Жылу алмасу.Қызба

Презентация қосу

БӨЖ
Тақырыбы: Жылу алмасу.Қызба

Орындаған:Амиргалина Ж.К
Тексерген: Нуркенова М.К
• Жануарлар денесі жылу реттеу бейімділігі
бойынша екі топқа бөлінеді. Гомойотермді
(жылықанды) жануарлар қоршаған орта
температурасы өзгерген кезде дене
температурасын біршама тұрақты сақтайды.
Оған құстар мен сүтқоректілер жатады.
Пойкилотермді (салқынқанды) жануарлар
дене температурасы қоршаған ортаға тәуелді
жануарлар. Омыртқасыздар, балықтар,
қосмекенділер және жорғалаушылар
салқынқанды жануарлар болып есептеледі.
• Мал денесінде жылу екі жолмен реттеледі. Біріншісі
— химиялық жол, екіншісі - физикалық жол.
• Химиялық жолмен жылудың реттелуі зат алмасу кезінде
ағзада түзелетін жылу мен бұлшықеттердің жұмысына
байланысты. Бұл тағамның құрамындағы ағзалық заттардың
ыдырауынан бөлінетін энергия арқылы реттеледі.
• Физикалық жолмен реттелуі ағзада пайда болған
энергияның сыртқы ортаға жылу түрінде бөлінуі арқылы
жүзеге асады. Оған теріден судың тер арқылы булануы мысал
болады. Тері арқылы ағзадағы жылудың реттелуі тер
бездерінің, қантамырлардың, тері шелмай қабатының
қатысуымен жүреді.
• Ағзадағы жылу денеге қан арқылы таралады. Терідегі
жүйке талшықтарының тітіркенуінен зат алмасу қарқыны
өзгереді. Мысалы, сыртқы орта температурасы көтерілсе, зат
алмасу бәсеңдейді де, қантамырлар кеңейеді. Теріге көп
мөлшерде қан ағып келіп, теріде температура көтеріледі де
бұл кезде сыртқа көп жылу бөлінеді. Осылай ағза өзін қызып
кетуден қорғайды. Егер сыртқы орта температурасы ағзаның
дене температурасынан төмен болса,қантамырлар тарылады.
Бұл кезде теріге қан аз келеді де, ағзада жылу сақталып, өзін
тым салқындап кетуден сақтайды. Ағзадан жылудың бөлінуі
тек сыртқы ортаның температурасына ғана байланысты емес.
• Гипотермия-организмде жылудың
азаюынан дене температурасының
тұрақты төмендеуі
Себептері:сыртқы ортаның
салқындауынан;наркоздан;қысқы
ұйқыға жатудан.
• Гипертермия- Сыртқы ортаның
қызуынан дене температурасының
шамадан тыс көтерілуі
Себептері:Сыртқы температура
жоғарлағанда;
• Қызба-инфекциялық факторларға
және өз тканіндегі ыдыраған
тканьдерге жануар организмінің
қорғану-бейімделу реакциясы.
Мұндайда дене температурасы
бірден көтеріледі. Бұл әртүрлі
ауруда әсіресе нфекциялық ауруға
шалдыққанда білінеді.
Қызба этиологиясы

Инфекциял
ық

Қызб
а
Инфекциял
ық емес
Инфекциялық

• Мал организміне бактериялар мен
вирстардың енуімен басталады.

Инфекциялық емес

• Мал өздігінен жарақатттанғанда ,іш
құрылысына қан құйылғанда,өкпе
басқа да органдар инфарктқа
ұшырағанда, тканьдердің
асептикалық зақымдануынан
Қызба сатылары:

Осы үш сатыда жылудың пайда болуы
мен бөліну аралығындағы өзара
қатынас ,сондай-ақ әр түрлі зат
алмасу ,диурез т.б бұзлады.
Температураның көтерілу
сатысы
• Температураның көтерілу сатысы. Қызба
кейде температураның жоғары деңгейге кенет, бірнеше
сағаттың ішінде, тез (крупнозды пневмония, грипп,
безгек, бөртпе сүзек т.б.), кейдке біртіндеп, бірнеше
күннің ішінде (іш сүзегі, қызылша т.б.) көтерілуімен
басталады. Бұл кезде организмнен жылудың сыртқа
шығарылуы шектеледі де, денеде жылу өндірілу одан
басым болады. Шеткі қан тамыр тамырларының
жиырылуынан және тер шығудың тежелуінен жылудың
сыртқа берілуі төмендейді. Бұлшық еттерде, бауырда
және ішкі ағзаларда тотығу-тотықсыздану үрдістерінің
артуына байланысты организмде жылу өндірілуі
күшейеді. Жиырылған қылтамырдарда қан айналымы
баяулауына байланысты тері бозарып, суыйды
Температураның жоғары
деңгейде сақталуы
  Қызбаның  1-сатысынан кейін дене қызымы
белгілі деңгейге көтеріліп, сол деңгейде біршама
уақыт тұрақтанып тұрады. Бұл кезде жылудаң
сыртқа шығарылуы да жоғарлайды; тері
қызарып, ысыйды, тыныс алу жиілейді. Бұл
сатыда қызбаның келесі түрлерін ажыратады:
• 1.         шамалы (субфебрильдік) қызба –дене
қызымының 38С-ға дейін көтерілуі
• 2.         орташа қызба -38-39С
• 3.         қатты қызба -39-40С
• 4.         асқын (гиперпиреттік) қызба -41С-тен
астам көтерілуі.
Температраның төмендеу
сатысы
• . Қызбаның бұл сатысы жылудың сыртқа
шығарылуының жылу өндірілуден басым
болуымен сипатталады. Осының
нәтижесінде дене қызымы қалыпты
деңгейге дейін төмендейді. Организмде
жиналған жылу тері тамырларының кеңуі,
терлеу мен тыныстың жиілеуі арқылы
сыртқа шығарылады. Температураның түсуі
екі жолмен болуы ықтимал:1.біртіндеп,
лизистік (бірнеше тәулік ішінде) түсуі; 2.
күрт (кризистік) түсуі.
Қызбаны жіктеу:
Қолданылған әдебиеттер
тізімі
• Әдебиеттер:
• 2. Несіпбаев Т. Жануарлар
физиологиясы. Оқулық, Алматы.
"Ғылым", 2005 ж.
• 3. Несіпбасв Т. Адам жоне
жануарлар физиологиясы.
Окулық, Алматы, "Ғылым", 2005 ж.
• Қожабеков З.К Өтенов Ә.М Малдың
патологиялық физиологиясы.
• Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Жылу алмасу және Қызба

Жылу реттеу патологиясы

Қызба (лихорадка – латынша febris)

Қызба патогенезі және қызба сатылары

Қызба

Қызба және оның сатылары

Жылу алмасуды реттеу, қызба

Қызбаның сатылары

Балалар анемиясының топтастырылуы

Жылу алмасуды реттеу

Пәндер