Өлшеу қателері теориясы: қажетті және артық өлшеулер, қателер түрлері және оларды анықтау мен болдырмау әдістері

Өлшеулер қателерінің теориясы. Қажыгелдина Махаббат ГК-407

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

а) Өлшеулер классифиткациясы.

b) Өлшеу жағдайлары.

c) Қажетті және артық (избыточных) өлшеулер ролі.

d) Өлшеу қателері және олардың түрлері.

f) Өрескел мүлт кетулерді (қателерді) табу тәсілдері және жүйелік қателерді болдырмау. III. Қорытынды

Мөлшерді өлшеу деп мөлшер шамасын белгілі бір өлшем бірлігімен салыстыруды айтады. Өлшеу кезінде өлшеу шамасының өлшеу бірлігіне қарағанда неше есе үлкен екендігін көрсетіп, өлшем бірлігін жазып қояды.

Қажетті өлшеулер

Берілген шаманы тікелей немесе жанама өлшегенде бір ғана нәтиже алуға мүмкіндік беретін өлшеулерді қажетті өлшеулер деп атайды.

Мысалы

Жергілікті жердегі сызықтың ұзындығын бір рет өлшеу, рейканың бір жағынан ғана алынған есептеу және қол жетпейтін қашықтықты бір базис арқылы анықтау жатады.

Базис - ұзындығы үлкен дәлдікпен өлшенетін Жер бетіндегі екі нүктенің арасын қосатын түзу.

Артық өлшеулер

Берілген шаманы өлшеу кезінде екі немесе одан да көбірек нәтиже алуға мүмкіндік беретін өлшеулерді қосымша елшеулер деп атайды. Егер бір шама n рет өлшенсе, осы өлшеулердің біреуі ғана қажетті өлшеу де, ал калғандары (n-1) қосымша өлшеулер болып табылады.

Мысалы

Жергілікті жердегі сызықтың ұзындығы тікелей және кері бағытта өлшенген, рейкадан есептеу қара және қызыл жақтарынан алынған, қол жетпейтін қашықтық екі тәуелсіз базистер арқылы өлшенген жағдайда олар қосымша өлшеулер болады.

Тигізетін әсеріне байланысты

1. Дөрекі қателер

Дөрекі қателер деп белгілі бір шектен асып кеткен шаманыайтады. Ондай қателер көп жағдайда орындаушының немқұрайлығынан болады. дөрекі қателерді қайталап өлшеу арқылы біліп, оны өлшеу шамаларын өңдеу кезінде шығарып тастайды.