Халықаралық еңбек бөлінісі, интеграция

Презентация қосу

Халықаралық еңбек бөлінісі
Халықаралық интеграция
Халықаралық сауда
Халықаралық қаржылық, валюталық ұйымдар
Халықаралық жұмысшы күші миграциясы

ОРЫНДАҒАН: ӨТЕБЕКОВА АЙДАНА
ГРУППА: ПХ-415
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕҢБЕК БӨЛІНІСІ

Халықаралық еңбек бөлінісі — қоғамдық еңбек бөлінісі дамуының жоғары сатысы;
әлемдік өндірістің даму сатысы.
Ол бір ел шеңберінде ғана емес, сонымен бірге мемлекетаралық, аумақтық еңбек бөлінісіне
негізделеді. Еңбек бөлінісінің бұл сатысында мемлекеттер шикізаттың, тауарлардың
жекелеген түрлерін өндіруге, қызметтердің жекелеген түрлерін көрсетуге, яғни жекелеген
елдер өнімнің осы елдер айырбастайтын белгілі бір түрлерін өндіруге маманданады.
Халықаралық еңбек бөлінісі халықарлық сауда мен әлемдік нарықтың белсенді түрі және
тұрақты дамуының аса маңызды факторы болып табылады. Халықаралық еңбек
бөлінісінің даму дәрежесі әлемдік қоғамдастықтың жекелеген елдерінің өндіргіш
күштерінің дамуымен айқындалады. Жекелеген елдердің табиғат және климат
жағдайларындағы айырмашылық, олардың аумақтарында түрлі пайдалы қазбалардың,
өсімдіктер дүниесі мен жануарлар дүниесінің болуы, тауарлардың белгілі бір түрлерін
жергілікті шикізатты пайдалану негізінде өндіру. Халықаралық еңбек бөлінісінің пайда
болып, дамуы үшін объективті негіз болып табылады. Халықаралық капитал еңбек бөлінісі
халықаралық нарықтың және елдер арасындағы экономикалық қатынастардың басқа да
нысандарының негізіне алынады, олардың ұлттық шаруашылықтарын дүниежүзілік
шаруашылыққа біріктіру факторы ретінде пайдалынылады. Фирмааралық кооперация, осы
елдердің біріктірілген топтарының құрылуы да елдер арасындағы еңбек бөлінісінің
тереңдеуіне септігін тигізеді.
Қазіргі елдердің, әдетте толып жатқан халықаралық мамандану
бағыттары болады, олар осы бағыттар үшін бір-бірімен жиі б әсекеге
түседі. Мыс., дамыған бірқатар елдер радио, бейне, аудиотехниканы
өткізу нарығы үшін өзара күресуде (АҚШ, Жапония, Оңтүстік Корея,
т.б.). Кейбір шағын елдер өз тауарларын барынша жетілдіріп,
халықар. нарықтардан өзіне кішкене саңылау табады. Мәселен,
кішкентай елге жататын Люксембург жоғары сапалы жасанды тіс
өндіруге маманданған, Швейцария ұзақ уақыт бойына сағат өндіруге
маманданды. Нарық үшін, әсіресе, өтімді немесе қымбат тауарлар
нарығы үшін күрес барысында халықар. монополиялар мен ұлтаралы қ
корпорациялар құрылады, олар нарыққа ықпал ету аясын бір-бірімен
бөліседі, өз талаптарын әлсіздеу елдерге және елдер тобына күштеп
таңып, олардың дамуын тежейді.
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ИНТЕГРАЦИЯ
Экономикалық бірігу – бұл мемлекетаралық келісімдер формасын алатын
шаруашылық механизмдерді жақындатуға әкелетін елдердің өзара ықпал
ету процесі.
Қазіргі экономикалық сөздік анықтамасы бойынша, интеграция (латын
тілінен «integer» — толық) – экономикалық тұлғалардың бірігуі,олардың
өзара әрекеттесуінің тереңдеуі, өзара байланыстардың дамуы.
Экономикалық интеграция жеке елдердің ұлттық шаруашылығы
деңгейінде және де кәсіпорындар, фирмалар, корпорациялар, компаниялар
арасында да жүреді. Экономикалық интеграция өндірістік–технологиялық
байланыстарын кеңейту мен тереңдетуді, ресурстарды бірлесе пайдалану,
капиталдар бірігуі, сол сияқты, бір-біріне қолайлы жағдай жасау арқылы
экономикалық іс-әрекеттерге өзара «кедергілерді» жою бағыттарында
айқын көрінеді.
ТАРИХИ ИНТЕГРАЦИЯ ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ ДАМИТЫН БІРНЕШЕ НЕГІЗГІ
САТЫЛАРДАН ТҰРАДЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ӘРҚАЙСЫСЫ ИНТЕГРАЦИЯНЫҢ
ЖЕТІЛУ ДӘРЕЖЕСІНІҢ КӨРСЕТКІШІ БОЛЫП ЕСЕПТЕЛЕДІ.

