, тастақты беткейлерінде, шалғындарда, орманды жерлер мен бұталар арасында өсетін 19 түрі бар. Биіктігі 3 - 100 см, тік сабақты өсімдіктер. Жиегі тілімденген, кейде тұтас табақты жапырақтары кезектесіп келеді. Маусым айынан қыркүйекке дейін гүлдеп, жемістенеді. Тұқымдары ұзынша келген, сырты жалаң болады. Кестежусан немесе парсы түймедағы, тағы басқа адам мен жануарлар паразитіне қарсы қолданылатын инсектицидті зат -пиретрин алынады. Кестежусанның гүлдері әдемі болғандықтан, көбінесе әсемдік үшін өсіріледі.

Дәрілік кесте жусанға қысқаша сипаттама

Өсіп тұрған дәрілік кесте жусандар

Дәрілік кесте жусанның ботаникалық сипаттамасы

Биіктігі 20-70см жететін көпжылдық шөптесін өсімдік. Сабақтары тік, немесе көтеріңкі 1-2 бүйірлік . Гүлдері қарапайым немесе бұйыра, жартылай бұйра, себет гүлшоғырына жиналған, диаметрі 8-10см шеткі гүлдері ақ, қызғылт таңқұрай-қызыл, ортасындағы түтік тәрізді гүлдері сары. Маусым-тамыз айларында гүлдейді және жемісі пісіп жетіледі. Тұқымы арқылы май май айында сеуіп суық парникте тамыз айында тұрақты учаскеге отырғызуға болады. Отырғызғанда арасы 30-40 см болуы керек. Хромосомдар саны 18.

Дәрілік кесте жусанның түрлері

Дәрілік кесте жусанның таралуЫ

Таулы Кавказда және оған шекаралас аудандарда кездеседі. Иран және Турция эндемі. Алматы қаласында және Қазақстанның басқада оңтүстік регионы қалаларында сәндік өсімдік ретінде өсіріледі.