Теодолиттердің және нивелирдің жіктелуі

Презентация қосу

Теодолиттердің және
нивелирдің жіктелуі
Орындады: Еркибаева А.А.
ГК-308
Теодолиттердің жіктелуі.
• Теодолит — жер өлшеу жұмыстарында, жерді
тексеріп шолуда және ірі масштабты съемка
жасауда көп пайдаланылатын бұрыш елшейтін
геодезиялық аспап. Оның ең маңызды
бөліктеріне: қарау түтігі, градусталған екі —
вертикальды (тік) және горизонтальды (жазық) —
шеңбері жатады. Сондықтан теодолитпен
горизонтальды, вертикальды бұрыштарды бірдей
анықтауға болады. Бұл аспап арқылы шырақтың
не жердегі нәрсенің горизонталь координаталары,
яғни азимут пен биіктігі анықталады. Аспап онша
улкен емес, экспедицияға алып жүруге ыңғайлы.
• Қазіргі кезде қолданылып жүрген
теодолиттер бұрыш өлшеу дәлдігіне, есеп
алу құрылғыларының түрлеріне,
горизонталь дөңгелектің вертикаль осьтері
жүйесінің конструкциясына және атқаратын
міндеттері жағынан әртүрлі болып бөлінеді.
Горизонталь бұрыштарды өлшеу дәлдігіне
қарай теодолиттер 3 топқа бөлінеді:
• Техникалық Т15К, 2Т30, 2Т30М теодолиттік
және тахеометриялық жүрістер мен
түсірістерде, сондай-ак жер бетіндегі және
жерасты қазбаларындагы маркшейдерлік
жұмыстарды атқару кезінде бұрыштарды
өлшеуге арналған.
• Дәл теодолиттер 2Т2-3 және 4 кластық
триангуляция мен полигонометриядағы
бұрыштарды өлшеуге арналған, ал 2Т5К-
триангуляциялық жүйелер мен 1 және 2
разрядтық полигонометриялық, сонымен Теодолит 2Т30
қатар, жер беті маркшейдерлік жұмыстарда
бұрыштарды өлшеуге арналған.
• Жоғарғы дәлдікті электронды теодолиттер және
тахеометрлер Та2М мен полигонометриядағы
бұрыштарды өлшеуге теодолиттің негізгі
бөліктеріне толығырақ арналған.
• Теодолиттің шартты белгілеріндегі Т әрпі
"теодолит" деген аспап атын білдірсе, сол әріптен
кейінгі цифр горизонталь бұрышты өлшеудің
секундтық орташа квадраттык қателігін білдіреді,
мысалы Т5 теодолиті үшін mp-5 , ТЗОМ үшін тр=5 ,
ал Л/-деген әріп маркшейдерлік жұмыстарға
арналгандыгын көрсетеді. Кейінгі кезде
теодолиттер жаңартылып, 2Т2, 2Т5, 2Т30 тектес
болып шығарылуда. Есеп алу тетіктерінің түріне
байланысты теодолиттер тағы үш топқа бөлінеді: а)
бағалау микроскобы; ә) шкалалы микроскоп; б)
оптикалық микрометрлер.
• Горизонталь дөңгелектің вертикаль осьтері
конструкциясына байланысты қайталанатын және
қайталанбайтын теодолиттер болып бөлінеді.
Қайталанатын теодолиттерде лимб пен алидада
жеке айналады, әрқайсысының қысып коятын және
жетекші бұрандалары болады. Оларга ТЗО, 2Т30
теодолиттері жатады. Ал қайталанбайтындарга
2Т30М, 2Т5, 2Т2, т.б. жатады, оларда лимб арнайы
күрылғы аркылы керекті жағына бұрылады
Нивелирдің жіктелуі
• Нивелир - екі
нүкте биіктіктерінің айырмашылығын анықтауға
арналған геодезиялық аспап; көлденең
нысаналау сәулесі мен осы нүктелерде тік
орнатылған рейка көмегімен қолданылады.
• Құралымының негізгі типтері бойынша
нивелирлерді цилиндрлік деңгейлі нивелир
және компенсаторлы нивелир деп екі топқа бөледі,
соңғыларында нысаналау сызығы горизонталь жағдайға
автоматты түрде келтіріледі. Дәлдігі жөнінен
нивелирлер, негізінен, І және ІІ класты нивелирлеуге
арналған өте дәл, ІІІ және ІV класты нивелирлеуге
арналған дәл нивелирлер, зерттеу және құрылыс
жұмыстарына арналған техникалық нивелирлер деп
бөлінеді. Н-05 — оптикалық микрометрлік жоғары
дәлдікті нивелир, биік айырымды 1 км-лік екі мәрте
жүрісте 0,5 мм-ден арпайтын орташа квадраттық
қателікпен анықтауға арналған
Нивелир Н-3

• Н-3, Н-3К, Н-3Л нивелирлері — дәл, 1 км екі
мәрте жүрісте биік айырымды 3 мм-ден аспайтын
орташа квадраттық қателікпен анықтауға
арналған, дәл аспаптар. Инженерлік-
геодезиялық зерттеулерде, ІІІ және ІV кластық
нивелирлеу кезінде қолданылады.
• Н-10, 2Н-10Л, Н-10К, Н-10КЛ
нивелирлері — 1 км-лік екі мәрте
жүрісте биік айырымды 10 мм-ден
аспайтын орташа квадраттық қателікпен
анықтауға арналған техникалық
нивелирлер.

Олар құрылыста, инженерлік-
геодезиялық зерттеулерде
және топографиялық түсірістерде биіктік
шама негіздерімен қамтамасыз ету үшін
қолданылады. Қазіргі кездегі нивелир
аспаптарында дүрбінің осін горизонталь
жағдайға келтіру деңгейі арқылы
тексеріледі
немесе авторедукциялық компенсаторла
р арқылы өздігінен жасалады.Қалаларды
пландауда, темір жолдар салуда, су
Нивелир Н-10 жүретін трубаларды жүргізуде де
ниверлеудің маңызы өте күшті. Ниверлеу
көп еңбек сіңіруді керек қылатын жұмыс,
сол себепті бұл жұмыс
автоматтандырылды.

Ұқсас жұмыстар

Цилиндрлік деңгей

ЭЛЕКТРОНДЫ НИВЕЛИР

Теодолиттердің жане нивелирдің жіктелуі туралы ақпарат

Теодолит құралы, түрлері,құрлысы

Геодезиялық құралдар

Геодезиялық құралдардың техникалық сипаттамасы. Теодолит

БУССОЛЬ

Аспаптар теодолит

Техникалық нивелирлеудің нәтижесін өңдеу

Жоғары дәлдікті нивелирмен танысу және олардың тексерулері

Пәндер