1.Бірінші дең
1.Бірінші де ңгейде мемлекеттер ө
гейде мемлекеттер өзара жақ
зара жа ындасудың
қындасуды алғ
ң ал ашқ
ғаш қыық қадамы
адамы ретінде
ретінде
преференциалдық
преференциалды қ сауда
сауда келісімдерін
келісімдерін жасайды.
жасайды. Б Бұұл
л келісім
келісім жеке
жеке мемлекеттер
мемлекеттер арасында
арасында екі
екі
жақ
жа тылық
қтылы қ негізінде немесе қ
негізінде немесе алыптасқ
қалыптас қан интеграциялық
ан интеграциялы қ топ
топ пен
пен мемлекет
мемлекет нене
мемлекеттер тобының
мемлекеттер тобыны ң арасында
арасында жасалуы
жасалуы м мүүмкін.
мкін.
Келісімге ссә
Келісімге әйкес
йкес мемлекеттер бір-біріне ү
мемлекеттер бір-біріне үшінші мемлекеттерге қ
шінші мемлекеттерге арағ
қара анда қ
ғанда олайлыра қ
қолайлыра қ
режим ұ сынады. Б ұ л интеграцялы қ процесті ң
режим ұсынады. Бұл интеграцялық процестің дайындық кезеңі.дайынды қ кезе ңі.
2. Интеграцияның
2. Интеграцияны ң екінші
екінші дедең
ңгейінде
гейінде мемлекеттер
мемлекеттер екі жақ
екі жа қты
ты саудада
саудада кедендік
кедендік
тарифтерді
тарифтерді жай жай ғ ана қ
ғана ысқ
қыс қартуды
артуды емес,
емес, оны
оны ммүүлдем
лдем алып
алып тастауды
тастауды к кө
өздейтін
здейтін еркін
еркін сауда
сауда
аймағ
айма ғын (ЕСА) құ
ын (ЕСА) руғ
құру кө
ғаа к өшеді, бірақ
шеді, біра қүүшінші елдермен қ
шінші елдермен атынаста ұ
қатынаста лттық
ұлтты қ кедендік
кедендік
тарифтер ө
тарифтер өзгертілмейді.
згертілмейді. Басым
Басым к кө
өпшілік жағ
пшілік жа ғдайда
дайда еркін
еркін сауда аумағ
сауда аума ының
ғыны ң шарттары
шарттары
ауыл шаруашылы қ ө німдерінен бас қ а барлы қ тауарлар
ауыл шаруашылық өнімдерінен басқа барлық тауарларға қолднылады. ғ а қ олднылады.
3. Интеграцияның
3. Интеграцияны ңү үшінші
шінші де дең
ңгейі
гейі кедендік одақ
кедендік ода (КО) құ
қ (КО) құруруғ
ғаа негізделген.
негізделген. ББұлұ
ұл лттық
ұлтты қ
кедендік
кедендік тарифтер
тарифтер тобын
тобын келісімді
келісімді ттүүрде
рде алып тастап, ү
алып тастап, үшінші мемлекеттерге қ
шінші мемлекеттерге қатысты
атысты
сауданы
сауданы реттеуде
реттеуде ортаортақ қ кедендік
кедендік тарифті
тарифті енгізу
енгізу жжәәне біріңғ
не бірі ңғай
ай тарифтік
тарифтік емес жү
емес ж үйесін
йесін
қ
қолдану
олдану болып
болып табылады.
табылады.
Ә
Әдетте кедендік ода
детте кедендік одақ қү үйлестірілген сыртқ
йлестірілген сырт қыы сауда саясатын қ
сауда саясатын қалыптастыратын
алыптастыратын
мемлекетаралық
мемлекетаралы органдардың
қ органдарды дамығ
ң дамы ған жү
ан ж йесін құ
үйесін құруды
руды талап
талап етеді.
етеді.
4. Интеграциялық
4. Интеграциялы процестің
қ процесті ңт тө өртінші
ртінші дедең
ңгейі –ортақ
гейі –орта нарыққ
қ нары ққаа жеткенде
жеткенде
интеграцияланатын
интеграцияланатын мемлекеттер
мемлекеттер тек тек тауарлар
тауарлар мен мен қ ызметтердің
қызметтерді ңғ ғана
ана емес,
емес,
ө
өндіріс факторларының
ндіріс факторларыны ң –– капитал
капитал ж жәәне жұ
не ж ұмыс
мыс к кү ші –– қ
үші озғ
қоз алысының
ғалысыны ң
еркіндігі
еркіндігі туралы
туралы келісім
келісім жасайды.
жасайды. Б Бұұл экономикалық
л экономикалы саясатты ү
қ саясатты үйлестіру
йлестіру
кезең
кезе ңі.
і.
5. ЕЕң жоғ
ң жо арғ
ғар ғы
ы бесінші
бесінші дедеңңгейде
гейде интеграция
интеграция ортаортақ қ кедендік
кедендік тариф
тариф ж жә әне
не
тауарлар
тауарлар менмен ө өндіріс факторлар қ
ндіріс факторлар озғ
қоз алысының
ғалысыны еркіндігімен қ
ң еркіндігімен қатар,
атар,
макроэкономикалық
макроэкономикалы қ саясатты,
саясатты, валюта, бюджет, аақ
валюта, бюджет, қша сияқ
ша сия қты
ты негізгі
негізгі
салаларда ү
салаларда үйлестіруді,
йлестіруді, зазаң
ң шышығ арушылық
ғарушылы ты ү
қты үйлестіруді
йлестіруді
кө
к здейтінэкономикалық
өздейтінэкономикалы одаққ
қ ода айналады. Ү
ққаа айналады. Үкіметтер
кіметтер келісілген
келісілген ттү рде ө
үрде өзз
қ ызметтерінің
қызметтеріні біршама ббө
ң біршама өлігінен
лігінен бас
бас тартады,
тартады, я яғғни
ни мемлекттік
мемлекттік
суверенитеттің
суверенитетті бір ббө
ң бір өлігін мемлекеттер ү
лігін мемлекеттер үстіндегі
стіндегі органдар
органдар пайдасына
пайдасына береді.
береді.
Бұ
Б ндай қ
ұндай қызметтерге
ызметтерге ие болғ
ие бол ған мемлекеттер ү
ан мемлекеттер үстіндегі
стіндегі органдар
органдар бірлестікке
бірлестікке
қ
қатысты
атысты м мәәселелерді
селелерді м мү ше-мемлекеттер ү
үше-мемлекеттер кіметтерінің
үкіметтеріні ң келісімінсіз
келісімінсіз шешуге
шешуге
құқ
құқы ы бар.
бар. Мысалы,
Мысалы, ЕО ЕО –– ғғыы (Еуропа одағ
(Еуропа ода ғы) шең
ы) ше берінде –– ббұ
ңберінде ұл
л ЕО
ЕО комиссиясы.
комиссиясы.
6. Интеграцияның
6. Интеграцияны ң алтыншы
алтыншы де дең гейінің
ңгейіні ң де
де болуы
болуы м мү мкін –– ббұ
үмкін ұлл Саяси одақ
Саяси ода қ
(СО). Ол ұ
(СО). Ол лттық
ұлтты қү кіметтердің
үкіметтерді ңү үшінші елдермен қ
шінші елдермен атынасын қ
қатынасын қамтитын
амтитын
қ ызметтерінің
қызметтеріні ң басым
басым к кө
өпшілігін мемлекеттер ү
пшілігін мемлекеттер үстіндегі органдарғ
стіндегі органдар ғаа беруді
беруді
кө
к өздейді.
здейді. Іс жү
Іс ж зінде ббұ
үзінде ұл
л жеке мемлекеттердің
жеке мемлекеттерді ң егемендігін
егемендігін жожоғ ғалтып,
алтып,
халық
халы аралық
қаралы конфедерация құ
қ конфедерация құруды
руды талап
талап етеді.
етеді.
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА
Халықаралық сауда – халықаралық еңбек бөлінісі негізінде пайда
болған әртүрлі елдің тауар өндірушілері арасындағы байланыс
формасы болып табылады, және олардың өзара экономикалық
тәуелсіздігін білдіреді. Сонымен бірге, халықаралық сауда дегеніміз
- әлемнің барлық елдері арасында жүргізілетін төлемі бар жиынтық
тауар айналымы. Халықаралық дамуын ғылыми тұрғыда түсіндіруге
тырысқан бірнеше классикалық теориялар бар. Олардың қатарында:
А.Смиттің «Абсолютті артықшылықтар теориясы».
Салыстырмалы артықшылық теориясы.
· Хекшер-Олин теориясы.
Леонтьев парадоксы
Халықаралық бәсекелестік теориясы.
Халықаралық құн теориясы
Өнімнің өмірлік циклі теориясы.
Масштаб эффектісі теориясы.
Самуэльсон–Джонс теориясы
Столпер–Самуэльсон теориясы
«Абсолютті артықшылықтар теориясы». Бұл теория бойынша - әрбір ел өзінде аз
шығын жұмсап өндірген өнімін экспортқа шығарады (өндіруде абсолютті
артықшылықтарға ие), ал импорттан өндірістерде көп шығын жұмсалатын
тауарларды сатып алады (өзі өндірген тиімсіз, сатып ала бере ма? Бағасы т өмен
болса, кім төлейді?). Сонымен бірге, А.Смит еркін сауда теориясыны ң негізін
қалаушы (ЛЭССЭ - ФЭР) экономикаға мемлекеттің араласпауы ж әне еркін бәсеке.
· Салыстырмалы артықшылық теориясы. Д.Рикардо «Саяси экономияның және
салық салудын принциптері» деген еңбегінде (1817ж.) екі мемлекет арасында ғы
айырбас қай шектерде тиімді екенін және халықаралық маманданудың
критерийлерін айқын көрсете отырып, классикалық теорияны тығырықтан
шығарды.
Рикардоатапкөрсеткендей,елдің ешбір өндірісте абсолютті артықшылығы
болмаса да, сауда екі жақ үшін де тиімді. Тіпті сауда болмаған жағдайда да, екі ел
арасындағы баға қатынасындағы сәл айырмашылықтың өзі әрбір ел үшін
салыстырмалы артықшылыққа қол жеткізеді (егер саудалық қарым-
қатынастардың орныққанын есепке алсақ), яғни басқа тауарларға қарағанда,
өндірісі анағұрлым тиімді тауар өндіріліп, тап осы
тауар басқасына айырбасталынып, экспортқа шығарылуы тиіс.
Сонымен, Рикардо «Салыстырмалы артықшылық теориясын» (заңын) ашты: ол
бойынша, «әрбір елдің белгілі бір тауарды шығаруда салыстырмалы артықшылығы
болады және оны сауда кезінде басқа тауарларға айырбастау тиімді. Екі тауар
өндіруден абсолютті шығындар деңгейі жоғары елдер де тауар айырбасынан пайда
ала алады».
· Хекшер-Олин теориясы. Бүкіл халықаралық сауда дамуының шикізат қоры әлеуетінің
айырмашылықтарын байланыстыратын теория халықаралық экономиканың басты теориясының
бірі болып табылады. Оны шведтің екі экономисі құрастырды: Эли Хекшер - экономика
тарихындағы атақты швед маманы. Ол 1919 жылы өзінің қысқаша құрастырған тақырыбын
жариялады және 1977 жылы Хекшердің оқушысы Бертиль Олин осы теорияны жалғастырып,
өңдеп, Нобель сыйлығына ие болды. Сондықтан бұл теорияны «Хекшер-Олин теориясы» деп
атайды. Бұл теорияның басқаша атауы - «факторлық пропорция теориясы» және ол бөлшектер
аралық байланысты ұсынады, яғни әр елдің шикізат әлеуетіндегі фактор, қайсы бір өнеркәсіпте
шығатын өнімдерге бөлшектеп қолданылады.
· Леонтьев парадоксы. Хекшер-Олиннің ережелері мен қорытындыларын тәжірибелік тұрғыдан
тексеруге арналған көптеген зерттеулердің ішіндегі ең негізгісі - американ экономисі, Нобель
сыйлығының лауреаты Василий Леонтьевтің жұмысы болып табылады. Елдегі капиталдың
салыстырмалы молшылығы (артықшылығы) Американың сыртқы саудасына әсер етпейтіні белгілі
болды. АҚШ шет елден әкелгенге қарағанда, еңбек сыйымдылығы молырақ және капитал
сыйымдылығы азырақ өнімдерді шет жаққа шығара бастады.
Леонтьев өз есептеулерін жургізу үшін американ экономикасының 1947 жылғы «шығындар
шығарылымы» салааралық балансын пайдаланды. Сол арқылы өнеркәсіп 50 секторға бөлініп, оның
37-і өз тауарларымен сыртқы рынокқа шықты. Өндірістің еңбек пен капитал сияқты
екі факторы есепке алынды. Бұдан әрі қарай жалпы құны 1 миллион доллар болатын тауарлар
қоржыны бөлініп көрсетілді. Олардың әрқайсысында импорттық және экспорттық
тауарлардын типтік жиынтығы сақталынды. Мәселен, егер тамақ өнеркәсібі экспорттың
жалпы сомасының 10%-ын құраса, онда бұл құны 1 миллион долларға тең болатын қоржында
тамақ өнеркәсібіндегі құны 1 миллион соманың 10%-ы, яғни 100 мың доллар
бар екендігін білдіреді.
· Халықаралық бәсекелестік теориясы. Американ экономисі М.Портер 1991 жылы «Елдердің
бәсекелестік артықшылықтары» деген зерттеуді жариялады. Зерттеуде халықаралық сауда
мәселелері мүлде жаңа қырынан талқыланды: «Халықаралық рынокта елдер емес, фирмалар
бәсекеге түседі. Елдің бұл алатын орнын анықтау үшін фирманың бәсекелестік артықшылыққа
қалайша қол жеткізетінін және оны қалай сақтап қалатынын түсіну керек».
Портер өз үлестеріне экспорттың 1/2-і келетін 10 ірі өндірістік елде зерттеу жүргізген. Ол
осы зерттеу нәтижесінде елдің әлемдік рыноктағы бәсекелестік қабілеті
соларға бағынышты негізгі параметрлерінің өзара байланысын көрсететін «ұлттың
халыкаралық бәсекелестік қабілеті»деген теориясын тұжырымдады.
Портер казіргі сыртқы сауданың дамуын анықтайтын 4 негізгі параметрді атап көрсетті:
- факторлық шарттар;
- сұраныс шарттары;
- жақын орналасқан және қызмет көрсететін салалар;
- фирма стратегиясы және бәсекелестік.
Майкл Портердің теориясы «Халықаралық бәсекелестік теориясы» - елдердің бәсекеге
қабілеттілігі оның алдыңғы қатарлы фирмаларының бәсекеге төзімділігімен анықталады.
· Халықаралық құн теориясы. Стюарт Милль өзінің «Саяси экономияның принциптері» (1848
ж) атты еңбегінде айырбас қандай баға арқылы жүзеге асырылатынын анықтады.
С.Милльдің пікірінше, айырбас бағасы әрбір елдің экспортының жиынтығы оның
импортының жиынтығын төлеуге мүмкіндік беретін деңгейдегі сұраныс пен ұсыныс за ңы
бойынша белгіленеді.
Әрбір елдің экспорты мен импорты нақты және құндық көрсеткіштер бойынша
есептеледі. Құндық көрсеткіштер ұлттық валютамен есептеледі және халықаралық
салыстырулар үшін АҚШ долларына айналдырылады. Халқықаралық салыстырулар жүргізу
мақсатында экспорт FOB бағасымен, ал импорт CIF бағасымен есептеледі.
Халықаралық сауда-саттықтың құрылымы негізінен екі түрлі бағытта қарастырылады:
географиялық бөлінуі тұрғысынан (географиялық құрылым);
тауарлық толығулар тұрғысынан (тауарлық құрылым).
Өнімнің өмірлік циклі теориясы. ХХ ғ. 60-ж. ішінде американ экономисі
Р.Вернон өнімнің өмірлік циклі теориясын ұсынды. Бұл теория ар қылы өнімні ң
рыноктағы өмірге бейімділігі мен сатушының мақсатына жетуін қамтамасыз
ететін уақыт аралығында дайын өнімнің әлемдік саудасының дамуын
түсіндіруге ұмтылды. Өнімнің өмірлік циклі 4 кезеңнен тұрады: ендіру, өсу,
жетілу және құлдырау.
· Масштаб эффектісі теориясы. 80 жылдың басында Крюгман,
Ланкастер және т.б. экономистер масштаб тиімділігі теориясын ұсынды.
Теорияның мазмұны белгілі бір технологиялар мен өндірісті ұйымдастыруда
өндірілетін өнімнің көлемін ұлғайтуға қарай, яғни үнемдеу жаппай өндіріске
негізделген.
Самуэльсон–Джонс теориясы – сауда нәтижесінде экспорттық салалар
үшін ерекше факторларын (елдер арасында қозғалмайтын) иелеріні ң
табыстары өседі, ал импортпен бәсекеге түсетін ерекше салы қты қ
факторлар иелерінің табыстары азаяды.
· Столпер–Самуэльсон теориясы – халықаралық сауда бағасы өсіп келе
жатқан тауарды өндіру үшін белсенді қолданылатын факторлар бағасының
өсуіне әкеледі, бағасы төмендеп келе жатқан тауарды өндіру үшін
қолданылатын факторлардың бағасының төмендеуіне әкеледі.
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫЛЫҚ, ВАЛЮТАЛЫҚ ҰЙЫМДАР

Халықаралық ұйымдардың қызметтері дегеніміз – өздерінің алға қойған
мақсаттары мен міндеттерін орындауға бағытталған іс-қимылдар жиынтығы.
Халықаралық ұйымдардың қалыптасқан және дәстүрлі аспектілерінің бірі –
олардың дипломатия құралы екендігінде. Соңғы уақыттарда олардың қызметі
ақпаратты-жүйелеу шектерінен асып, көпшіліктің мүдделеріне сай жаңа
сфераларды қамтитын өзіндік, дербес оперативті функцияларды иемдене бастады.
Халықаралық ұйымдардың ежелден келе жатқан дәстүрлі функцияларының
бірі – ақпараттық қызмет. Сонымен қатар бақылау қызметі де оларды ң
дәстүрлі функцияларына жатады. Бұлардың қатарына жарғылар, көпжақты
конвенциялар, пактілер және бақылауды жүзеге асыруды қарастыратын әр т үрлі
нысандағы құжаттар топтамасы жатады. Оперативтік қызмет халықаралық
ұйымдардың жаңа функцияларының бірі. Бұл қызметті Біріккен Ұлттар Ұйымы,
оның мамандандырылған мекемелері және басқа да бірқатар халықаралық ұйымдар
атқарады.
Халықаралық ұйымдардың әр түрлі нысандағы қызметтері халықаралық
қатынастар дамуының қажеттіліктеріне байланысты. Сондықтан болашақта
да халықаралық ұйымдардың қызметтері дами береді.
Дамыған капиталистік елдердің ұйымдары сауда, валюта,т өлем
балансы, өндірістік қиындықтарды, сондай-ақ трансұлттық
корпорациялардың қызметін кеңейту мәселелерін шешеді. Халықаралық
экономикалық ұйымдардың маңызы қазіргі әлемде үлкейіп келеді. Бұл
ұйымдардың қызметі әр түрлі әлеуметтік құрылымдағы елдердің
арасындағы күрделі мәселелерді шешуге бағытталған.
Халықаралық қаржы ұйымдары ретінде
мынадай халықаралық қаржы ұйымдары түсіндіріледі:
1Халықаралық валюталық қор;
2 Халықаралық қайта құру және даму банкі;
3Халықаралық қаржы корпорациясы;
4Еуропалық қайта құру және даму банкі;
5Азиялық даму банкі;
6Ислам даму банкі;

Ұқсас жұмыстар

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЭКОНОМИКА

Халықаралық еңбек бөлінісі Халықаралық интеграция

Халық аралық экономика

Әлемдік экономика

Экономикалық интеграция сипаттамаларын топтастыру және интеграция сипаттамаларын көрініс негізінде жіктеу

Халықаралық еңбек бөлінісі

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА ШАРТТАРЫ

Халықаралық еңбек бөлінісі. Халықаралық интеграция. Халықаралық сауда. Халықаралық қаржылық, валюталық ұйымдар. Халықаралық жұмысшы күші, миграциясы

Қатысушы елдердің экомикалық саясатын үйлестіру арқылы ерікті экономикалық одақ құру

Халықаралық еңбек бөлінісіндегі өнеркәсіп географиясының орны

Пәндер